Wielkopolska jako kolebka i macierz polskiego lotnictwa wojskowego

pod redakcją Macieja Franza i Stefana Czmura

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 488

Okładka: miękka

Format: 15,5 cm x 21,5 cm

Historia lotnictwa polskiego silnie związana jest z walką o odzyskanie niepodległości, a następnie o ustalenie granic przyszłego państwa polskiego. Jednym z takich pierwszych miejsc, tą symboliczną kolebką była Wielkopolska, gdzie w toku powstania wielkopolskiego zdołano zdobyć w walkach lotnisko we wsi Ławica, a także halę sterowcową (Zeppelin Halle) w Winiarach. To tam znajdowały się niemieckie samoloty (w różnym stanie, ale jednak), które można było ponownie przygotować do służby bojowej i wprowadzić do walki.

To był zaczyn – oczywiście nie jedyny – polskich skrzydeł. Punkt, od którego ich historia mogła się rozpocząć. Samoloty z biało-czerwoną szachownicą nie tylko pojawiły się na wielkopolskim niebie, ale bardzo szybko okazały się przydatne w wojnie polsko-bolszewickiej. Wielkopolskie eskadry, operując na rzecz Wojska Polskiego, dołożyły swoją cegiełkę do zwycięstwa w tej wojnie i tym samym do utrwalenia granic II Rzeczypospolitej.

Poznań miał się stać ważnym ośrodkiem dla polskiego lotnictwa wojskowego. To tu powstał pułk lotniczy, tu szkolono pilotów. Także tych, którzy we wrześniu 1939 r. mieli bronić polskiego nieba. Wielkopolskim eskadrom przyszło bić się u boku oddziałów Armii „Poznań” do końca, do ostatnich dni bitwy nad Bzurą. Jako jedyne nie zostały odwołane do składów Brygad Pościgowej i Bombowej. Poniesione straty to cena krwi, którą wielkopolskie skrzydła zapłaciły za ten przywilej.

Odrodzenie się polskiego lotnictwa we Francji oznaczało powrót wielkopolskich pilotów do walki. W każdym kolejnym miesiącu wojny walczyli oni o wolność waszą i naszą. Tradycje wielkopolskich skrzydeł kontynuowały szczególnie 302. Dywizjon Myśliwski Poznański i 305. Dywizjon Bombowy „Ziemi Wielkopolskiej”. Piloci tych jednostek nie mieli szansy powrócić do ojczyzny na swoich samolotach, w chwale zwycięzców. Polityka przekreśliła wszelkie marzenia. Ale Poznań i Wielkopolska miały pozostać na mapie kraju jako istotne ośrodki polskiego lotnictwa...

 (Ze Wstępu)

Spis treści:

Maciej Franz

Wstęp

LOTNICZA WIELKOPOLSKA

Andrzej Olejko

Początki lotnictwa wojskowego w Poznaniu i udział lotnictwa wielkopolskiego w wojnie o granice państwa w latach 1919–1920

Mariusz Niestrawski

Osiągnięcia 3. Pułku Lotniczego (1921–1939)

Piotr Rapiński

Poznaniacy na wrześniowym niebie. Lotnicy 3. Pułku w boju wrześniowym

Wojtek Matusiak

„Obecnie jestem od jakiegoś czasu w Poznaniu…” Poznańskie epizody lotniczej kariery Stanisława Skalskiego

Henryk Czyżyk

Poznań jako garnizon lotniczy w latach 1945–2023

Jerzy Kuck

Dowództwo Lotnictwa Operacyjnego i Dowództwo Wojsk Lotniczych jako dowództwa lotnictwa frontowego

Jacek Zagożdżon

Jednostki lotnicze Garnizonu Poznań w latach 1967–1990

Czesław Dykszak

Garnizon lotniczy Powidz w latach 1957–1990

STUDIA I SZKICE

Maciej Franz

Wielkopolskie eskadry w kampanii polskiej 1939 roku – próba oceny subiektywnej

Agnieszka Jędrzejewska

2. Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej w Grodnie we wrześniu 1939 roku. Szkic do dziejów formacji

Witold Jarno

Dyslokacja jednostek bojowych lotnictwa polskiego w latach 1945‒1949

Henryk Czyżyk

Debrzno jako garnizon lotniczy w latach 1954‒2002

WSPOMNIENIA

Jerzy Barbaś

Historia  lotnictwa wojskowego – to ludzie, to również moja droga do lotnictwa

Franciszek Macioła

4. Korpus Lotniczy jako związek operacyjno-taktyczny lotnictwa w latach 1990–1999

Henryk Czyżyk

Moja przygoda z lotnictwem

Aleksander Musiał

Z pamiętnika pilota instruktora Szkoły Orląt

Aleksander Musiał

Moje wspomnienia ze spotkań z dowódcą Wojsk Lotniczych i OPL OK gen. dyw. Janem Freyem-Bieleckim

Robert Sawa

Wspomnienie pilota Su-20

VARIA

Andrzej Olejko

Wielkopolskie lotnictwo u zarania w obiektywie aparatu fotograficznego