Ludzie Trzeciego wieku i ich warunki życiowe w Polsce w latach 1944-1989. Główne problemy (analiza historyczna)

Autor: Dariusz Jarosz

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 250

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Najważniejszą inspirację dla napisania tej monografii stanowiły podjęte badania nad listami napływającymi do różnych instytucji państwowych i partyjnych od lat pięćdziesiątych aż do końca PRL, Jednymi z "żelaznych" autorów tej korespondencji byli ludzie starsi, głównie emeryci, którzy lamentowali nad swoją złą sytuacją materialną, przedstawiając często drobiazgowe wyliczenia skromnych budżetów. Opisy biedy, a niekiedy wręcz nędzy ludzkiej, które można odnaleźć w tych listach, zrodziły pokusę bliższego przyjrzenia się tej sytuacji w szerszym kontekście polityki społecznej realizowanej w Polsce w latach 1954-1989 (ze wstępu).

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Kontekst: ludzie starsi w polityce społecznej Polski Ludowej  /15

1. Ubezpieczenia na starość: etapy rozwoju systemu  /15

1.1. W czasach "ratownictwa społecznego" (1944/1945-1949)  /16

1.2. Okres dominacji zabezpieczenia społecznego i skrajnej etatyzacji (1949/1950-1953)   /25

1.3. Reformy "odwilżowe" i gomułkowskie  /30

1.4. Ubezpieczenia na starość w latach siedemdziesiątych XX wieku  /40

1.5. Lata osiemdziesiąte: pod znakiem waloryzacji i rewaloryzacji  /70

2. Opieka (pomoc) społeczna a ludzie starsi: ewolucja polityki  /76

3. Wieś i dożywocie  /80

Rekapitulacja  /84

Rozdział II. Z czego i jak żyć? Sytuacja życiowa ludzi "trzeciego wieku"  /87

1. Renty i emerytury: zasięg, wysokość, zróżnicowanie  87

2. Nadużycia ubezpieczenia emerytalno-rentowego  /106

3. Starość i praca: państwowe regulacje i społeczne praktyki  /116

4. Życie z opieki społecznej  /125

5. Dochody, budżety i ich "sztukowanie"  /144

6. Zmiany rutyny życia codziennego  /149

7. Warunki mieszkaniowe  /153

8. Problemy zdrowotne  /160

9. Stosunki rodzinne i starcza samotność /165

Rekapitulacja  /176

Rozdział III. Ludzie starzy i państwo: lamenty  /178

1. Emeryci i renciści: troski codzienne  /180

2. Emerytury dla rolników   /206

3. Dożywocie i dożywotnicy, "wyrodne" dzieci  /212

4. Klienci opieki społecznej  /214

Rekapitulacja  /222

Zakończenie  /224

Abstract /237

Bibliografia  /239

Indeks osób  /248