Ludowy antyklerykalizm. Nieopowiedziana historia

Autor: Michał Rauszer

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 296

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 14,00 cm x 20,5 cm

Zachwycająca i krzepiąca opowieść o tym, jak pieśniami, dowcipami i bezeceństwem lud stawiał opór Kościołowi.
Maria Peszek

Polska była przez wieki krajem wierzących antyklerykałów. Chłopi przeciwstawiali się księżom z powodu pańszczyzny, zamiast na mszę chodzili do karczmy. Chętnie obśmiewali przywary kleru: chciwość, hipokryzję, rozpustę. Praktyki religijne organizowali po swojemu, często na przekór hierarchii, choć nie wbrew wierze.

Dziś karnawałowy żart coraz częściej przeradza się jednak w wyraźny bunt wobec władzy Kościoła. Ludowy antyklerykalizm powrócił z nową siłą.

Z wiejskich przyśpiewek, robotniczych wystąpień, haseł na Czarnych protestach i internetowych memów z papieżem wyłania się nieopowiedziana dotąd historia stosunku Polek i Polaków do Kościoła, biskupów i religii.

"Ksiądz diabła wypędzi, a sam za dziesięć stanie"
Przysłowie z XIX w.

"Mniej księży, więcej księżniczek"
Transparent ze Strajku Kobiet

"To fascynujące, jak głęboko antyklerykalizm był wpisany w polską religijność. Wbrew pozorom nie jest to zjawisko negatywne, ale często – dla samej wiary - pozytywne. I mówię to jako człowiek wierzący. Michał Rauszer z pasją opisuje jego wciąż słabą znaną historię".
Tomasz Terlikowski

"Ludzie „ograniczeni, zabobonni, nieobyczajni" - pisał w 1815 r. o wiejskich księżach Rajmund Rembieliński. Chłopi często myśleli to samo, chociaż Kościół był dla nich niezbędny. Michał Rauszer rozplątuje tę pozorną sprzeczność w nowej, fascynującej książce".
Adam Leszczyński

Michał Rauszer - kulturoznawca, dr hab., wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego. Autor książek, m.in. „Bękartów pańszczyzny. Historii buntów chłopskich” (2020). Współautor popularnego podcastu „Wszyscy jesteśmy ze wsi”. Wychował się na wsi, długo mówił gwarą, a literackiego polskiego nauczył się dopiero w liceum. W historii Polski bardziej ceni bezimienny plebs, a pomnik postawiłby chłopkom i robotnicom, które od wieków ciągną ten kraj na swoich plecach.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp   /5

Rozdział I. Karnawał i religia   /25

Rozdział II. Ludowe "herezje"  /47

Rozdział III. Niesforni poddani i katolicy niezupełni   /73

Rozdział IV. Religijna samowola  /103

Rozdział V. Sami sobie  /129

Rozdział VI. Księdzu diabeł worek szyje   /161

Rozdział VII. Czy Bóg zawsze był z punkami?  /187

Rozdział VIII. Jazda z kuriami   /219

Zakończenie   /245

Przypisy /253

Bibliografia   /277