Kronika wyprawy krzyżowej Albert z Akwizgranu

Tłumaczenie: Henryk Pietruszczak

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 532

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

 

" (...) Po tym jak dostojny książę stawił się jako zakładnik i król wrócił z nim na Węgry, cała armia pielgrzymów, za namową i zgodą króla, wkroczyła mostem przez bagna na teren węgierskiego państwa i rozbiła obóz nad rzeką Hansag. Po rozbiciu obozu i zakwaterowaniu wszystkich ludzi, książę Gotfryd kazał ogłosić za pośrednictwem herolda, który wchodził do każdej budy i każdego namiotu, aby nikt nie odważył się dopuścić czegoś niewłaściwego na terenie całych Węgier. Jest to zakazane pod karą śmierci. Nie wolno niczego zabierać siłą i wywoływać jakichkolwiek niepokojów..."

(fragment Wydanie zakładników i przemarsz przez Węgry )

Spis treści:

KSIĘGA PIERWSZA  /7

 1. O niesłyszanej do dzisiaj i godnej podziwu wyprawie do Jerozolimy /7

2. O tym, jak Piotr z Amiens zachęcał do wyprawy do Jerozolimy i o tym, jak odwiedził patriarchę   /8

3. Co patriarcha odpowiedział Piotrowi i jak wezwał chrześcijan na pomoc  /8

4. Jak blask Pana Jezusa ukazał się we śnie Piotrowi i jak do niego przemówił  /9

5. Jak Piotr przybył do Rzymu i przekazał apostolskiemu panu posłanie patriarchy. O trzęsieniu ziemi  /10

6. O pewnym Walterze, który szedł do Jerozolimy, o tym co zrobił i co musiał znieść   /11

7. Piotr Eremita prowadził wielką armię do Jerozolimy i pomścił na Węgrzech swoich towarzyszy  /13

8. Jak wśród wielu trudności przechodzono przez Morawy  /15

9. Pielgrzymi wydali zakładników księciu Bułgarii, a po ich powrocie doszło do wielkiego sporu  /16

10. Książę ściga pielgrzymów, zdobywa wiele łupów i uprowadza wielu jeńców   /17

11. Piotr wrócił do księcia mając pokojowe zamiary. O zabiciu większej części młodej drużyny  /18

12. Rozpędzenie większej części pielgrzymów i ponowne zebranie się ich w trzydziestotysięczną armię  /19

13. Cesarz wysłał posłów i zaprosił Piotra do Konstantynopola  /20

14. Drugie poselstwo cesarza ponaglające go do przybycia do Konstantynopola  /21

15. Cesarz łaskawie przyjmuje Piotra i jego wojsko. O ich przeprawie przez morze /22

16. Jak młodzi ludzie uzyskali łupy w okolicy Nicei i zdobyli zamek Solimama  /24

17. Książę Kilidż Arslan zwołuje Turków, odzyskuje utracony zamek, niektórych chrześcijan bierze do niewoli, innych zabija  /25

18. Wojsko czekało osiem dni na Piotra. O zabiciu kilku pielgrzymów przez Turków  /26

19. Uzbrojeni chrześcijanie wyszli pomścić towarzyszy. O tym, jak Kilidź Arslan wyszedł przeciwko nim z ogromną armią  /27

20. O wielkiej bitwie Turków z chrześcijanami  /28

21. Turcy zabili ogromną liczbę chrześcijan  /29

22. Jak uratowano trzy tysiące chrześcijan, którym udało się uciec i których oblegli Turcy  /30

23. Jak niejaki Gotschalk przyprowadził ze sobą ogromną liczbę pielgrzymów  /31

24. Wojsko Gotschalka zachowywało się na Węgrzech bardzo bezwstydnie i jak zostało rozproszone  /32

25. Wielka ilość różnych ludów zebrała się i ruszyła na wyprawę  /33

26. O pogromie Żydów w Kolonii  /34

27. O tym samym w Moguncji  /34

28. Wojsko walczy z Węgrami, którzy zabronili mu przechodzić przez swój kraj  /35

29. O zamieszaniu wśród pielgrzymów i śmierci bardzo wielu z nich  /37

30. O zabobonach związanych z gęsią i kozą  /38

KSIĘGA DRUGA /41

1. Jak i w czyim towarzystwie książę Gotfryd podjął się drugiej podróży  /41

2. Książęta wysyłają posłów do króla Węgier z pytaniem, dlaczego zniszczył lud Boży  /42

3. Odpowiedź króla i jego zaproszenie wysłane księciu  /42

4. Książę jedzie do Węgier i zostaje z szacunkiem przyjęty. O tym, co zostało tam uzgodnione  /44

5. Wojsko rozbija obóz z rozkazu księcia /45

6. Wydanie zakładników i przemarsz przez Węgry  /46

7. Król oddaje zakładników. Poselstwo króla Grecji do księcia  /47

8. Książę odpowiada na pozdrowienie cesarza. Co książę uczynił dla uwięzionych /48

9. Cesarz Grecji uwalnia książęta, troszczy się o kraj i zaprasza księcia /48

10. Po wzajemnych uprzedzeniach dochodzi do zawarcia pokoju między księciem a cesarzem  /49

11. Na życzenie cesarza książę zmienia miejsce postoju i wysyła do niego posłów  /50

12. Cesarz pozbawia pielgrzymów dostaw żywności. Wojsko napada greckie obszary  /51

13. Brat księcia przeprowadza pielgrzymów przez most. Książę rozdziela walczących  /52

14. Cesarz obiecuje wydać zakładników i prosi księcia do siebie. Co książę odpowiedział posłom Boemunda  /53

15. Książę przyjmuje syna cesarza jako zakładnika i idzie do cesarskiego pałacu  /54

16. Cesarz godnie przyjmuje księcia, obdarza go i omawia z nim wiele sprawy  /55

17. Na rozkaz cesarza lud Pański idzie do Kappadocji. Książę zwraca się do cesarza z prośbą o żywność  /56

18. Przybycie Boemunda, który z trudem daje się przekonać do bycia lennikiem cesarza  /57

19. Siostrzeniec Boemunda odchodzi potajemnie. Cesarz godnie żegna się z księciem. O Robercie z Flandrii  /58

20. Wojsko idzie w stronę Nicei. O hrabim Rajmundzie, Piotrze Eremicie i innych przywódcach  /59

21. Oblężenie Nicei  /60

22. Plan oblężenia i podział miasta wśród poszczególnych książąt  /61

23. Ciąg dalszy  /62

24. O duchownych i nieuzbrojonym ludzie  /63

25. O książętach Nicei i ich zwiadowcach  /63

26. O zwiadowcy i jego zeznaniach  /65

27. Przybycie Kilidż Arslana. Zwycięstwo chrześcijańskiego ludu  /66

28. O hojności cesarza wobec książąt  /67

29. O dowódcach, którzy zginęli podczas oblężenia  /68

30. O innych, którzy tam zginęli  /69

31. O ataku na mury  /70

32. Lud Boży zajmuje jezioro z pomocą floty  /70

33. Opór pogan męczy chrześcijan  /72

34. Zabicie chrześcijańskiego żołnierza i wywieszenie  na murze jego ciała  /72

35. O zupełnie nowej machinie, zbudowanej przez pewnego Lombardczyka  /74

36. O zawaleniu się niezwykłej wieży  /75

37. Poddanie się Nicei. Opowieść pewnej zakonnicy /76

38. Wojsko chrześcijańskie podzielone na dwie części  /78

39. O pułapce Kilidź Arslana  i okrutnej rzezi chrześcijan  /78

40. Poselstwo wiernych do księcia  /79

41. Książę przybywa uciskanym z pomocą  /80

42. Tu wymieniamy książąt, którzy odważnie walczyli w imię Boże  /81

43. Narada po zwycięskiej bitwie i pogrzeb zabitych  /82

KSIĘGA TRZECIA  /85

1. O nowym miejscu rozbicia obozu.  O wielu zmarłych z pragnienia  /85

2. O tym samym  /85

3. O dalszym marszu i podziale wojska na dwie części  /86

4. Książę walczy z niedźwiedziem i zostaje ciężko ranny  /87

5. Tankred rozbija obóz pod Tarsem i rozmawia z mieszkańcami o poddaniu miasta  /89

6. Mieszkańcy obiecują przekazać miasto. Ludzie z Bożej armii, oddzieleni od siebie, uważają się za wrogów  /90

7. Oblężeni łamią porozumienie. Takkred i Baldwin łączą się i przygotowują do oblężenia  /91

8. Kłótnia książąt. Mieszkańcy Tarsu chcą poddać się Tankredowi  /92

9. Jeszcze o tym samym  /92

10. Wymarsz Tankreda do Adany  /93

11. Baldwin zostaje panem Tarsu i nie pozwala wejść do miasta chrześcijanom z wojska Tankreda  /94

12. Poganie mordują nocą pielgrzymów pozostających pod murami  /95

13. Lud Boży podejrzewa o to morderstwo Baldwina i sięga po broń  /96

14. Ludzie Baldwina zawierają porozumienie z chrześcijańskimi piratami  /97

15. Tankred zajmuje zbrojnie miasto Mamistę   /98

16. Tankred i Baldwin zawiązują przyjaźń  /99

17. Zmuszenie Pakorada  do oddania twierdzy  /100

18. Władca Edessy wzywa Baldwina na pomoc  /101

19. Przyjęcie Baldwina w Edessie  /101

20. Książę Edessy adoptuje Baldwina. Wyprawa przeciwko Samosacie  /102

21. Baldwin chce sprzysiężenia się ludzi przeciw księciu  /103

22. Jak zamordowano księcia  /104

23. Próba sprzedania zamku Samosaty  /105

24. Baldwin zdobywa potężne miasto Gerudj  /106

25. Tankred niszczy wiele nieprzyjacielskich miejsc, grożących chrześcijanom  /107

26. O mieście Marasz, w którym zmarła żona Baldwina  /108

27. O mieście Artah  /109

28. Lud Boży zostaje otoczony przez pogan  /110

29. Poganie oblegają Artah  /111

30. Wojsko pielgrzymów przychodzi do Artah  /111

31. Chrześcijańskie wojsko już się nie dzieli  /112

32. Pielgrzymi opuszczają Azję Mniejszą i przybywają do mostu na rzece Orontes  /113

33. Walka chrześcijan z Turkami przy moście  /114

34. Chrześcijanie przechodzą most  /115

35. Zapowiedź marszu na Antiochię  /116

36. Przybycie wojsk pielgrzymów pod mury Antiochii  /117

37. Opis oblężenia miasta  /118

38. O tym samym  /118

39. O moście na rzece  /118

40. Silny atak skierowany na most  /120

41. O moście ze statków  /121

42. Turcy napadają chrześcijan wysłanych po paszę dla koni  /122

43. Chrześcijanie spieszą się pomścić swoich  /123

44. Przekazanie Tankredowi pilnowania bramy  /124

45. O kleryku i dostojnej kobiecie grających w kości  /124

46. O rycerzu, który zginął wskutek własnej lekkomyślności  /125

47. O hrabim Hugo, który mądrze przeciwstawił się tureckim zasadzkom  /126

48. Syn wspomnianego hrabiego zabija Turków i wraca jako zwycięzca  /127

49. Początek braku żywności i o jego zaradzeniu  /128

50. Poganie odzyskują łupy  /129

51. O łupach hrabiego Roberta. O wielkim głodzie  /130

52. Straszna śmierć pewnego archidiakona i jego towarzyszy  /131

53. O śmierci syna króla Danii, pani Floriny i innych zabitych w łaźniach  /132

54. Hrabia Rajmund zmusza Turków do chwilowego zaprzestania ataków  /133

55. Chcąc wykupić schwytanego młodzieńca, jego krewni obiecali wydać chrześcijanom wieżę  /134

56. Atak ludu Bożego. Kara za cudzołóstwo  /135

57. Książę Gotfryd i hrabia Rajmund wyprawiają się po łupy  /136

58. Poselstwo króla Babilonu  /137

59. Biskup Puy i książę Gotfryd pocieszają lud Boży  /138

60. Wybrani rycerze atakują obóz wroga  /139

61. Siedmiuset pielgrzymów rzuca się odważnie na Turków  /140

62. Klęska Boemunda w walce o most  /141

63. Wierzący wyszli pomścić braci  /142

64. Zwycięstwo chrześcijan  /144

65. Kilka osób uciekło z oblężonej Antiochii do chrześcijan  /145

KSIĘGA CZWARTA  /147

1. Książę Antiochii dowiaduje się o zwycięstwie chrześcijan  /147

2.  O posłach Bagi Seiana  /147

3. Posłowie przybywają do księcia Persji  /148

4. O tym jak król przyjął słowa posłów  /149

5. Jak Kerboga zakpił z ludu Bożego  /150

6. Książę Nicei chwali odwagę chrześcijan  /151

7. W czasie narady Kerboga grozi zniszczeniem chrześcijan  /152

8.  Król Persji pyta wróżbitów  /152

9. O hojności Baldwina wobec książąt  /153

10. Spotkanie się ludów udających się walczyć z chrześcijanami  /156

11. Baldwin walczy z poganami idącymi na Edessę  /156

12. Kerboga oblega trzy dni Edessę  /157

13. Kilku chrześcijan oddala się od obozu  /158

14. Nowe postanowienie książąt  /159

15. Plan Boemunda odnoszący się do poddania Antiochii  /159

16. Książęta mądrze omawiają całą sprawę  /160

17. Rozmowy tłumaczy wiernych ze zdrajcami  /162

18. Gotfryd i Robert wzywają ludzi do wejścia na mury  /162

19. Ludzie przystawiają linkowe drabiny  /163

20. Drabina zerwała się i zginęło kilka osób  /164

21. Wspinający się zabili Turków, stojących na straży  /165

22. Książęta mówią tłumom o zdradzie  /166

23. Wierzący otwierają bramy. Sztandar Boemunda zatknięty na zamku  /166

24. Ucieczka pogan  /168

25. O skarbach znalezionych w mieście  /168

26. Ucieczka i śmierć króla Antiochii  /169

27. O niespodziewanej śmierci Rogera  /170

28. O pogrzebie Rogera  /171

29. Poganie oblegają Antiochię  /172

30. Książę Gotfryd został pobity i zmuszony do ucieczki  /172

31. Silny atak pogan na Boemunda  /173

32. Kerboga ustawia ludzi na straży przed bramami  /174

33. Chrześcijanie palą swój bastion  /175

34. O wielkim głodzie wśród ludu Bożego  /176

35. Turcy próbują potajemnie napaść miasto  /177

36. O kilku chrześcijanach szukających żywności  /178

37. Ucieczka niektórych dowódców  /179

38. Słowa pociechy pewnego duchownego /180

39. Upomnienie skierowane do dowódców  /182

40. Wspomniani tu ludzie odwodzą greckiego cesarza od przyjścia z pomocą oblężonym  /183

41. Nieudana ucieczka kilku dowódców  /184

42. O pewnym chrześcijańskim rycerzu, któremu podczas ucieczki padł koń  /185

43. O znalezieniu włóczni Pańskiej  /186

44. Piotr posłuje do Kerbogi  /187

45. Jak nadęty książę przyjął słowa posła /188

46. Piotr wraca i przekazuje książętom odpowiedź Kerbogi  /189

47. Zapowiedź bitwy  /189

48. Chrześcijanie wychodzą z miasta  /190

49. Zwycięski atak chrześcijan na pierwszej linii  /192

50. Wielokrotne rozpędzanie chrześcijan  /193

51. Książę rozpędza wrogów  /194

52. Dalszy ciąg bitwy  /195

53. Ucieczka Kerbogi  /196

54. O żebrzących książętach  /196

55. O ucieczce wrogów  /197

56. O plądrowaniu obozu  /198

KSIĘGA PIĄTA /201

1. O oczyszczeniu i odbudowie świątyń  /201

2. Komu podlegała Antiochia  /202

3. O dwóch książętach wysłanych do cesarza  /203

4. O wielkiej śmiertelności wśród ludu Bożego  /204

5. O tureckich zasadzkach  /204

6. O nieprzyjaźni Brodoana z Aleppo i księcia Hasart  /205

7. Mąż porwanej chrześcijanki radzi zawrzeć układ z chrześcijanami /206

8. Poselstwo księcia Hasart do księcia Gotfryda /206

9. Syn księcia Mohamed, zostaje zakładnikiem  /207

10. Brodoan oblega Hasart  /208

11. Boemund i Rajmund przyłączają się w końcu do Gotfryda  /209

12. Turcy z Hasart z wdzięcznością przyjmują księcia  /210

13. Książę opuszcza Antiochię  /210

14. Książę zdobywa wiele nieprzyjacielskich zamków  /211

15. Baldwin hojnie obdarza chrześcijan  /212

16. Sprzysiężenie przeciwko Baldwinowi  /213

17. Baldwin wypuszcza schwytanych, ponieważ nagle brakuje mu pieniędzy  /213

18. O teściu Baldwina  /214

19. Mądrzy ludzie ostrzegają Baldwina przez nienawiścią Turków  /215

20. Baldwin dowiaduje się o niewierności Turków  /216

21. Baldwin martwi się o losy schwytanych żołnierzy  /217

22. Ścięcie Balduka  /217

23. Zaraza porwała wielu nowo przybyłych Niemców  /218

24. Ehems Eddaulah wykupuje matkę i dzieci  /219

25. O cudownych znakach na niebie i ich znaczeniu  /219

26. O rządach Boemunda w Antiochii  /221

27. Książę Gotfryd wpada w turecką zasadzkę  /221

28. O rozmowie książąt  /222

29. O niespodziewanym głodzie w czasie oblężenia Marrat  /223

30. Jak hrabia Rajmund zdobył Marrat /224

31. Rajmund oblega Arkę  /225

32. Spór o włócznię Pańską  /226

33. Książę Gotfryd i Robert z Flandrii oblegają Djebali  /227

34. Przerwanie oblężenia Djebali  /228

35. Książęta odchodzą od Rajmunda  /229

36. Lud Boży zaczyna szemrać i niecierpliwić się długim marszem do Jerozolimy  /230

37. Przerwanie oblężenia Arki  /231

38. Zawarcie porozumienia  /232

39. O trudnej drodze /233

40. W okolicy Saidy zmarło wielu pielgrzymów, ukąszonych przez żmije  /234

41. Pielgrzymi przechodzą przez Tyr, Ptolemaidę, Hajfę i Cezareę  /235

42. Opuszczone miasto Ramla  /236

43. Wojsko udaje się w góry  /237

44. O poselstwie chrześcijan z Betlejem  /238

45. Wojsko idzie do Jerozolimy  /239

46. Jak przystąpiono do oblężenia miasta  /240

KSIĘGA SZÓSTA  /243

1. Pierwszy dzień walki  /243

2. Narada książąt  /243

3. O budowanych machinach  /244

4. Napaść na ludzi, którzy oddalili się szukając żywności  /245

5. Śmierć dwóch szlachetnych chrześcijan i ważnego poganina  /245

6. O początkach oblężenia miasta /246

7. O radzie pewnego pustelnika  /247

8. O zapowiedzianej procesji  /248

9. Postawienie machin pod murem  /248

10. O taranie niszczącym mury  /239

11. O ustawieniu ludzi  /240

12. Zmęczenie mieszkańców miasta  /241

13. O zamknięciu bramy przez straże  /241

14. O dwóch posłach króla Babilonu  /242

15. O machinach obrońców /243

16. O krzyżu, któremu niewierni nie mogli zaszkodzić  /254

17. O różnych machinach niewiernych  /254

18. Gaszenie ognia octem  /255

19. Kto pierwszy zaatakował święte miasto  /256

20. O ucieczce i zagładzie niewiernych  /257

21. Lud wdziera się przez bramy  /257

22. O studni w królewskim pałacu  /258

23. O mordowaniu mieszkańców. O plądrowaniu świątyni Pańskiej  /259

24. O świątyni Pańskiej  /260

25. O kościołach w świętym mieście  /261

26. O pewnej wizji  /262

27. Wyjaśnienie snu  /262

28. O chciwości Rajmunda i Tankreda  /263

29. Książę uspakaja gniew Tankreda  /264

30. O zabiciu pozostałych pogan  /265

31. O wcześniejszych rządach Turków  /266

32. O wypędzeniu Turków z Jerozolimy /236

33. Książę zostaje panem Jerozolimy  /237

34. Sen pewnego rycerza  /238

35. Wyjaśnienie snu  /239

36. Wizja pewnego duchownego z Akwizgranu  /269

37. Wyjaśnienie wizji  /270

38. Znalezienie kawałka świętego krzyża  /271

39. O patriarsze Jerozolimy  /271

40. O duchownych przy grobie Pańskim  /272

41. Książę wyrusza przeciw oddziałom wroga  /273

42. Lud Boży nie grabi pogańskich stad  /274

43. Książę wyjaśnia, dlaczego lud idzie tak ochoczo do boju  /275

44. Lud Boży, pobłogosławiony krzyżem, wychodzi naprzeciw wroga  /276

45. Ustawienie szeregów  /276

46. Po długiej bitwie i jej zmiennych losach poganie rzucają się do ucieczki  /277

47. O klęsce pogan i ich złupieniu  /278

48. Atak na plądrujących  /279

49. O rzezi niewinnych  /280

50. O czasie tej bitwy  /280

51. Hrabia Rajmund rozmawia z przeciwnikiem  /281

52. Książę i hrabia Rajmund pogodzili się  /282

53. Książę pozwala dowódcom wrócić do ojczyzny  /283

54. O innych wiernych wracających do ojczyzny  /284

55. Boemund oblega Laodyceę, miasto należące do chrześcijan  /284

56. Biskup Pizy wita pokornie wracających pielgrzymów  /286

57. Rozmowa biskupa z pielgrzymami  /287

58. Boemund nie chce przerwać oblężenia  /288

59. Pielgrzymi przychodzą zbrojnie do Laodycei  /289

60. Boemund godzi się z mieszkańcami Laodycei  /290

KSIĘGA SIÓDMA  /291

1. Mieszkańcy Arsuf łamią porozumienie  /291

2. Smutne dzieje rycerza Gerharda  /291

3. Zawalenie się machiny oblężniczej  /293

4. Książę upomina rycerzy  /291

5. O pokucie nałożonej na lud  /292

6. Przerwanie oblężenia Arsuf  /296

7. O skąpstwie biskupa Pizy  /297

8. Książęta udają się nad Jordan  /297

9. Ukaranie mieszkańców Arsuf  /298

10. Dziesięciu rycerzy przekonuje trzydziestu pogan  /299

11. Babilońscy żołnierze ponownie pokonani pod Arsuf  /300

12. Podporządkowanie Arsuf i odbudowa Jafy  /300 

13. Okoliczne miasta poddają się księciu  /301

14. O pokoju w kraju  /302

15. Uwolnienie Gerharda  /303

16. O uporze Grubego Chłopa  /303

17. Książę Damaszku morduje posłów Tankreda  /305

18. Początek choroby księcia  /306

19. Choroba księcia staje się coraz bardziej poważna  /306

20. Przygotowania do oblężenia Hajfy  /307

21. Śmierć wspaniałego księcia i rycerza Wernera  /308

22. Oblężenie zamku Hajfa  /309

23. Ponowny atak na miasto  /309

24. Co musieli znieść dzielni rycerze  /310

25. Zdobycie Hajfy  /311

26. Tankred wyrzuca Waldemara i zatrzymuje miasto dla siebie  /312

27. Schwytanie Boemunda  /313

28. Ibn Daniszmend grozi miastu Malatia  /314

29. Baldwin próbuje uwolnić Boemunda  /314

30. Posłowie wzywają Baldwina do objęcia władzy w Jerozolimie  /315

31. Baldwin wyrusza do Jerozolimy  /316

32. Okropna wiadomość o zbliżającej się bitwie  /317

33. Dalsza droga Baldwina  /318

34. Baldwin oszukuje wroga, udając ucieczkę  /319

35. Baldwin dowiaduje się o planach Tankreda  /320

36. Baldwin przybywa do Jerozolimy  /322

37. Baldwin dowiaduje się o spadku po zmarłym bracie  /323

38. Baldwin oblega Aszkalon  /324

39. Baldwin pokonuje Azopartów  /324

40. Jeszcze o Azopartach  /326

41. O śmierci z powodu wychłodzenia  /327

42. Miasto Ghor Safieh  /327

43. Koronacja Baldwina  /328

44. Oskarżenie Tankreda  /329

45. Król godzi się z Tankredem  /330

46. Król wzywa Stolicę Apostolską  /331

47. Papież wysyła kardynała Maurycego  /332

48. Patriarcha zostaje pozbawiony urzędu  /332

49. Patriarcha godzi się z królem  /333

50. Rozmowa z królem z kardynałem /334

51. Zgoda między kardynałem, patriarchą i królem  /334

52. Posłowie pogan  /335

53. O wypuszczeniu Turków  /336

54. Ujarzmienie Arsufu  /336

55. Oblężenie Cezarei  /337

56. Zdobycie Cezarei  /338

57. Król dowiaduje się o przybyciu króla Babilonu  /339

58. Król każe patriarsze zadbać o rycerzy  /340

59. Spór króla z patriarchą  /340

60. Król i patriarcha kłócą się w obecności kardynała  /341

61. Patriarcha obiecuje zatroszczyć się o rycerzy  /342

62. Patriarcha zostaje pozbawiony godności  /343

63. Król dostaje pieniądze patriarchy  /344

64. Król rozdaje pieniądze żołnierzom  /344

65. Wojsko króla pobite i starte przez Babilończyków /345

66. Król leży na ziemi przed krzyżem  /346

67. Król wyspowiadał się i ruszył na wroga  /347

68. Cudowne zwycięstwo Pana Jezusa i Jego Krzyża  /347

69. Ponowne rozpoczęcie walki  /348

70. O chwalebnym zwycięstwie króla i jego powrocie do Jerozolimy  /349

71. O śmierci Wicherta  /350

KSIĘGA ÓSMA  /351

1. Ogromna liczba ludzi z Lombardii idzie przez Bułgarię do Jerozolimy  /351

2. Cesarz Konstantynopola pozwala Lombardczykom na handel  /351

3. Lombardczycy napadają Greków i Bułgarów  /352

4. Cesarz czuje się obrażony przez Lombardczyków  /353

5. Lombardczycy opuszczają Konstantynopol  /354

6. Konrad, koniuszy cesarza Henryka i kilku książąt z zachodniej Francji, przybywają do Nikomedii  /355

7. W dniu Zesłania Ducha Świętego ogromna armia chrześcijan udaje się z Nikomedii do Paphlagonii  /356

8. Ludzie rozchodzą się w czasie marszu  /357

9. Hrabia Rajmund daje się Turkom przekupić  /357

10. Turcy wydają bitwę Rajmundowi  /358

11. Czternastodniowy marsz przez pustynię  /359

12. Śmierć tysięcy pielgrzymów, spalonych przez Turków  /360

13. Dwadzieścia tysięcy Turków dowodzonych przez Kilidż Arslana i Daniszmenda rozpoczyna bitwę z chrześcijanami  /360

14. Chrześcijanie niszczą turecki zamek, ale wpadają w potrzask  /361

15. Biskup Mediolanu wzywa wojsko do wyznania grzechów  /362

16. Klęska Lombardczyków stojących w pierwszym szeregu  /363

17. Ucieczka hrabiego Rajmunda  /364

18. Haniebna ucieczka innych  /365

19. Turcy przychodzą do obozu uciekinierów  /366

20. Turcy ścigają uciekających chrześcijan  /367

21. Zabicie stu sześćdziesięciu tysięcy chrześcijan /367

22. Reszta rozproszonego wojska dociera do Konstantynopola  /368

23. O chrześcijanach, którym udało się uciec i o tych, którzy zostali zabici  /268

24. Cesarz przyjmuje łaskawie rozbitych książąt i hrabiów  /269

25. Marsz szlachetnego księcia Wilhelma z Francji  /270

26. Hrabia przybywa do Konstantynopola  /270

27. Hrabia zmierza z wojskiem do Ikonium  /271

28. Spotkanie z Turkami  /271

29. Chrześcijanie opierają się Turkom  /272

30. Turcy wydają chrześcijanom bitwę /273

31. Turcy znęcają się nad pozostałymi  /273

32. Turkomani zdradzają hrabiego Wilhelma  /274

33. Przyjęcie u Tankreda  /274

34. Przybycie księcia Wilhelma z Poitou, księcia Welfa z Bawarii i hrabiny Idy  /275

35. Rudolf ginie w walce o most  /275

36. Wilhelm godzi się z księciem Bułgarów i idzie do Konstantynopola  /276

37. Turcy zasypują źródła i cysterny  /276

38. Wilhelm i Welf walczą z Turkami pod Eregli  /277

39. Ucieczka biskupa Auvergne i księcia Welfa. Koniec hrabiny Idy  /277

40. Ucieczka Wilhelma przez góry  /278

41. Zebranie rozproszonego wojska  /279

42. Tankred uwalnia Rajmunda i ten zostaje panem Tortosy  /279

43. Książę Welf modli się nad grobem Pańskim  /280

44. Książęta spotykają się z królem Baldwinem  /280

45. Po święcie Wielkanocy  /281

46. Czy Lombardczycy zostali wymordowani za radą cesarza?  /282

47. Baldwin wysyła dary cesarzowi  /282

48. Cesarz wysyła dary królowi  /283

KSIĘGA DZIEWIĄTA  /385

1. Niektórzy chrześcijańscy przywódcy wracają do domu  /385

2. Babilończycy palą kościół Świętego Jerzego  /385

3. Król Baldwin zbiera wojsko  /386

4. Król Baldwin walczy z babilońską armią  /386

5. Oblężenie Ramli  /387

6. Atak Saracenów na Ramlę /388

7. Strach mieszkańców Jerozolimy /389

8. Babilończycy zakuwają w łańcuchy koniuszego Konrada  /390

9. Król Baldwin płynie do Jafy  /390

10. Saraceni atakują Jafę  /391

11. O chrześcijańskiej flocie  /392

12. Król Baldwin walczy z Saracenami  /392

13. Baldwin wraca triumfalnie do Jerozolimy  /393

14. Król Baldwin zaopatruje przybyłych  /394

15. Król Baldwin przyjmuje książąt  /395

16. O przywróceniu na urząd patriarchy Dagoberta  /395

17. O pozbawieniu urzędu wspomnianego patriarchy  /396

18. Książęta wracają do ojczyzny, podobnie jak sto sześćdziesiąt tysięcy pielgrzymów  /397

19. Oblężenie miasta Akkon  /398

20. Król przerywa oblężenie  /399

21. Król Baldwin udaje się na polowanie  /399

22. Król Baldwin zostaje ranny  /400

23. Babilończycy oblegają Jafę  /401

24. O innym statku chrześcijan zdobytym przez wroga  /402

25. Saraceni przerywają oblężenie  /402

26. Zdobycie miasta Dżubajl  /403

27. Pizańczycy oblegają z królem miasto Akkon  /404

28. Emir Akkon naradza się z mieszkańcami  /404

29. Pizańczycy mordują wychodzących z miasta  /406

30. Zamordowanie Ottona Altaspada  /406

31. O sześćdziesięciu Arabach rabujących w Cezarei  /407

32. Hrabia Rajmund buduje nowy zamek  /409

33. Cesarz Aleksy chce wykupić Boemunda  /410

34. Kilidż Arslan wywołuje wojnę z Ibn Daniszmendem  /410

35. Boemund radzi Ibn Daniszmendowi  /411

36. Ibn Damiszmend uwalnia Boemunda  /412

37. List Kilidż Arslana do Ibn Daniszmenda  /413

38. Powrót Boemunda do Antiochii  /414

39. Hrabia Baldwin, Boemund i Tankred wyznają grzechy i zbierają wojsko  /415

40. O ścięciu osiemnastu duchownych  /416

41. Ucieczka Boemunda i Tankreda  /417

42. Turcy przystępują do oblężenia Edessy  /418

43. List Tankreda do Boemunda  /418

44. Tankred przepędza Turków jeszcze przed przybyciem Boemunda  /420

45. Boemund ściga Turków  /421

46. Rozmowy o schwytanej kobiecie  /421

47. Boemund udaje się do Italii /422

48. Przygotowania do wojny między królem Baldwinem a emirem Babilonii  /423

49. Wezwanie patriarchy Jerozolimy  /425

50. O siedmiu tysiącach zabitych pogan  /426

51. Król Baldwin pali pola Aszkalonu  /427

52. O Arnulfie, bardzo szlachetnym młodym człowieku  /428

KSIĘGA DZIESIĄTA  /431

1. Przybycie ogromnej ilości pielgrzymów  /431

2. Król przyjmuje pielgrzymów z wielką radością  /432

3. Król zasięga rady swoich ludzi  /432

4. Król przygotowuje machiny /433

5. O hrabim Hugo, plądrującym okolice Suad  /434

6. Śmierć hrabiego Hugo  /435

7. Król przyjmuje pieniądze od mieszkańców Saidy i odsyła angielskie wojsko do domu /435

8. Po otrzymaniu pieniędzy król wraca do Tyberiady  /436

9. Poganie z Aszkalonu mordują pięciuset chrześcijan  /437

10. Mieszkańcy Aszkalonu oblegają Ramlę  /437

11. Zasadzka ludzi z Aszkalonu  /438

12. O rycerzy Gerhardzie  /439

13. Saraceni ścigają uciekających  /439

14. Saraceni oblegają Arnulfsburg /440

15. Saraceni napadają ośmioma galerami chrześcijański statek w porcie Jafy  /440

16. Król wyrusza przeciw Aszkalonowi  /441

17. Król wraca bez walki do Jerozolimy  /441

18. O zamordowaniu księcia miasta Femia  /442

19. Abu Taher es Saigh wzywa na pomoc Brodoana /443

20. Tankred wycofuje się, lecz tylko na chwilę  /443

21. Pomoc dwóch synów zamordowanego księcia /444

22. Abu Taher es Saigh oddaje się w ręce Tankreda  /445

23. Synowie zamordowanego księcia proszą Tankreda o zabicie Abu Tahera es Saigha  /445

24. Tankred wraca do Antiochii jako zwycięzca  /446

25. Król Baldwin śledzi tureckie wojsko  /447

26. O pięciu Turkach, których król hojnie obdarował  /447

27. Król zbiera wojsko i udaje się do Jerozolimy  /448

28. Król wyprowadza w pole syryjskich chrześcijan  /449

29. Syryjski kapłan w tureckim obozie  /449

30. O Arabach ukrytych w jaskiniach  /450

31. Król wraca do Jafy  /450

32. Ludzie z Aszkalonu oblegają Jafę  /451

33. Ludzie z Aszkalonu budują zamek  /452

34. O tym, jak chrześcijanie myśleli jedynie o łupach i omal nie przypłacili tego życiem  /452

35. O dalszej napaści ludzi z Aszkalonu  /453

36. Król Baldwin napada babilońskich kupców  /453

37. Joscelin wykupuje hrabiego Baldwina  /454

38. Tankred pokonuje hrabiego Baldwina  /455

39. Cesarz rzymski Henryk IV uwalnia swojego koniuszego  /455

40. Boemund wraca z Italii /456

41. Boemund atakuje Durazzo  /456

42. Boemund wyrusza przeciwko greckiemu cesarzowi  /457

43. Turkomani zabijają trzystu rycerzy Boemunda  /458

44. Grecy kuszą włoskich książąt darami  /458

45. Boemund godzi się z cesarzem  /459

46. Król Baldwin ściąga wojsko  /459

47. O pewnej dostojnej, pogańskiej księżniczce /460

48. O dwóch wieżach Saidy  /461

49. O bitwie morskiej  /461

50. Król walczy z Babilończykami  /462

51. Król przerywa oblężenie  /463

52. Radość chrześcijan z  powodu powrotu króla  /463

53. Turcy chcą dostać od ludzi z Saidy obiecane pieniądze  /464

54. O czterech tysiącach Turków, ściganych przez Gerwazego  /464

55. Śmierć ludzi Gerwazego, on sam dostaje się do niewoli  /465

56. Poselstwo Turków do króla Baldwina  /466

57. Zamordowanie Gerwazego  /467

58. Patriarcha Evermar przekazuje królowi Baldwinowi list papieża  /467

59. Gibelin nowym patriarchą  /468

KSIĘGA JEDENASTA  /469

1. Hrabia Wilhelm z Cerdogne oblega zamek Arka  /469

2. Zamek poddaje się Wilhelmowi  /469

3. Bertrand i Pizańczycy zajmują Halmiros  /470

4. Bertrand zostaje lennikiem greckiego cesarza  /471

5. Bertrand zaprasza Tankreda  /471

6. Bertrand domaga się wydania części Antiochii  /472

7. Tankred złości się na Bertranda i każe mu opuścić Antiochię  /472

8. Bertrand domaga się od Wilhelma kraju swojego ojca  /473

9. Bertrand wysyła posłów do króla Baldwina  /473

10. Propozycje króla Baldwina  /474

11. Przybycie króla do Tripolis  /474

12. Król godzi czterech przywódców  /475

13. Mieszkańcy Tripolis poddają się  /475

14. O pięciuset Babilończykach ukrywających się w podziemnej grocie  /476

15. Giermkowie zabijają hrabiego Wilhelma  /477

16. Poselstwo hrabiego Baldwina  /478

17. Król odważnie atakuje Bejrut  /479

18. Król wraca do Jerozolimy  /479

19. Bertrand i inni udają się do Edessy  /480

20. Turcy opuszczają Edessę  /481

21. Poselstwo króla do Tankreda  /481

22. Jak król przemówił do Tankreda  /482

23. Król rozpędza Turków  /483

24. Poganie mordują pięć tysięcy chrześcijan  /483

25. Król przyprowadza hrabiego Baldwina do Edessy  /484

26. O królu Sigurdzie z Norwegii  /485

27. Babilończycy płyną na Bejrut  /485

28. Mieszkańcy Aszkalonu wyruszają przeciwko Jerozolimie  /486

29. Flota z Babilonu uderza na Akkon  /487

30. Król Baldwin prowadzi króla Sigurda do Jerozolimy  /487

31. Obaj królowie oblegają Saidę  /488

32. Król Baldwin otacza Saidę  /489

33. Mieszkańcy Saidy próbują zniszczyć królewskie machiny  /490

34. Miasto poddaje się królowi  /490

35. Emir Aszkalonu przybywa potajemnie do Jerozolimy  /491

36. Poselstwo hrabiego Baldwina do króla  /492

37. Król Baldwin wraca do Aszkalonu /492

38. Dwieście tysięcy Turków oblega Tellbaszer  /493

39. O stu tysiącach Turków, którzy zamordowali syna księcia Brodoana z Aleppo  /493

40. Król Baldwin i inni zbierają się pod Antiochią  /494

41. Szesnaście tysięcy chrześcijan uderza na Turków  /495

42. Obie armie porządkują szeregi  /495

43. Tankred oblega zamek Atsareh  /496

44. Tankred zdobywa miasto Atsareh  /497

45. Tankred oblega zamek Sardanah  /498

46. Mieszkańcy zamku dokonują wypadu  /498

47. Tankred zdobywa miasto Sardanah  /499

48. O śmierci hrabiego Boemunda /499

KSIĘGA DWUNASTA  /501

1. Król Baldwin postanawia oblężyć Tyr  /501

2. Mieszkańcy Tyru zawierają porozumienie z księciem Damaszku   /501

3. O Reinfriedzie, chrześcijańskim rycerzu  /502

4. Książę Damaszku wysyła pomoc do Tyru  /502

5. Król oblega miasto  /503

6. Załoga Tyru pali dwie machiny chrześcijan  /504

7. Poselstwo mieszkańców Tyru do księcia Damaszku  /505

8. O śmierci Tankreda, księcia Antiochii /506

9. O zbliżaniu się Turków do Jerozolimy  /507

10. O pięciuset chrześcijańskich pielgrzymach  /508

11. Nieszczęśliwa walka króla z Turkami  /509

12. Król zbiera wojsko liczące szesnaście tysięcy żołnierzy  /510

13. Przybycie żony księcia Sycylii  /510

14. Ślub króla z przybyłą damą  /511

15. Turcy niszczą greckie państwo i oblegają Stamirę  /512

16. O nieszczęśliwym końcu siedmiu tysięcy chrześcijan  /513

17. Bitwa morska rycerzy króla Baldwina  /514

18. Książę Damaszku morduje podstępnie innego księcia Turków  /515

19. O wielkim wojsku pogan, idącym na Antiochię  /516

20. Król Baldwin wraca do Jerozolimy  /517

21. Król Baldwin udaje się na górę Synaj  /518

22. Król Baldwin wraca do Jerozolimy  /519

23. Król Baldwin choruje w Akkon  /520

24. Patriarcha próbuje zawładnąć królem  /520

25. Król atakuje babilońskie miasto Faramah  /521

26. Choroba króla w drodze do domu  /522

27. Król pociesza ludzi i wydaje im rozkazy  /523

28. Kto po nim obejmie tron  /525

29. Królewski pogrzeb i śmierć patriarchy  /526

30. Wybór Baldwina z Bourg  /527

31. O czterech tysiącach idumejskich pasterzy  /528

32. Król Baldwin II chce pomścić poległych  /530

33. O zamordowaniu siedmiuset chrześcijan  /531