Żydzi w drodze do Palestyny 1934-1944. Szkice z dziejów aliji bet nielegalnej imigracji żydowskiej

Autor: Artur Patek

Rok wydania: 2009

Ilość stron: 454

Oprawa: twarda

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Alija bet, czyli nielegalna imigracja żydowska do Palestyny w okresie brytyjskiego mandatu, była jedną z najbardziej skutecznych metod walki ruchu syjonistycznego o państwo Izrael. Jej losy to z jednej strony tajne działania i spektakularne operacje, z drugiej tragedie rozgrywające się w cieniu Holokaustu (katastrofy morskich transportów z imigrantami, deportacje uchodźców). Książka omawia wydarzenia, bez których nie można zrozumieć współczesnego Izraela.

Spis treści:

Ważniejsze skróty   /9

Wstęp  /11

Rozdział I. "Stary - nowy kraj"  /25

1. Kontekst  /25

2. Ku "pax britannica"  /32

3. Węzeł gordyjski  /36

4. Jiszuw  /47

5. Polaryzacja  /51

Rozdział II. Imigracja nielegalna czy niezależna?  /61

1. Spór o terminologię  /61

2. Bez sformalizowanych ram  /64

3. Stanowisko liderów jiszuwu  /68

4. Pierwszy transport  72

5. Ha `apala rewizjonistyczna  /75

6. "Dla Żydów świat dzieli się na dwa miejsca"  /81

7. "Af al pi"  /88

8. Rozdział polski  /93

Rozdział III. W przededniu wojny  /111

1. Mossad - "morski departament Hagany"  /111

2. "Współpraca wrogów o wspólnym interesie"  /124

3. "Imigracja jest dzisiaj kwestią życia i śmierci"  /133

4. Intensyfikacja aliji bet  /139

5. Stanowisko Wielkiej Brytanii i głos strony arabskiej  /152

Rozdział IV. W cieniu "Białej Księgi"  /163

1. Realia czasu wojny  /163

2. Przez "zieloną granicę"  /173

3. Z armii Andersa  /177

4. "Jedyna alternatywa to utrzymanie dotychczasowych procedur"  /181

Rozdział V. Atlantic - Mauritius  /193

1. Odyseja pasażerów "Atlantica"  /193

2. "Patria"  /197

3. Deportacja na Mauritius  /203

4. Pięć lat zesłania  /206

Rozdział VI. "Gdyby wrota Palestyny były otwarte..." /221

1. Grupa Kladovo  /221

2. Sprawa "Dariena II"  /226

3. Katastrofy na morzu ("Pencho" i "Salvador")  /230

4. Tragedia "Strumy"  /236

Rozdział VII. "Jedyny szlak ocalenia"  /257

1. Koncesje Londynu  /257

2. Z Rumunią i Turcją w tle  /260

3. Zatonięcie "Mefkury"  /272

4. Nadejście ZSRR  /278

5. Początki Brichy  /283

6. Zamiast podsumowania  /287

Uwagi końcowe  /289

Aneks  /295

1. Imigracja żydowska do Palestyny w latach 1934-1948  /294

2. Nielegalna imigracja do Palestyny w świetle oficjalnych statystyk mandatariusza (1935-1945)  /296

3. Morskie transporty aliji bet zorganizowane w latach 1934-1944  /296

4. Natan Alterman, Song of the "illegal" immigration  /302

Słowniczek  /303

Dokumenty:  /309

Wykaz dokumentów  /309

1. Pismo Konsula Generalnego RP w Tel Awiwie dr. Bernarda Hausnera do Departamentu Konsularnego Ministerstwa Sprawa Zagranicznych w Warszawie w sprawie nielegalnej "emigracji turystycznej" Żydów do Palestyny, 28 października 1933 r.  /311

2. Pismo Foreign Office do przedstawicieli Wielkiej Brytanii w Kairze, Bagdadzie i Dżiddzie, Londyn, 7 maja 1939 r.  /318

3. Pismo Władysława Żyborskiego, dyrektora Departamentu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych, do urzędów wojewódzkich w sprawie tzw. emigracji turystycznej, Warszawa, 15 czerwca 1939 r.  /321

4. Pismo Wysokiego Komisarza Palestyny sir Harolda MacMichaela do ministra kolonii Malcolma MacDonalda w sprawie ostrzelania statku "Tiger Hill", 3 września 1939 r.  /324

5. Jewish illegal immigration into Palestine (Memorandum prepared jointly by the Foreign Office and Colonial Office. December 1939-January 1940)  /326

6. Translation of Report on Treatment of two Jewish Refugees at Athlit Camp (2 IV 1940 r.)  /333

7. [Moshe Shertok], Minute of the inerview with H.E. the High Commissioner Sir Harold McMichael, on Wednesday, November 27 th, 1940  /335

8. Pismo ministra kolonii Roberta Gascoyne-Cecila, wicehrabiego Cranborne, do Berla Lockera z Agencji Żydowskiej, 22 maja 1942 r. (kopia)  /342

9. Report of the sinking of the M/V "Merkure" (9 IX 1944)  /345

10. The case of the Maurituis deportees (A Report prepared on the basis of evidence from an ex-detainee), London, December 1944  /352

Bibliografia selektywna  /369

Summary  /413

Wykaz tabel  /417

Wykaz map  /419

Spis ilustracji  /420

Indeks osób  /427

Indeks geograficzno-rzeczowy  /439