Żydzi w Krakowie. Studium o elicie miasta 1850-1918

Autor: Łukasz Tomasz Sroka

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 240

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 21,00 cm

Seria: Prace monograficzne nr 489

Uwagi - okładka i brzegi stron z lekkimi zabrudzeniami

Kiedy w innych krajach były rzezie z powodu różnicy wiary mieszkańców jednego kraju, w Polsce nie tylko katolicy, ale i kalwini do najwyższych dochodzili dostojeństw. Jeśli więc w czasach prześladowania w całym świecie tułający się, Żydzi w Polsce jednej doznawali ojcowskiej opieki - miałożby dzisiaj społeczeństwo polskie odstąpić od tradycji narodowych, zwłaszcza jeśli one tak ponad wszystko dominują w kartach powszechnej historii szlachetnością! Jonatan Warschauer ELITY WZBUDZAJĄ szczególne zainteresowanie nie tylko historyków, ale także szerokich kręgów społecznych, przede wszystkim dlatego, że nie tylko uczestniczą w kluczowych wydarzeniach historycznych, ale często je kreują. Twórca teorii elit Vilfredo Pareto posługiwał się dwoma koncepcjami elit: Pierwsza z nich odnosiła się do elit w szerokim tego słowa znaczeniu i obejmowała wszystkich ludzi, którzy w danym społeczeństwie swoją działalnością osiągają szczególne rezultaty w dowolnej sferze, np. w nauce, sztuce, uprawianym zawodzie, określonej dziedzinie sportu itp. Tak pojętej elicie przeciwstawiał on pozostałą część społeczeństwa utworzoną z tych, których osiągnięcia są przeciętne, poniżej przeciętnej czy nawet zerowe. [...] Dmga koncepcja odnosiła się do elity rządzącej, wyłonionej z szeroko pojmowanych elit, a więc do elity władzy. Uważał on, że społeczeństwo dzieli się - najogólniej biorąc - na pozaelitame warstwy niższe i na wyższą warstwę, którą tworzy elita, dzieląca się z kolei na rządzącą i nierządzącą elitę1. W mniejszej pracy posługuję się obiema koncepcjami Pareta. A zatem, jako kryterium przynależności do elity przyjmuję wyjątkowe osiągnięcia oraz przynależność do elity władzy. Pierwsze kryterium spełniają przede wszystkim wybitni ludzie nauki, wyróżniający się z ogółu społeczeństwa, a także w środowisku naukowym. Za „kwiat społeczeństwa"2 uważam głównie profesorów związanych z Uniwersytetem Jagiellońskim, wokół którego skupiało się życie naukowe Krakowa. Zresztą wpływ Uniwersytetu Jagiellońskiego nie ograniczał się wówczas tylko do spraw związanych z nauką, rozciągał się również na sprawy społeczne, politykę i kulturę. Elita to także wpływowi przedsiębiorcy, z powodzeniem rozwijający własne interesy oraz zasiadający w instytucjach gospodarczych.”

(ze wstępu)

Spis treści:

Wstęp    /5 

Przemiany w społeczności żydowskiej Krakowa w okresie autonomii galicyjskiej na tle ogólnego rozwoju miasta   /20 

Rozwój przemysłu, relacje zawodowe   /24 

Rozwój urbanizacyjny i rozmieszczenie ludności   /31 

Relacje demograficzne   /34 

Długa droga do równouprawnienia   /40 

Rozdarcie światopoglądowe  /49 

Ubiór i moda    /57 

Nowe elity, stare zasady   /60 

„Solidarność" wśród Żydów   /62 

Krakowski Zakon Synów Przymierza na tle tradycji wolnomularskich   /62 

Wartości, zasady i działalność braci   /66 

W instytucjach gospodarczych   /77 

Izba Handlowa i Przemysłowa   /90 

Kasa Oszczędności miasta Krakowa   /99 

W samorządzie miejskim   /113 

Radcy miejscy   /116 

Prezydenci     /129 

Ludzie kultury i nauki    /134 

Twórcy i propagatorzy kultury i sztuki   /135 

Ludzie nauki   /140 

Wykształcenie, aktywność zawodowa i gospodarcza elity miasta    /15

Podgórze dodaje impetu   /161 

Kondycja majątkowa   /165 

Zakończenie   /173

Biogramy wybitnych krakowian pochodzenia żydowskiego   /179

Bibliografia    /204

Indeks nazwisk   /227

Wykaz skrótów   /241

Spis tabel   /242

Spis wykresów   /242

Spis ilustracji    /243