Życie prywatne Polaków w XIX wieku tom IX Kariera w optyce prywatności

Redakcja: Jarosław Kita, Maria Korybut-Marciniak

Rok wydania: 2020

Ilość stron: 364

Oprawa: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Jedną z największych przygód badaczy przeszłości jest odkrywanie motywów działania człowieka. To często mozolna rekonstrukcja uwarunkowań, które nadały kierunek aktywności jednostki, grupy, narodu. Przeszłość składa się z faktów, które zostały zapamiętane, oraz tych, które uległy zapomnieniu albo uznano je za niewygodne, oczywiste lub nikomu niepotrzebne i przez to bezwartościowe. Historyk zamierzający zrekonstruować obraz przeszłości w możliwie pełnej formie musi pochylić się również nad „przemilczeniami”, motywami ukrytymi, a czasem nieuświadomionymi. Odrzucenie w badaniach nad historią społeczną i biografistyką źródeł o charakterze prywatnym lub prywatności dotyczących może doprowadzić do zniekształceń, utrwalenia pośmiertnych legend bohaterów, którzy z racji sprawowanych funkcji, ról, jakie odegrali w określonym czasie, sukcesów lub porażek w ważnych momentach dziejowych, ukazywani są wyłącznie przez pryzmat aktywności publicznej. „Etykiety”, jakie nadali im współcześni lub biografowie, zostają wówczas przekształcone w mity i stereotypy, a z pola widzenia traci się indywidualne uwarunkowania, motywy zakonspirowane przed „publicznością” lub te o charakterze socjokulturowym i intymnym. Badacze przemian społeczno-kulturowych na ziemiach polskich w dobie rozbiorów coraz częściej sięgają do źródeł prywatnych, co przynosi ciekawe z poznawczego punktu widzenia wyniki i otwiera nowe perspektywy. Życie prywatne jest bowiem fragmentem społecznego procesu – determinuje je poziom rozwoju cywilizacyjnego, sytuacja polityczna, model kulturowy, świadomość historyczna etc. W prezentowanym tomie proponujemy czytelnikom odświeżone spojrzenie na Polaków w XIX stuleciu poprzez ukazanie w nowym świetle grup społecznych, reinterpretacje znanych lub rekonstrukcję dotąd niezidentyfikowanych rysów biograficznych oraz fragmentów życiorysów ze szczególnym uwzględnieniem prywatnych uwarunkowań karier.

Spis treści: 

J.Kita, M. Korybut-Marciniak - Kariera w optyce prywatności – wprowadzenie  /7

Kariera w kręgach wojskowych i politycznych

K. Marchlewicz -  Generał Jan Nepomucen Umiński (1778–1851). Biografia jeszcze ciekawsza  /19

 R. Dobek - Ludwik Wołowski (1810–1876): potomek Eliszy Szora, polski powstaniec, francuski senator  /29

 T. Osiński - „W przypadku zaś takim gdyby zeznający poszedłszy na wojnę zginął”. Wojskowi wśród klientów notariuszy lubelskich i zamojskich w latach 1810–1814  /45

 J. Załęczny - Prywatność zdominowana przez służbę – życie prywatne w cieniu kariery rosyjskiego prezydenta polskiej Warszawy (w świetle jego dziennika)  /57

  Kariery ludzi talentu – w przestrzeni sztuki, literatury i nauki

M. Gumper - Polityk, kompozytor… ojciec – mniej znane oblicze Michała Kleofasa Ogińskiego, ukazane w listach do córki z lat 1827–1833  /75

 A. Łyszkowska - „Każdego dnia cenię szlachetność i wzniosłość jego charakteru, świętość i piękno jego myśli”. Zygmunt Krasiński w świetle listów żony Elizy z Branickich Krasińskiej  /101

 M. Chudecka - Prywatność w cieniu publiczności. Apolinary Kątski – wirtuoz skrzypiec carskiego dworu  /117

 W. Paduchowski - Między miłością braterską a samotnością – młodość Józefa Dietla, przyszłego prezydenta miasta Krakowa /131

 U. Klemba - Życie prywatne i działalność naukowa Stanisława Szczepana Zaleskiego (1858–1923)  /143

 K. Fink - Muzyczna działalność Stanisława Bursy we Lwowie w latach 1888–1901 w świetle jego korespondencji  /155

 R. Rydz - Tatry i Zakopane – miejsce rekreacji i wypoczynku polskich elit w drugiej połowie XIX wieku  /169

 Kariery na niwie zawodowej

W. J. Górczyk - Baron Franciszek Girardot. Francuski lekarz emigrantem zarobkowym w Królestwie Polskim  /199

 M. Milewska - Lekarz, kariera i opieka medyczna w drugiej połowie XIX wieku  /223

J. Kita - Nieudana kariera pierwszego łódzkiego przemysłowca  /239

A. Czerniecka-Haberko, K. Studnicka-Mariańczyk - August Ostrowski – ziemianin, obywatel  /255

Kobieta wobec kariery – trudna sztuka kompromisu

M. Korybut-Marciniak - Męskie kariery – kobiece troski. Żony Polaków urzędników z guberni północno-zachodnich. Przypadek Anny Krydel  /271

Kinga Raińska - Wpływ kariery zawodowej kobiet na życie rodzinne w XIX wieku na przykładzie trzech wybitnych postaci: Marii Skłodowskiej-Curie, Marii Szymanowskiej oraz Elizy Orzeszkowej  /291

A. Śmiechowicz - Karolina Kocięcka – zapomniana cyklistka z Warszawy (przełom XIX i XX wieku)  /317

A. Napierała - „Będę pożyteczną… Wytrwam”. Kariera Teodory Krajewskiej (1854–1935) w świetle wspomnień i relacji prasowych  /329

Bibliografia (wybór)  /343