Życie codzienne nauczycieli w II Rzeczypospolitej

Autor: Piotr Gołdyn

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 480

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Obecne do dziś w Polsce legendy „przedwojennego nauczyciela” i „przedwojennej matury” są wyrazem przekonania o wysokiej jakości systemu oświatowego w II RP i wyjątkowym statusie tej grupy zawodowej – jakoby cieszącej się wówczas prestiżem, do którego daleko dzisiejszym belfrom. Czy tak rzeczywiście było? Piotr Gołdyn odpowiada na to pytanie, rekonstruując codzienność ówczesnych nauczycieli. Budowany zupełnie od nowa system oświaty stawiał przed nauczycielami trudne zadanie niesienia kaganka oświaty w społeczność odrodzonego państwa. Problemy lokalowe, ubóstwo wyposażenia i podręczników wydają się niczym wobec spustoszeń, jakie poczyniły rusyfikacja i germanizacja. Autor kreśli obraz nauczyciela, który w tej trudnej codzienności miał realizować swoją misję – zaczynając od jego własnej edukacji i przebiegu kariery, przez status materialny i społeczny, a kończąc na mentalności.

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Wprowadzenie  /7

Rozdział 1. System szkolny

U progu niepodległości  /9

Przed Jędrzejewiczem  /21

Po Jędrzejowiczu  /25

Specyfikacja systemu oświatowego na Śląsku  /30

Rozdział 2. Wokół kształcenia

Programy i podręczniki  /37

Ideały wychowawcze II Rzeczypospolitej  /47

Wychowanie w duchu narodowym  /49

Ideał wychowania państwowego  /52

Rozdział 3. Droga do zawodu

Kształcenie  /57

Dokształcanie  /69

Rozdział 4. W zawodzie

Zasoby kadrowe  /85

Otrzymanie i utrzymanie posady /98

Warunki pracy  /122

Metody pracy edukacyjnej i wychowawczej  /138

Aktywność pozalekcyjna /159

Nauczyciele religii  /169

Grekokatolicy  /176

Protestanci  /178

Prawosławni  /180

Tatarzy  /182

Karaimi  /185

Żydzi  /186

Nauczyciele prywatni i do zadań specjalnych  /190

Rozdział 5. W społeczeństwie

Status społeczny  /205

Zasobność portfela  /227

Życie rodzinne /253

Religijność  /272

Na bakier z prawem  /284

Choroby zawodowe  /295

Niech im ziemia lekką będzie  /309

Rozdział 6. Dla dobra społeczeństwa 

Służba wojskowa  /321

W służbie czerwonego kura  /329

Pod znakiem harcerskiego krzyża  /332

"Strzelcy", "Sokoły" i wiciowcy  /341

Związkowcy  /344

Społecznicy  /367

Rozdział 7. Samorząd i polityka

W strukturach samorządowych  /377

Aktywność polityczna  /388

W łamach sejmowych i senackich  /409

Zakończenie /423

Przypisy  /425

Bibliografia  /439

Indeks osób  /454

Spis ilustracji  /470