Zmiany środowiska i warunków klimatycznych w okresie od schyłkowego paleolitu do końca średniowiecza i ich wpływ na warunki...

Redakcja: Jan Gancarski

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 452

Okładka: twarda

Format: 16,00 cm x 23,00 cm

Książka zawiera streszczenia w języku angielskim

Zawsze w dziejach ludzkości środowisko i klimat wpływały na gospodarkę i rozwój. Od czynników tych zależało wiele istotnych z punktu widzenia cywilizacji przedsięwzięć i zachowań. Sam człowiek w pradziejach i w okresie średniowiecza w niewielkim stopniu wpływał na otaczający go świat, np. doprowadzając do wylesienia wielkich przestrzeni, nawadniając lub osuszając teren. Środowisko zmieniało się także pod wpływem niezależnych od człowieka zjawisk o charakterze gwałtownym, np. wybuchów wulkanów czy trzęsień ziemi. W trakcie swojego rozwoju homo sapiens potrafił coraz lepiej wykorzystywać otaczający go ekosystem, który ulegał ciągłym zmianom, co wymuszało na nim określone zachowania, doprowadzające także do przekształceń w kulturze ludzkiej i do jej postępu.

Rekonstrukcja środowiska naturalnego, w tym klimatu, jest bardzo ważna dla odtwarzania różnych aspektów rozwoju i funkcjonowania społeczności ludzkich w pradziejach i średniowieczu. Dlatego też Muzeum Podkarpackie w Krośnie zorganizowało w październiku 2019 roku konferencję naukową Zmiany środowiska i warunków klimatycznych w okresie od schyłkowego paleolitu do końca średniowiecza i ich wpływ na warunki życia człowieka w północnej części Europy Środkowej, która zobrazowała najnowsze wyniki badań, określiła zachodzące wtedy zmiany klimatu i środowiska oraz odbicie tych procesów w społecznościach ludzkich. Konferencja ta pokazała osiągnięcia badaczy pradziejów oraz możliwości, jakie przynoszą badania klimatu i środowiska dla archeologii. I odwrotnie – jakie możliwości daje archeologia badaczom środowiska i klimatu. Niniejsza publikacja jest zbiorem referatów wygłoszonych przez znakomitych znawców tej problematyki, tj. archeologów, geologów, paleobotaników, osteologów, geomorfologów, gleboznawców z Polskiej Akademii Nauk, Polskiej Akademii Umiejętności oraz ośrodków akademickich i muzeów polskich.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Jan Gancarski. Wstęp  /7

Introduction  /9

Leszek Starkel. Zmiany klimatu i obiegu wody w holocenie warunkujące ingerencję człowieka w środowisku przyrodniczym Polski   /11

Changes in climate and hydrology during the Holocene controlling the human impact in the natural evironment on the territory of Poland  /19

Marek Degórski. Wykorzystanie wybranych charakterystyk glebowych w poznaniu paleośrodowisk  /21

The use of selected soil characteristics in understanding palaeoenvironments  /53

Piotr Gębica. Regionalne i lokalne uwarunkowania zmian klimatu i środowiska - odpowiedź systemów fluwialnych i wpływ na społeczeństwo w Europie środkowo-wschodniej  /55

Regional and local determinants for climatic and environmental changes - the response of the fluvial systems and their influence on the societes of the central-eastern Europe   /85

Aldona Mueller-Bieniek. Owoce i nasiona ze stanowisk archeologicznych jako źródło wiedzy o paleośrodowisku   /87

Fruit and seed of the archaeological sites as a source of knowledge aboute the paleoenvironment  /118

Witold Paweł Alexandrowicz, Bożena Łącka, Maria Łanczont. Malakologiczne i geochemiczne wskaźniki zmian środowiska doliny Mleczki (Wysoczyzna Kańczucka) w Holocenie  /121

Malacological and geochemical indicators of environmental changes of Mleczka valey (Kańczuga Upland)   /165

Witold Paweł Alexandrowicz, Sylwia Skoczylas-Śniaz. Historia rozwoju osadnictwa na terenie Niecki Podhalańskiej i terenów sąsiednich w czasie późnego holocenu w świetle badań malakologicznych   /167

The history of the development of settlement in the Podhale Basin and neighbouring areas during the Late Holocene in the lihgt of malacological research  /205

Maciej Pawlikowski. Wpływ środowiska na aktywność człowieka w schyłkowym paleolicie. Rejon Piestany - Moravany, Słowacja  /207

Environment and cultural changes in the Stone Age in mountain areas. Why is so hard to study?  /229

Hanna Kowalewska-Marszałek. Na górce czy w dolinie? Topografia terenu i warunki środowiska naturalnego a neolityczna sieć osadnicza Wyżyny Sandomierskiej   /231

On the hill or in the valley? Terrain topography and environmental conditions versus Neolithic settlement system of Sandomierz Upland  /290

Magdalena Moskal-del Hoyo. Przemiany w zbiorowiskach leśnych na obszarach lessowych Małopolski: na podstawie badań antrakologicznych z neolitycznych i wczesnobrązowych stanowisk archeologicznych  /291

Cahnges in the forest communities in the loess areas of Lesser Poland based on anthracological research of archaeological sites from the Neolithic and Early Bronze Age  /362

Paweł Madej. Zmiana kulturowa na grodzisku w Trzcinicy, powiat Jasło, a kryzys klimatyczny w drugiej połowie XVII wieku przed Chrystusem  /363

Cultural change in hillfort in Trzcinica, Jasło district, versus the climate crisis of the second half of the 17th century before Christ  /372

Maria Kotorova-Jencova. Vplyv prirodneho prostredia na osidlenie slovenskeho horneho Potisa v strednej az neskorej dobe bronzovej  /375

Influence of the natural environment on the settlement in the Slovak part of the Upper Tisza river basin in the mid-to-late Bronze Age  /419

Renata Madyda-Legutko, Judyta Rodzińska-Nowak. Przemiany środowiska naturalnego i ich związki z przemianami osadnictwa na ziemiach polskich w młodszym okresie przedrzmymskim, okresie rzymskim i wczesnej  fazie okresu wędrówek ludów (III w. przed Chr. - pierwsza połowa V w. pod Chr.)  /423

Environmetal changes and their relation with changes in settlements on Polish lands in the Early Pre-Roman Period, the Roman Period and early phase of the Migration Period (3rd century B.C. to first half od 5th century A.D.)  /452