Złota epoka Portugalii i języka portugalskiego

Autor: Barbara Hlibowicka-Węglarz

Rok wydania: 2021

Liczba stron: 161

Okładka: twarda

Format: 17,5 cm x 24,5 cm

„Złota Epoka” Portugalii i języka portugalskiego to książka, która podejmuje temat w Polsce nowy, dotąd w zasadzie nieopisywany. Owa „Złota Epoka” w dziejach Portugalii to czas, kiedy dokonywały się wielkie wyprawy zamorskie, którym towarzyszył rozwój wiedzy i myśli technicznej, a także zarządzano odkrytymi terenami oraz szlakami handlowymi. Autorka przekonująco pokazała, że „Złota Epoka” kraju była także „Złotą Epoką” języka portugalskiego, który został rozpowszechniony w takich częściach świata, jak Afryka, Ameryka Południowa (Brazylia) oraz Azja.
Mimo że monografia dotyczy czasów stosunkowo odległych, spotykamy w niej wiele terminów współczesnych, takich jak komunikacja międzykulturowa, wielokulturowość, wielojęzyczność czy proces globalizacji, gdyż Autorka skutecznie dowiodła, że wszystkie te zjawiska i procesy rozpoczęły się właśnie w czasach „Złotej Epoki” w Portugalii.
Całość czyta się z wielkim zainteresowaniem ze względu na zawarte w książce ciekawe i nowe informacje, pozwalające zobaczyć Portugalię i jej język w czasach „Złotej Epoki” w innym świetle.

Z recenzji prof. dra hab. Władysława Miodunki

Spis treści:

Wstęp  /11

Część I. "Złota Epoka" Portugalii

1. Wielkie wyprawy odkrywcze Portugalii /17

1.1. Portugalia w przededniu wielkiej ekspansji /18

1.2. Dzieje portugalskiej ekspansji zamorskiej /20

1.2.1. Wyprawy wzdłuż zachodnich wybrzeży Afryki /20

1.2.1.1. Ekspedycje w służbie infanta Henryka (1418-1460)  /21

1.2.1.2. Ekspedycje w służbie księcia i króla Jana II (1474-1487)  /24

1.2.2. Wyprawy w stronę Indii /27

1.2.2.1. Ekspedycje w służbie króla Jana II (1487-1495)  /28

1.2.2.2. Ekspedycje w służbie króla Manuela I (1495-1521)  /30

1.3. Początki kryzysu /37

1.4. Uwiecznianie odkrytych ziem dla potomności  /39

1.5. Uwagi końcowe - epoka wielkich wypraw portugalskich jako początek tworzenia globalnego systemu komunikacji międzykulturowej /40

2. Inicjatywy, innowacje i strategie /43

2.1. Rozwój wiedzy, nauki i myśli technicznej /44

2.1.1. Strategie nawigacji /44

2.1.2. Rozwój kartografii /47

2.1.3. Karawela i konstrukcja statków /49

2.2. Systemy administracji i zarządzania /50

2.2.1. Jednostki administracji terytorialnej - kapitanie i ich rozwój /50

2.2.3. Sieć baz geostrategicznych - faktorie i fortece /55

2.2.3. Miasta zamorskie /57

2.3. Kontrola nad szlakami handlowymi /60

2.3.1. Najcenniejsze towary epoki /60

2.3.2. Najczęściej uczęszczane szlaki handlowe /62

2.4. Uwagi końcowe - wpływ wielkich wypraw na fundamentalne zmiany w postrzeganiu świata /64

Część II. "Złota Epoka" języka portugalskiego

3. Kontakty języka portugalskiego z językami afrykańskimi /69

3.1. Ekspansja języka portugalskiego w Afryce /70

3.2. Formowanie się języków mieszanych - pidżyny i języki kreolskie /74

3.2.1. Języki kreolskie Górnej Gwinei /76

3.2.1.1. Guineense /77

3.2.1.2. Caboverdiano /79

3.2.2. Języki kreolskie Zatoki Gwinejskiej /82

3.2.2.1. Santomese /83

3.2.2.2. Angolar /84

3.2.2.4. Fa d Ambo /86

3.3. Uwagi końcowe - język portugalski w Afryce podstawą pierwszego pidżynu i najstarszych portugalskich języków kreolskich /87

4. Kontakty języka portugalskiego z językami Brazylii /89

4.1. Trudności w rozprzestrzenianiu się języka portugalskiego /90

4.1.1. Kontakty z językami Indian brazylijskich /90

4.1.2. Kontakty z językami afrykańskimi /96

4.1.3. Początki dominacji języka portugalskiego w Brazylii /98

4.2. Tworzenie się języków mieszanych /101

4.2.1. Lingua geral paulista /102

4.2.2. Lingua geral amazonica /107

4.2.3. Afrykańskie języki wehikularne i dialekty afro-portugalskie /113

4.3. Uwagi końcowe - Brazylia areną wielojęzyczności i wielokulturowości zdominowaną przez język portugalski  /116

5. Kontakty języka portugalskiego z językami azjatyckimi /119

5.1. Kanały rozprzestrzeniania się języka portugalskiego /120

5.2. Portugalskie języki kreolskie w Azji /128

5.2.1. Kreole indo-portugalskie /130

5.2.1.1. Języki kreolskie ukształtowane w Indiach /130

5.2.1.2. Języki kreolskie ukształtowane na wyspie Cejlon /132

5.2.2. Kreole malajo-portugalskie /135

5.2.3. Kreole sino-portugalskie /141

5.3. Uwagi końcowe - zmienne losy języków kreolskich w Azji /145

Zakończenie - "Złota Epoka" języka portugalskiego okresem jego rozprzestrzeniania się w Afryce, w Ameryce Południowej i Azji /145

Bibliografia /149

Summary - "The Golden Age" od Portugal nad Portuguese Language /155

Resumo em portuges - A "Epoca Aurea" de Portugal e da Lingua Portuguesa /159