Zbrodnia katyńska w świetle prac Kongresu Stanów Zjednoczonych Ameryki (1951-1952)

Autor: Mateusz Zemla

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 456

Okładka: twarda

Format: 14,00 cm x 20,5 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zatarciami

W pierwszych latach zimnej wojny miał miejsce ciąg wydarzeń, które doprowadziły do bezprecedensowego przedsięwzięcia – powołania w 1951 r. przez Kongres Stanów Zjednoczonych oficjalnego komitetu do zbadania największej zbrodni wojennej z okresu II wojny światowej – zbrodni katyńskiej. Prace Komitetu Katyńskiego Kongresu USA przyniosły nieocenione rezultaty, gdyż przyczyniły się do wyjaśnienia wielu wątków (ważnych także ze współczesnej perspektywy), związanych z dokonanym przez Sowietów mordem na polskich jeńcach wojennych. Przesłuchania i ich konkluzje pomogły również w ujawnieniu istotnych szczegółów polityki prowadzonej przez władze amerykańskie wobec sojuszników w czasie II wojny światowej. Praca nie jest jednak wyłącznie pochwałą zasiadających w Komitecie kongresmenów.

W wielu miejscach ukazano, że zapatrzeni w swoją wizję polityki członkowie Komitetu dążyli do zdeprecjonowania działań administracji prezydenta Franklina Delano Roosevelta, często rezygnując z obiektywizmu i realizując partykularne cele. Nie przesłania to jednak pozytywnego rezultatu ich pracy. Była ona ważna, a okoliczności śmierci polskich jeńców wyjaśniano profesjonalnie i z dużym osobistym zaangażowaniem. Istotne jest również, że Komitet Katyński Kongresu USA stał się – jedynym jak dotąd oficjalnym „trybunałem” dla jednej spośród niezliczonych zbrodni komunistycznych, a wina władz sowieckich została jednoznacznie dowiedziona.

Spis treści:

Wstęp   /5

Rozdział 1. Droga do Komitetu Maddena  /35

1.1. Komitet Katyński Kongresu USA - źródła, geneza, polityka  /35

1.2. Mechanizmy formowania Komitetu Maddena   /58

Rozdział 2. Ekshumacja  /81

2.1. Odkrycie masowych grobów  /82

2.2. Niemiecka ekshumacja w Katyniu oraz polskie władze i instytucje  /104

2.3. Rząd RP na uchodźstwie, III Rzesza i Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża  /144

2.4. Międzynarodowa Komisja Lekarska  /162

2.5. Jeńcy wojenni jako obserwatorzy ekshumacji w Katyniu  /205

Rozdział 3. Władze Stanów Zjednoczonych Ameryki wobec informacji o zbrodni katyńskiej  /219

3.1. Poszukiwania polskich jeńców wojennych  /220

3.2. Władze amerykańskie wobec Armii Polskiej oraz poszukiwań zaginionych oficerów z ZSRR  /240

3.3. Polityka Departamentu Stanu wobec ZSRR i Polski po odkryciu masowych grobów  /257

3.4. Raporty Henryka I. Szymańskiego  /278

3.5. Cenzura w audycjach radiowych  /295

3.6. Prezydent Roosevelt wobec doniesień o odkryciu masowych grobów  /305

3.7. Przesłuchanie w sprawie zaginięcia raportu Van Vlieta  /316

3.8. Sprawa katyńska w czasie procesu norymberskiego  /335

Epilog

Komitet Maddena i percepcja jego działalności w komunistycznej Polsce  /367

Działalność Komitetu Maddena w raportach ambasady polskiej w Waszyngtonie  /376

Komitet Maddena - sukces czy porażka?  /398

Zakończenie  /413

Źródła i bibliografia  /419

Indeks nazwisk   /443