Zasady prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu

Autorzy: Jarosław Kroplewski, Klaudia Skelnik

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 162

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

Od najdawniejszych czasów człowiek realizuje w środowisku morskim wiele form działalności gospodarczej. Obejmują one między innymi: przewozy różnego rodzaju towarów, wszelkie formy rybołówstwa, eksploatację kopalin zalegających pod dnem morskim, różnorakie formy morskiej rekreacji oraz wykorzystanie odnawialnej energii, której niewyczerpalne zasoby tam się znajdują. Prowadzenie jakichkolwiek działań powodujących zakłócenia realizacji wspomnianych form morskiej działalności człowieka może mieć poważne konsekwencje dla funkcjonowania istotnej części populacji ludzkości. Do najgroźniejszych z nich należy zaliczyć międzynarodowe i wewnętrzne konflikty zbrojne. Dlatego społeczność międzynarodowa starała się ograniczać prowadzenie działań zbrojnych na morzu oraz minimalizować ich skutki poprzez wprowadzanie odpowiednich unormowań prawnych. Normy dotyczące prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu tworzą istotną część międzynarodowego prawa humanitarnego konfliktów zbrojnych oraz jedną z najstarszych części prawa międzynarodowego publicznego. Specyficzne środowisko naturalne - jakim jest morze - wymaga zastosowania swoistego rodzaju konstrukcji prawnych, w których znaczącą rolę odgrywa prawo zwyczajowe. W niniejszej publikacji autorzy podjęli próbę przeglądu skodyfikowanych i zwyczajowych norm prowadzenia konfliktów zbrojnych na morzu oraz wybranych opracowań krajowych i zagranicznych, odnoszących się do tej problematyki.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów   /9

Wstęp   /13

Rozdział 1. Międzynarodowe Prawo Humanitarne Konfliktów Zbrojnych − wprowadzenie   /19

1.1. Rozwój historyczny „ius in bello"   /19

1.2. Klasyczne źródła prawa konfliktów zbrojnych   /27

1.2.1. Prawo haskie   /28

1.2.2. Prawo genewskie  /34

1.2.3. Międzynarodowe prawo zwyczajowe  /39

Rozdział 2. Wojna na morzu w świetle regulacji Podręcznika z San Remo - zasady ogólne   /47

2.1. Podstawowe definicje i terminy  /47

2.2. Zakres stosowania prawa  /60

2.3. Konflikty zbrojne i prawo do samoobrony  /60

2.4. Konflikty zbrojne, w stosunku do których zostały podjęte działania Rady Bezpieczeństwa ONZ  /62

2.5. Obszary walki zbrojnej na morzu /63

Rozdział 3. Rejony działań w czasie konfliktów zbrojnych na morzu  /65

3.1. Wody wewnętrzne, morze terytorialne i wody archipelagowe  /65

3.2. Cieśniny wykorzystywane do żeglugi międzynarodowej i archipelagowe szlaki morskie  /68

3.3. Wyłączna strefa ekonomiczna  /71

3.4. Morze pełne i dno morskie poza jurysdykcją państwa  /71

Rozdział 4. Podstawowe zasady i rozróżnianie celów  /73

4.1. Podstawowe zasady dotyczące wyboru środków i metod prowadzenia walki  /73

4.2. Środki ostrożności podczas ataku  /74

4.3. Nieprzyjacielskie statki morskie i powietrzne chronione przed atakiem  /76

4.4. Inne nieprzyjacielskie statki morskie i powietrzne  /81

4.5. Neutralne morskie statki handlowe i cywilne statki powietrzne  /84

4.6. Środki ostrożności dotyczące cywilnych statków powietrznych  /85

Rozdział 5. Metody i środki prowadzenia walki zbrojnej na morzu  /89

5.1. Środki walki  /89

5.2. Metody walki  /96

5.3. Wprowadzenie w błąd, podstęp wojenny i wiarołomstwo  /100

Rozdział 6. Środki niekwalifikujące się jako atak: przechwycenie, wizyta, rewizja, zawrócenie i zajęcie   /103

6.1. Określenie nieprzyjacielskiego charakteru statków morskich i powietrznych /103

6.2. Prawo wizyty i rewizji handlowych statków morskich  /104

6.3. Przechwycenie, wizyta i rewizja cywilnego statku powietrznego  /107

6.4. Zajęcie morskiego statku przeciwnika i jego ładunku  /110

6.5. Zajęcie cywilnego statku powietrznego przeciwnika i jego ładunku  /112

6.6. Zajęcie neutralnych morskich statków handlowych i ich ładunków  /114

6.7. Zajęcie neutralnego cywilnego statku powietrznego i jego ładunku  /117

Rozdział 7. Osoby chronione, środki transportu medycznego i sanitarne statki powietrzne  /119

7.1. Osoby chronione  /120

7.2. Środki transportu medycznego  /122

7.3. Sanitarne statki powietrzne  /123

Rozdział 8. Współczesne oblicza konfliktów zbrojnych na morzu  /127

8.1. Konflikty niemiędzynarodowe na morzu  /127

8.2. Asymetria i hybrydowość  /134

8.3. Prywatne firmy wojskowe w działaniach na morzu  /141

Zakończenie  /149

Bibliografia  /151

Aneks  /159