Zarys etnografii Kaszub

Autorzy: Friedrich Lorentz, Adam Fischer

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 331

Okładka: miękka

Format: 14,5 cm x 20,5 cm

Uwaga - delikatnie wgnieciony narożnik

Zarys etnografii Kaszub to uwspółcześnione wydanie dwóch ważnych prac przedwojennych etnografów – Friedricha Lorentza i Adama Fischera, które opublikowane zostały w 1934 roku przez Instytut Bałtycki z Poznania w pracy zbiorowej Kaszubi. Kultura ludowa i język. Najobszerniejszy z zamieszczonych tam artykułów – Zarys etnografii kaszubskiej Lorentza – do dziś jest jedną z najwartościowszych prac prezentujących kulturę ludową Kaszubów z okresu przed wielkimi zmianami, które przyniosła II wojna światowa. Zestawiona z nią praca prof. Adama Fischera Kaszubi na tle etnografii polski – studium porównawcze ma diametralnie inny charakter. Jej celem było nie tyle uzupełnienie pracy Lorentza, co zgodne z ówczesną linią polityczną przedstawienie kaszubskiej kultury w polskim kontekście i uwypuklenie jej związków z kulturą ludową innych regionów kraju. W publikacji Kaszubi. Kultura ludowa i język trzeci, ostatni z artykułów, stanowiła praca językoznawcy prof. Tadeusza Lehra-Spławińskiego O narzeczach Słowian Nadbałtyckich. Przez ponad 80 lat, które upłynęły od czasu jej przygotowania, nauka o języku Kaszubów dokonała znacznych postępów i postawione przez autora tezy oraz wnioski nie wytrzymały próby czasu. Z tego też powodu nie zamieszczamy jej w tej publikacji.

Spis treści:

Od wydawcy /9

Część I. Zarys etnografii kaszubskiej - Friedrich Lorentz

Wstęp. Ludność i język /19

Zasięg. Nazwa. Grupy etniczne /19
Formy językowe /22
Wpływ języka kulturalnego na język ludowy /25
Wpływ języka urzędowego na język ludowy /28
Inne wpływy /30
Próby stworzenia języka literackiego /31

Kultura materialna /37

Rolnictwo /37
Rybołówstwo /43
Przemysł domowy i rzemiosło /50
Odzież /57
Budownictwo /69
Sprzęty /80
Sztuka ludowa /84
Pożywienie /89

Kultura społeczna /95

Życie rodzinne /95
Śmierć i pogrzeb /107
Życie towarzyskie /109
Gry i zabawy /111
Rok obrzędowy /113

Kultura duchowa /129

Wyobrażenia ludowe o przyrodzie /129
Wiara w siły nadprzyrodzone w człowieku /136
Wiara w istoty nadprzyrodzone /148
Życie pośmiertne /156
Literatura i muzyka ludowa /159
Literatura piękna kaszubska /179

Zakończenie. Kultura kaszubska i polska /187

Literatura /193

Część II. Kaszubi na tle etnografii polski – studium porównawcze - Adam Fischer

Studium porównawcze. Wstęp /197

Grupy etniczne /197

Kultura materialna /201

Rybołówstwo /201
Łowiectwo /206
Hodowla zwierząt domowych /207
Uprawa roli /209
Przygotowywanie pożywienia /212
Obróbka surowców /214
Odzież /218
Budownictwo /221
Kształt osad /226
Sprzęty domowe /226
Transport i komunikacja /229

Kultura społeczna /235

Obrzędy narodzinowe /235
Obrzędy weselne /238
Obrzędy pogrzebowe /243
Życie towarzyskie /249
Zwyczaje domowe i gospodarskie /250
Zwyczaje doroczne /257
Prawo ludowe /272

Kultura duchowa /277

Wiara w duchy /277
Czary /285
Lecznictwo ludowe /287
Przyroda /291
Opowieści /297
Pieśni /301
Przysłowia i zagadki /308
Widowiska dramatyczne /311
Sztuka ludowa /312
Muzyka /316

Zakończenie /323

Zainteresowanie kaszubszczyzną w polsce /323

Literatura /327