Zakon bazyliański na tle mozaiki wyznaniowej i kulturowej Rzeczypospolitej i krajów ościennych

Redakcja: Stanisław Nabywaniec, Sławomir Zabraniak, Beata Lorens

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 364

Oprawa: miękka

Format: 16,0 cm x 23,0 cm

"W 2017 r. przypadało 400-lecie powstania w Cerkwi unickiej (grekokatolickiej) na ziemiach Rzeczypospolitej Obojga Narodów Zakonu Świętego Bazylego Wielkiego, zwanego bazylianami. Zakonodawcami i twórcami zakonu byli dwaj wybitni przedstawiciele Cerkwi unickiej w XVII w. - metropolita Józef Welamin Rutski i św. Jozafat Kuncewicz, biskup i męczennik. W 1617 r. w Nowogrodowicach metropolita Rutski połączył autonomiczne i podległe dotychczas władzy biskupów diecezjalnych monastery w jeden zakon - Kongregację Świętej Trójcy - o scentralizowanej strukturze na wzór zakonów łacińskich, głównie jezuitów i karmelitów. Zakon odegrał ważną rolę w katolickiej reformie Cerkwi w XVI i następnych stuleciach. Transformacja z monastycyzmu prawosławnego do monastycyzmu unickiego była procesem niełatwym i złożonym, ale udanym."

(fragment tekstu "Słowo redaktorów")

Spis treści: 

Słowo redaktorów  /7

 I. W RZECZYPOSPOLITEJ

Tomasz Kempa -  Unicki ośrodek zakonny w Wilnie i jego rola w reformie bazylianów przeprowadzonej przez metropolitę Józefa Welamina Rutskiego  /13

ks. Tadeusz Śliwa - Koadiutoria Korsaka. Starania o mianowanie bazylianina o. Rafała Korsaka koadiutorem unickiego metropolity kijowskiego Józefa Welamina Rutskiego  /30

Jacek Krochmal - Rola bazylianów we wprowadzaniu unii kościelnej w eparchii przemysko-samborskiej w latach 1610–1693   /45

Radosław Dobrowolski - Status i rola monasteru supraskiego w dziejach Cerkwi unickiej XVII–XIX w.  /67

Andrzej Gil - Monaster lubelski w XVII i XVIII w. Przyczynek do dziejów monastycyzmu wschodniego na zachodnich krańcach eparchii chełmskiej  /86

Юрій Стецик - Протокол візитації Люблінського василіанського монастиря Преображення Господнього (1764 р.)  /98

Beata Lorens - Warunki życia w monasterach bazyliańskich w południowo-wschodniej Rzeczypospolitej w XVIII w. /116

II. POD ZABORAMI

ks. Stanisław Nabywaniec - Bazylianie w eparchii przemyskiej po pierwszym rozbiorze Polski  /139

Irena Wodzianowska - Bazylianie prowincji ruskiej w 1827 r.  /150

Roman Pelczar - Rola zakonu bazyliańskiego w działalności szkół ludowych na terenie eparchii przemyskiej w czasach zaborów (do 1873 r.) – wybrane zagadnienia  /183

Anna Krochmal - Rola bazylianów w życiu religijnym eparchii przemyskiej w XIX w. – zarys problematyki  /207

III. W KRAJACH OŚCIENNYCH

Володимир Мороз - Реформи митрополита Рутського та їх рецепція у Мукачівській єпархії: від прийняття унійної ідеї до створення василіянської провінції /227

Віктор Кічера - Провінція василіан св. Миколая в Угорщині: культурно-обрядові аспекти (1733–1918)  /238

Jaroslav Coranič - Prehľad vývoja Rádu sv. Bazila Veľkého a Rádu sestier sv. Bazila Veľkého na Slovensku po roku 1918 /253

IV. W KULTURZE

Maria Pidłypczak-Majerowicz - „Menologium bazyliańskie” Ignacego Kulczyńskiego – forma i treść księgi  /267

Joanna Getka - Ruskojęzyczne drukarstwo bazyliańskie jako czynnik kształtujący tożsamość kulturową i narodową społeczności unickiej w Rzeczypospolitej w XVIII w.  /281

Oksana Shkurgan - Repertuar pieśni nabożnych wykonywany w czasie misji bazyliańskich prowadzonych w Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII w. /295

Bibliografia   /331

O Autorach  /355

Indeks geograficzny  /358