Żadna blaga, żadne kłamstwo... Wspomnienia z warszawskiego getta

Autor: Stanisław Adler

opracowanie i wstęp: Marta Janczewska

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 428

Okładka: twarda

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Biblioteka Świadectw Zagłady

„Spala mnie pragnienie jak najszybszego spisania tych wszystkich zdarzeń, których byłem świadkiem w latach wojny, zwłaszcza w ostatnim półroczu. Ogarnia mnie lęk na myśl, że niebezpieczeństwo, które mi zewsząd zagraża, przeszkodzi wykończeniu tej pracy. Nie po raz pierwszy, powodowany tymi pragnieniami, chwytam za pióro. Praca moja, jak dotychczas, to istne przędziwo Penelopy: nie zdążę wykończyć jakiegoś fragmentu, a już losy miotające mną niszczą rękopis. […] odczuwam potrzebę usprawiedliwienia się z tego, że zamiast łomu czy siekiery trzymam teraz w dłoni pióro i że żyję, żyję tu, nie leżę zaś w okopach nierównej walki, czy wprost w jednej ze zbiorowych mogił Żydów warszawskich.” – pisał autor, warszawski adwokat Stanisław Adler, po swojej ucieczce z getta. Wcześniej pracował w jednej z najważniejszych gettowych instytucji: Żydowskiej Służbie Porządkowej (policji żydowskiej) jako jej wysoki funkcjonariusz.

Bogata faktografia, refleksje, oparte na wnikliwych obserwacjach naocznego świadka oraz psychologiczna przenikliwość, z jaką charakteryzuje ludzi i sytuacje sprawiają, że pamiętnik Adlera zasługuje na wyjątkowe miejsce wśród innych tekstów z tamtego okresu.

Raul Hilberg, jeden z najważniejszych badaczy Zagłady, zaliczył wspomnienia Adlera do najbardziej przenikliwych i inspirujących przemyśleń na temat getta, jakie zdarzyło mu się czytać.

Spis treści:

Wprowadzenie (Marta Janczewska)   /9

Nota edytorska /25

Wykaz skrótów stosowanych przez autora  /27

Fotografie  /29

"ŻADNA BLAGA, ŻADNE KŁAMSTWO..."

Część I  /41

[Powrót ze Lwowa]  /43

Pierwsze dni pracy w SP  /50

Zagadnienie kierownictwa SP i objęcie stanowiska przez Szeryńskiego  /64

Część II  /143

SP a PP  /145

SP a Gestapo  /148

Zundelewicz i Komisja Nadzorująca SP  /152

Szeryński a Czerniaków  /156

Ruch uliczny  /165

Kulisy przedsiębiorstw i koncesji targowiskowych  /177

"Walka z lichwą i spekulacją"  /178

Egzekutywa Rady Żydowskiej  /185

Stosunki wewnętrzne  /195

Wydział Prawny i Wydział Nieruchomości  /203

Inspekcja  /234

Moje prace w KSP  /235

Część III. Okres "normalizacji" życia w dzielnicy  /237

Rozdział I. Wpływ czynników militarno-politycznych na sytuację Żydów w ghetcie  /239

Rozdział II. [Administracja]  /244

Rozdział III. Sytuacja gospodarcza  /262

Rozdział IV. Obyczajowość i kultura  /278

Rozdział V. Moje prace i obserwacje w SP przed objęciem stanowiska kierownika Biura Kwaterunkowego  292

[Z luźnych kartek]  /35

[Akcja lipcowa]  /337

Cztery dni (18-21 stycznia 1943 r.)  Przyczynek do dziejów wymordowania ludności żydowskiej m. Warszawy  /347

Plany  /399

[Wiersze]  /413

Indeks osób  /421