- Kategorie
-
Z dziejów szlachty mazowieckiej (dziedzictwo kulturowe i stereotyp)
Wpisz swój e-mail |
Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
Cena przesyłki | 11 |
Dostępność | Brak towaru 0 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 8371332726 |
EAN | 8371332726 |
Zostaw telefon |
Autor: Benon Dymek
Rok wydania: 2005
Liczba stron: 293
Okładka: miękka
Format: 16,5 cm x 23,00 cm
Uwagi - okładka przetarta, zarysowana, drobne przybrudzenia
Gdybyśmy się spytali przygodnego obywatela, z czym kojarzy mu się Mazowsze, to zapewne odpowie nam, że z Warszawą, a może również z Płockiem, Pułtuskiem, czy Łomżą, ale raczej już nie z Rawą, która jest jednak Mazowiecka, czy Łowiczem, który jest znany jako stolica tzw. księstwa i pasiaków łowickich. Co ciekawe, rodowód pasiaków związany jest prawdopodobnie z samym Leonardem da Vincim, który projektował stroje dla gwardii papieskiej. Na nich miał się wzorować dwór arcybiskupa, skąd wzorce przejęli miejscowi chłopi. Z pewnością nie wszyscy lokalizują Ostrołękę ma Mazowszu, bo stała się stosunkowo niedawno jakby stolicą Kurpiów (...). Są także miejscowości, które mają w nazwie przymiotnik "mazowiecki", jak Tomaszów Mazowiecki czy Wysokie Mazowieckie. Tomaszów nigdy nie był w historycznych granicach Mazowsza, ale jedynie w składzie województwa mazowieckiego. Natomiast Wysokie Mazowieckie stanowi pogranicze Mazowsza, ale najczęściej znajdowało się w granicach administracyjnych Podlasia. Tak jest również dzisiaj, dlatego społeczność miejscowa bardziej identyfikuje się z Podlasiem aniżeli z Mazowszem. Jest to jednak szlachta mazowiecka (ze wstępu).
Spis treści:
Wstęp /9
Uwagi ogólne /15
Część I
Z historii i kultury Mazowsza
Rozdział I. Mazowsze (region i nazwa) /21
Region historyczny /21
Granice historycznego Mazowsza /25
Pochodzenie nazwy Mazowsze /29
Ewolucja treści pojęcia Mazowsze /34
Kurpie /35
Podlasie /37
Kwestia zapóźnienia Mazowsza /40
Rozdział II. Miejsce Kościoła ma Mazowszu /44
Chrystianizacja /44
Powstanie biskupstwa płockiego (mazowieckiego) i arcydiakonatu czerskiego /46
Granice prowincji kościelnych /48
Uposażenie biskupstwa płockiego /50
Stosunek książąt mazowieckich i szlachty do Kościoła /51
Rozdział III. Inkorporacja Mazowsza do Korony i jej skutki /56
Zhołdowanie Mazowsza i początki procesu inkorporacji /56
Inkorporacja księstw rawskiego i płockiego /59
Inkorporacja księstwa mazowieckiego /61
Dalsze zabiegi wokół inkorporacji /67
Znaczenie włączenia Mazowsza do Korony Polskiej /68
Kwestia zrównania praw z Koroną /71
Rozdział IV. Mazowsze w Królestwie Polskim /73
Znaczenie Warszawy /73
Rządy królowej Bony na Mazowszu /74
Kultura i oświata /77
Rozdział V. Kościół w okresie reformacji i kontrreformacji /80
Stosunek do Kościoła na Mazowszu /80
Sprawa konfederacji warszawskiej 1573 r. /82
Kościół pod wpływem kontrreformacji /85
Rozdział VI. Warszawskie elekcje królewskie /87
Elekcja Henryka Walezego /87
Elekcja Stefana Batorego /90
Elekcja Zygmunta Wazy /91
Elekcja Władysława IV /92
Elekcja Jana Kazimierza /93
Elekcja Michała Korybuta Wiśniowieckiego /94
Elekcja Jana III Sobieskiego /95
Część II
Powstanie szlachty mazowieckiej i wzrost jej znaczenia
Rozdział I. Geneza i cechy stanu szlacheckiego /99
Szlachta na ziemiach polskich /99
Cechy szlachty polskiej /101
Dwory i pałace szlacheckie /105
Strój szlachecki /108
Łacina /111
Rozdział II. Ukształtowanie się szlachty mazowieckiej /114
Historycy o genezie szlachty mazowieckiej /114
Wzrost znaczenia szlachty mazowieckiej /116
Opinie o Mazurach /118
Osobowość szlachty mazowieckiej /124
Rozdział III. Gniazda szlacheckie na Mazowszu /128
Z historii Ziemi Zawkrzeńskiej i Poborzan /128
Położenie, nazwa i pisownia Poborzan /131
Opinie o Poborzamach /133
Mentalność i postawy szlachty poborzańskiej /137
Język na Poborzanach /142
Ubóstwo drobnej szlachty na Ziemi Zawkrzeńskiej /143
Poborzanie dzisiaj /146
Co to było księstwo sieluńskie? /147
Walka szlachty sieluńskiej o swe przywileje /151
Szlachta rawska /154
Szlachta nurska /155
Inne skupiska szlacheckie na Mazowszu /158
Rozdział IV. Problemy kolonizacji mazurskiej /157
Rozrodzenie się Mazurów /157
Osadnictwo drobnoszlacheckie na Podlasiu /158
Znaczenie Ziemi Bełskiej dla kolonizacji mazowieckiej na Wschodzie /160
Mazurzy na Kresach Wschodnich /162
Część III
W epoce wojen i sarmatyzmu
Rozdział I. Wpływ wojen i epidemii /167
"Potop szwedzki" /167
Kultura mazowiecka w czasach sarmatyzmu /169
Sarmatyzm w mazowieckim wydaniu /172
Warszawa stolicą Sarmatów /175
Stosunek Sarmaty do miasta na przykładzie Warszawy /178
Rozdział II. Czasy saskie /181
Opinie o czasach saskich /181
Rozdział III. Elekcje saskie /183
Szlachta na elekcji saskiej /183
Fakcje i klientela /184
Liberum veto /186
Sejmiki /188
Część IV
Cechy szlachty mazowieckiej
Rozdział I. Z kręgu kultury i obyczajowości sarmackiej /195
Znaczenie gestu /195
Mazurzenie /196
Tytułomania /199
Ubóstwo /200
Kuchnia mazowiecka /203
Biesiadowanie /205
Sarmacka stypa /207
Pijaństwo i awanturnictwo /209
Ślepo urodzeni /214
Genealogie Mazurów /215
Problem dewocyjności /217
Listy mazowieckie /220
Opinie o Mazurkach /221
Najazdy zbrojne i rozboje szlacheckie /226
Sądy i procesy /228
Dzieło Nekada Trepki /230
Część V
Rzeczpospolita na drodze reform
Rozdział I. Czasy stanisławowskie (1764-1795) /235
Charakterystyka epoki /235
Rola jezuitów w kształceniu młodzieży szlacheckiej na Mazowszu /237
Reforma oświaty: Komisja Edukacji Narodowej /239
Sprawa drobnej szlachty w reformach Sejmu Wielkiego /242
Sądownictwo, skarb /243
Kwestia wojska i jego udziału w insurekcji kościuszkowskiej /243
Rola Warszawy jako stolicy państwa /245
Problem religii i dysydentów /248
Rozdział II. Dalsze losy szlachty i kultury postszlacheckiej /249
Losy szlachty po rozbiorach Polski /249
Fenomen atrakcyjności kultury szlacheckiej /251
Aleksander Świętochowski i Gołotczyzna /253
Reminiscencje historyczne /254
Zakończenie /258
Aneks. Facecje mazowieckie /259
Bibliografia (druki zwarte) /271
Indeks nazwisk /275
Indeks nazw geograficznych /283
Wykaz ilustracji /291