Z dziejów pierwszego panowania króla Stanisława Leszczyńskiego (wokół malborskiego epizodu z 1708 roku)

Autor: Jerzy Dygała

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 306

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwaga - wgniecione narożniki

Celem prezentowanej pracy jest pogłębienie znajomości podstawowych faktów z końca pierwszego panowania króla Stanisława Leszczyńskiego, a także analiza jego osobowości i politycznych uwarunkowań jego działalności.

Konstrukcja książki ma układ chronologiczno-rzeczowy. Dwa rozdziały, otwierający i zamykający, pokazują losy Stanisława Leszczyńskiego w latach 1706–1709, bezpośrednio przed przyjazdem do Malborka i po opuszczeniu miasta. Dają one stosunkowo szerokie tło polityczno-wojskowe ówczesnych wydarzeń w Rzeczypospolitej objętej wojną północną. Pozostałe rozdziały mają charakter rzeczowy. Ukazano w nich ówczesny Zamek Malborski jako rezydencję władcy, warunki życia codziennego, rodzinę monarchy i jego otoczenie, zajęcia króla Stanisława, następnie elementy prowadzonej przez niego polityki zagranicznej i wewnętrznej (ze szczególnym podkreśleniem bezowocnych kontaktów z konfederatami sandomierskimi i hetmanem Adamem Sieniawskim), wreszcie funkcjonowanie dworu i kancelarii królewskiej.

Uzupełnieniem pracy jest aneks zawierający drukowany uniwersał króla Stanisława Leszczyńskiego, datowany w Malborku 11 sierpnia 1708 r., zwołujący sejmiki na 11 września tego roku, wyjaśniający i usprawiedliwiający dotychczasową politykę monarchy.

(opis wydawcy)

Spis treści: 

Uwagi wstępne – literatura i źródła    /9 

I. Długa podróż do Prus Królewskich w latach 1706-1708   /19 

1. Pobyt w Saksonii u boku Karola XII w latach 1706-1707    /19 

2. Przez Wielkopolskę, Kujawy i Mazowsze na Litwę w 1707 roku    /25 

3. W Wielkim Księstwie Litewskim zimą i wiosną 1708 roku     /30 

4. Pod Połtawę z Karolem XII czy do Malborka?    /41 

II. Codzienne życie na malborskim zamku latem i jesienią 1708 roku     /47 

1. Przyjazd i powitanie króla Stanisława w Malborku     /47 

2. Królewska rezydencja     /54 

3. Ludzie wokół władcy     /56 

4. Praktyki religijne monarchy i jego otoczenia    /67 

5. Konferencje u króla Stanisława i ich uczestnicy     /73 

6. Przyjemności stołu i inne rozrywki    /77 

7. Amory nie tylko królewskie    /85 

8. Groźba zarazy i inne choroby    /93 

III. W kręgu spraw publicznych i prywatnych interesów    /97 

1. Wobec obcych potencji, czyli miraż wielkiej polityki    /97 

a) Szwecja    /97 

b) Kozaczyzna – sprawa hetmana Iwana Mazepy   /100 

c) Tatarzy i Turcja    /102 

d) Francja    /102 

e) Prusy    /105 

f) Papiestwo    /107 

g) Saksonia     /110

2. O pojednanie w Rzeczypospolitej – próby mediacji    /113 

3. Prywatne zabiegi o godności, królewszczyzny i inne nadania    /120 

4. Próby „rządów” państwem     /130 

a) Generalna konfederacja warszawska     /130 

b) Rady senatu    /132 

c) Sejmiki    /133 

d) Trybunały    /138 

e) Wojsko    /138 

f) Skarbowość    /146 

5. Funkcjonowanie kancelarii królewskiej    /147 

IV. W poszukiwaniu pieniędzy   /155 

1. Finansowe kłopoty króla Stanisława    /155 

2. Sejmik generalny Prus Królewskich z 6-18 sierpnia 1708 roku i jego uchwały podatkowe   /160 

3. Królewskie wizyty w Gdańsku i ich efekt finansowy    /171 

V. W oczekiwaniu na szwedzkie posiłki    /188 

1. Szwedzkie regimenty w Prusach Królewskich    /188 

2. Informacje o szwedzkich zwycięstwach w Rosji   /194 

3. Powolna koncentracja sił szwedzkich i przygotowania do opuszczenia Malborka   /201 

4. Wyjazd króla Stanisława z Malborka    /209 

VI. Koniec złudzeń – z Malborka przez Lwów do Szczecina    /215 

1. Coraz dalej na południe, byle powoli    /215 

2. Król Stanisław we Lwowie    /221 

3. Przedwczesny odwrót – czekanie na wieści spod Połtawy    /227 

4. Spóźnione posiłki i ucieczka na szwedzkie Pomorze    /234 

Uwagi końcowe. Smutny bilans pierwszego panowania Stanisława Leszczyńskiego w Rzeczypospolitej /241 

ANEKS 

Uniwersał króla Stanisława Leszczyńskiego, Malbork 11 VIII 1708  /257

Bibliografia   /263 

Indeks osób    /275 

ABSTRACT

The history of the first reign of King Stanisław Leszczyński (the 1708 story of Malbork events)    /289

ZUSAMMENFASSUNG

Zur Geschichte der ersten Herrschaft von König Stanisław Leszczyński (unter besonderer Berücksichtigung der Malborker Episode 1708)    /297

Ilustracje    /307