Wyroki bez apelacji. Sądy polowe w Wojsku Polskim w czasie wojny z Rosją Sowiecką 1919-1920

Autor: Leszek Kania

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 674

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Uwaga - wgniecione narożniki

"Sądy wojenne nie wygrywają wojen i błędny jest pogląd, że ich brak jest zaczynem klęski. Nikt zresztą tak karkołomnej tezy nie stawia. Napoleon Bonaparte mawiał: „dajcie mi worek orderów a wygram każdą bitwę”, ale też wiemy, że w armii konfederackiej w latach wojny secesyjnej nie nadawano odznaczeń za dzielność. Trudno więc przyjąć, który z czynników kształtujących morale i dyscyplinę wojskową ostatecznie może przeważyć na korzyść. Król pruski Fryderyk II mawiał, że „zwycięstwo jest po stronie liczniejszych batalionów”, choć regimenty pruskie szły do walki niechętnie otoczone pierścieniem jazdy. Przyjęło się uważać, że najbardziej bojowe to wojsko zdyscyplinowane i karnie wykonujące rozkazy swoich dowódców. W historii wojen znajdziemy jednak przykłady przeciwne, że wspomnę niesfornych „lisowczyków”, włoskich kondotierów, lwowskich batiarów z listopada 1918 r. czy wojsko wielkopolskie, które poza frontem było bardzo niekarne. To nie sąd wojenny trzymał w karbach żołnierza Armii Czerwonej, lecz pistolet enkawudzisty, wrzask politruka i strach przed karnym batalionem".

[fragment Wstępu]

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. Sądownictwo wojskowe w pierwszym roku wojny z Rosją Sowiecką (luty 1919 - marzec 1920)  /19

1. Utworzenie wojskowej służby sprawiedliwości w odrodzonej Rzeczypospolitej  /19

2. Źródła prawa karnego w sądach wojskowych  /48

3. Organizacja więziennictwa wojskowego  w pierwszym roku niepodległości   /54

Rozdział II. Prawne i wojskowe aspekty tworzenia sądownictwa "w polu" (luty 1919 - marzec 1921)  /63

1. Szefostwo Sądownictwa Polowego Naczelnego Dowództwa WP  /63

2. Referaty sądowo-prawne dowództw związków operacyjnych i etapów  /81

3. Tworzenie sądów polowych  /90

4. Sądy polowe w systemie dowodzenia w Wojsku Polskim  /96

5. Rola zwierzchników sądowych w stosowaniu represji karnej  /110

6. Warunki służby i problemy kadrowe w sądach polowych  /118

Rozdział III. Sądy polowe i prawo wojenne w czasie wojny z Rosją Sowiecką (marzec 1919 - marzec 1921)  /131

1. Sąd polowy Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego  /131

2. Organizacja sądów polowych podległych Naczelnemu Dowództwu WP  /134

2.1. Sądy polowe związków operacyjnych i etapów  /134

2.2. Sądy polowe dywizji legionowych  /151

2.3. Sądy polowe dywizji Armii gen. J. Hallera  /156

2.4. Sądy polowe formacji wielkopolskich  /165

2.5. Sądy polowe pozostałych wielkich jednostek piechoty  /171

2.6. Sądy polowe formacji jazdy i grup operacyjnych  /192

2.7. Sądy polowe w garnizonach i twierdzach  /199

3. Źródła prawa wojskowego w drugim roku wojny (marzec 1920 - marzec 1921)  /203

4. Więziennictwo wojskowe w drugim roku wojny (marzec 1920 - marzec 1921)  /214

Rozdział IV. Sądy polowe Naczelnego Dowództwa WP w drugim roku wojny (marzec 1920 - marzec 1921)  /221

1. Sytuacja ogólna w przededniu bitwy nad Wisłą  /221

2. Reorganizacja sądów polowych latem 1920 r.  /225

3. Sądy polowe przeciw kolaborantom i zdrajcom  /252

4. Sądy polowe w końcowej fazie wojny (październik 1920 - marzec 1921)  /280

Rozdział V. Przestępczość w Wojsku Polskim w świetle dokumentów i akt sądowych (luty 1919 - marzec 1921)  /287

1. Dezercje i uchylanie się od obowiązku wojskowego  /287

2. Przestępstwa popełnione na szkodę ludności żydowskiej  /304

3. Działalność antypaństwowa  /335

3. Przestępstwa przeciwko mieniu  /348

Rozdział VI. Orzecznictwo sądów polowych w latach 1919-1921. Próba oceny  /365

1. Praktyka sądowa  /365

2. Kara śmierci w praktyce sądów polowych  /380

3. Spory o właściwość między sądami polowymi  /391

4. Skład kompletów orzekających  /398

5. Przykładowe sprawy karne w sądach polowych  /400

5.1. Śledztwo w sprawie rozstrzelania Żydów w Pińsku  /400

5.2. Sprawa karna ppłk. Bolesława Wieniawy-Długoszowskiego  /406

5.3. Śledztwo w sprawie pogromu 1 Brygady Piechoty Rezerwy na Wołyniu  /415

5.4. Sprawa karna kpt. KS Marcelego Jonasza o defetyzm i niesubordynację  /424

Rozdział VII. Demobilizacja służby sądowo-polowej po zakończeniu wojny  /433

1. Likwidacja sądownictwa polowego po zakończeniu wojny  /433

2. Organizacja sądownictwa wojskowego w okresie powojennym  /440

3. Losy prawników wojskowych po zakończeniu wojny  /445

Zakończenie  /453

Noty biograficzne  /459

Wykaz oficerów Korpusu Sądowego z lat wojny z Rosją Sowiecką 1919-1921  /567

Aneksy  /579

Bibliografia  /619

Wykaz skrótów  /643

Indeks nazwisk  /645

Spis fotografii i rysunków  /667