Wypatrując Andersa. Konspiracja niepodległościowa w województwie śląskim 1945-1948

Publikacja w popularnej formie ukazuje mozaikę funkcjonujących w województwie śląskim organizacji niepodległościowych, wpisanych w skomplikowany kontekst polityczny i społeczny lat 1945–1948. Prezentuje i wyjaśnia ideologię, strategię oraz taktykę przyjętą przez poszczególne odłamy podziemia antykomunistycznego na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim.

Przedstawia organizacje konspiracyjne oraz ich żołnierzy i uczestników w sposób jak najbardziej rzetelny, pozwalający czytelnikom na samodzielne szukanie odpowiedzi na pytania o przyczyny zaangażowania żołnierzy podziemia, postawy ideowe, cele prowadzonej walki i nadzieje na ich realizację. Obrazuje także cenę, jaką przyszło płacić schwytanym członkom organizacji niepodległościowych za działalność wymierzoną przeciwko komunistycznemu państwu: brutalne przesłuchania i zakłamane procesy sądowe. Wyjaśnia wreszcie, w jaki sposób aparat bezpieczeństwa, wykorzystując agentów i informatorów (niejednokrotnie rekrutujących się spośród złamanych podczas przesłuchań uczestników podziemia) i rozgrywając mniej lub bardziej wyrafinowane prowokacje, sprawnie zlikwidował większość formacji konspiracyjnych.

Spis treści:

Wstęp  /10

Rozdział 1. Nadzieje i rzeczywistość

1.1. Polityka i podziemie w latach 1944-1948  /13

1.2. Powojenny Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie  /47

Rozdział 2. Oczekiwania i cele powojennej konspiracji

2.1. Oczekiwania i cele powojennej konspiracji /57

2.2. Lokalne interpretacje  /78

Rozdział 3. Struktury podziemia niepodległościowego w województwie śląskim

3.1. Podziemie poakowskie /87

3.1.1. Armia Krajowa - Delegatura Sił Zbrojnych na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim  /87

Ostatnie miesiące Okręgu Śląskiego Armii Krajowej  /87

Okręg Śląski AK w likwidacji i organizacja "Nie"  /91

Okręg Śląski Delegatury Sił Zbrojnych  /94

3.1.2. Zrzeszenie "Wolność i Niezawisłość" w województwie śląskim  /103

Struktury specjalne WiN w  województwie śląskim  /105

Struktury terytorialne - Okręg Śląski WiN  /107

Struktury eksterytorialne - Obszar Lwowski Zrzeszenia WiN  /119

3.1.3. Ponadregionalne i lokalne organizacje poakowskie  /124

Okręg "Klimczok" Konspiracyjnego Wojska Polskiego  /124

Siatka wywiadowcza Armii Polskiej w Kraju  /135

Organizacja Pawła Cierpioła "Makopola"  /137

Oddział Władysława Musialika "Bolesława"  /144

Oddział "Tartak" Franciszka Olszówki "Otta"  /148

3.2. Podziemie narodowe  /153

3.2.1. Narodowe Zjednoczenie Wojskowe  /153

Sztab VIII Okręgu NZW Górny Śląsk i Zagłębie Dąbrowskie  /153

Podokręg NZW kryptonim "Olga"  /154

Placówka NZW "Rybitwa"  /156

Sztab Powiatowy NZW w Cieszynie kryptonim "Czesław-20"  /157

3.2.2. Narodowe Siły Zbrojne  /151

Początki konspiracji NSZ na Śląsku Cieszyńskim i Ziemi Żywieckiej  /161

Sztab VII Śląskiego Okręgu NSZ  /168

Likwidacja struktur sztabowych NSZ na Górnym Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim  /172

Organizacje młodzieżowe o profilu narodowym (1945-1947)  /177

Lokalne oddziały NSZ bez łączności ze strukturami sztabowymi  /179

Śląskie Siły Zbrojne (1945-1948)  /182

3.2.3. Zgrupowanie NSZ Henryka Flamego "Bartka"   /195

Początki  /195

Czas sukcesów (wiosna - lato 1946 r.)  /206

W cieniu operacji "Lawina" (wrzesień 1946 r. - luty 1947 r.)  /217

Po amnestii  /223

3.3. Nieafiliowane podziemie młodzieżowe  /225

Rozdział 4. Działania aparatu represji wobec konspiracji poakowskiej i narodowej

4.1. Struktury i kadry  /243

4.2. Sowieci w walce z podziemiem  /246

4.3. Agenci w sztabie NSZ i NZW  /248

4.4. Aparat bezpieczeństwa w chwilowej defensywie  /255

4.5. Likwidacja Okręgu Śląskiego KWP  /260

4.6. Operacja "Lawina"  /268

4.6.1. "Kapitan Lawina" w obozie "Bartka"  /271

4.6.2. Transporty donikąd  /277

4.6.3. Sprawcy  /285

4.7. Rozbicie struktur WiN  /291

4.8. Komunistyczny "wymiar sprawiedliwości"  /295

4.9. Amnestia 1947 roku - koniec i początek walki  /306

Zakończenie  /309

Wykaz skrótów  /315

Literatura (wybór)  /317

Indeks osobowy  /324