Wróżby i wyrocznie pogańskich Skandynawów

Autor: Leszek P. Słupecki

Rok wydania: 2017

Liczba stron: 295

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,00 cm

Uwaga: nieznaczne zagięcia okładki

Wśród form życia duchowego ludów pogańskich wróżbiarstwo zajmuje miejsce szczególne i odrębne. Nie jest częścią mitologii, choć często odwołuje się do mitów, nie jest też jednym ze zwykłych elementów kultu bogów, choć wpasowuje się w rytm świąt, rytuałów i obrzędów i bywa z nimi, szczególnie ze składaniem ofiar, ściśle powiązane. Nie jest wreszcie częścią magii, choć ma wiele do niej podobieństw. Wróżbiarstwo i stanowiąca jego podstawę wiara w przeznaczenie jest zjawiskiem swoistym, zajmującym własne, osobne miejsce w szeroko pojętej dziedzinie wierzeń. Trudno przecenić wpływ wróżb na życie pogańskich plemion. We wszystkich chyba ważniejszych ośrodkach kultu istniały wyrocznie. Pod tym pojęciem rozumiemy wróżby, które miały swój określony czas (najczęściej święto), miejsce (najlepiej sanktuarium) i osoby specjalnie zajmujące się nimi; ich celem było uzyskanie wiedzy o rzeczach przed ludźmi zakrytych, a tyczących spraw najwyższej wagi, na przykład powodzenia planowanej wyprawy wojennej lub przyszłego urodzaju (czyli często po prostu szans na przeżycie).

Spis treści:

Przedmowa do wydania drugiego  /7

Wykaz skrótów  /11

Wstęp  /15

1. Proroctwa  /25

Spa  /25

Proroctwa i jasnowidzenie  /26

Fylgie, hamingje i disy  /33

2. Zdolność do snów proroczych i sposoby ich objaśniania  /41

Sny o treści zapożyczonej  /45

Sny Gislego  /55

Spadisir, framvisar disir, dauoar disir  /58

Formy i terminologia wiary w sny  /61

3. Nekromancja  /73

Proroctwa umierających  /75

Nekromancja w poezji eddaicznej  /76

Utiseta  /86

Przekaz nietypowy: Foereyinga saga c.40 (41)  /92

4. Seior  /95

Germańskie wieszczki w starożytności  /95

Seior  /101

Gullveig  /107

Seior w przekazach sag  /110

Seior: mała magia wędrownych wieszczek czy praktyka wyroczna w świątyniach  /120

Czarny seior  i jego akcesoria  /124

Seior: rytuał i terminologia  /126

5. Kleromancja  /143

Teinn, haluttein  /150

Blotspann  /157

Hlutir  /163

Scaro a scioi  /165

Tafli  /168

Lytir. Wróżby losowe, ofiary i sanktuaria  /171

6. Hippomancja /177

Wróżebne zdolności koni  /177

Tacyt, Germania, c. 10 /180

Święty Wóz (Thattr af Ogmundi dytt ok Gunnari helming)  /182

Freyfaxi /185

Hippomancja u Słowian i Bałtów  /196

Per sortes ac per equum. Koń, losy i słowiański źreb  /205

Hippomancja w Skandynawii?  /207

7. Ornitomancja  /211

8. Źródło, drzewo i Norny  /229

Źródło, drzewo i kobiety  /230

Norny a stworzenie pierwszych ludzi  /240

Norny i walkirie jako prządki i tkaczki przeznaczenia  /246

Mimir  /253

Przeznaczenie, czas i konieczność  /256

Źródło i drzewo w sanktuariach  /258

Zakończenie  /261

Bibliografia  /271

Spis ilustracji  /295