Wojna moskiewska roku 1654 - 1655

Autor: Ludwik Kubala

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 362 

Okładka: twarda

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Zamierzyłem napisać Historię Siedmioletniej Wojny Północnej. Tak nazwałem wojnę, która się zaczęła z początkiem r. 1654, a skończyła pokojem w Oliwie zawartym w r. 1660. Tymczasem dwa pierwsze lata tej wojny, w dziejopisarstwie naszym prawie pominięte, zabrały mi tyle czasu, że nie wiem, czy mi wiek podeszły pozwoli zrealizować zamiary. Puszczam więc w świat pierwszy, dwuletni okres tej wojny, pt. Wojna Moskiewska r. 1654 i 1655.

Czasy to smutne, smutniejsze niż powszechnie sądzimy, ale poznać je trzeba, bo z całą naszą przeszłością, z życiem narodu są one związane.

W każdej ważniejszej sprawie prywatnej sięgamy w przeszłość, szukamy priorów, nie żeby się chlubić lub pocieszać, ale że konieczna potrzeba tego wymaga. Cóż dopiero, gdy chodzi o sprawy publiczne! Wiadomo, że mniej rozwinięte plemiona w kolebce swego rozwoju czują potrzebę zachowania w pamięci podań i przygód swoich przodków, zmian w obyczajach i stosunków z ościennymi.

Tradycja potężnego społeczeństwa, gromadząc rezultaty działalności ludzkiej, jest czynnikiem w rozwoju psychicznym i wpływa na przyrost zdolności.

Rachując się z przeszłością i korzystając z doświadczeń, poznajemy samych siebie, do czego jesteśmy zdolni i co zdziałać możemy.

Nie można też zapominać, że przeszłość jest nierozdzielnie z naszym organizmem złączona – z naszą pamięcią, bez której świat byłby dla nas chaosem, z którego ani ziarna pod przyszłość nie moglibyśmy wydobyć. Znajomość dziejów rozszerza zakres naszej pamięci na odległe czasy, ożywia ją, utrwala, porządkuje i pozwala grupować fakty z wszelkich dziedzin wiedzy – a ci, co twierdzą, że trzeba żyć teraźniejszością, nie oglądając się za siebie, nie zdają sobie sprawy, czy to możliwe, i równie dobrze mogliby powiedzieć, że słońca nie potrzebują, bo i bez niego w dzień widzą, a w nocy śpią…

Nie oglądając się za siebie, teraźniejszości zrozumieć nie można, a oceniając stan obecny, trzeba brać pod uwagę przeszłość i przyszłość.

Kiedy nasza Rzeczpospolita żyła całą pełnią politycznego bytu, historia służyła ku ozdobie i sławie ojczyzny; stawiała panującym i poddanym przykłady i wzór do naśladowania; była nauką dla młodzieży szlacheckiej. Realne interesy państwa spoczywały w rękach ludzi, którym stały otworem publiczne i tajne archiwa. Ci patrzyli na przebieg wypadków jako na niezawodny wskaźnik tego, co się miało stać w przyszłości; mówili i działali zrozumiale dla narodu. Szlachta czuła w całej pełni odpowiedzialność za całą przeszłość, którą w swoich piersiach nosiła, czuła się dziedzicem przodków, ich wad i przymiotów, nabytych w pocie czoła i krwawych ofiarach.

Dla nas, w dzisiejszym położeniu, znajomość dziejów ojczystych poważniejsze ma znaczenie, nie tylko dlatego, że dodaje wartości w oczach cudzych i własnych, że zapał nieci, patriotyzm podnosi – ale gdy się rwie tradycja i milkną wspomnienia, historia budzi je do życia. Za jej dotknięciem podnoszą się z pyłu wieków starożytne obyczaje, zapomniane wierzenia, odziedziczona sprawność i pogrzebane tajemnice – a gdzie ojczyzna w obłokach, gdzie się tworzy państwo duchowe, historia trzyma je przy ziemi, prawdy dziejowej uczy i ludzi wspólną przeszłością i nadzieją jednoczy.

- Autor.

 (opis wydawcy)

Spis treści:

Do Czytelnika /7

I. Bogdan Chmielnicki i jego działalność do roku 1654  /9

II. Przysięga w Perejasławiu - Zajęcie Kijowa przez Moskwę i zatarg prawosławnej cerkwi z patriarchatem moskiewskim - "Stati" Bohdana Chmielnickiego /62

III. Sejm zerwany w roku 1654 - Drugie "Liberum Veto"  /107

IV. Dwa poselstwa w roku 1654  /135

V. Sejm czerwcowy - Zaprzysiężony sojusz z Tatarami /164

VI. Wyprawa wojska koronnego na Ukrainę - Bitwa pod Ochmatowem - Zaprzepaszczona kraina /186

VII. Wyprawa cara na Litwę - Bitwa pod Szkłowem i pod Szepielewiczami - Zdobycie Smoleńska /229

VIII. Janusz Radziwiłł i jego zatarg z królem /261

IX. Oblężenie Mohylewa - Zdrada Radziwiłła - Car w Wilnie /294

X. Chmielnicki pod Lwowem - Układy z chanem pod Jezierną /319