Wojna i pokój chłopca z Kresów. Wspomnienia

Autor: Ryszard Grasiewicz

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 272

Okładka: twarda

Format: 15,0 cm x 21,0 cm

Wspomnienia Ryszarda Grasiewicza obejmują lata trzydzieste XX wieku,czas II wojny światowej i siedem lat powojennych. Całość jest podzielona na trzy części, które przedstawiają kolejne etapy dorastania. Część pierwsza jest relacją z życia rodzinnego i dzieciństwa, które upłynęło na Polesiu i Nowogródczyźnie. Autor przypomina Słonim, gdzie się urodził, Janów Poleski koło Pińska i Lidę. Odtwarza obrazy regionów, których obecność w świadomości Polaków, jako przedwojennej części historii Polski obecnie jest niewielka. Przypomina rzeczywistość, która w tamtym czasie była wyjątkowa. Przede wszystkim dlatego, że tworzyli ją żyjący obok sienie przedstawiciele różnych grup narodowych, jak Polacy, Białorusini, Żydzi i inni, z własną kulturową odmiennością, rodzącą male i wielkie napięcia społeczne, poważne problemy gospodarcze w ogólnym cywilizacyjnym zacofaniu. Tę część wypełniają też wspomnienia z pierwszych lat II wojny światowej, wejścia Sowietów w 1939 roku i konsekwencji: represji wobec Polaków. Autor wspomina początek okupacji niemieckiej, walki wojsk niemieckich z Armią Czerwoną w okolicach Słonima w czerwcu 1941 roku.

Druga część wspomnień wydaje się być najciekawsza. Zawiera relacje z wydarzeń dramatycznych, brzemiennych w niebezpieczne następstwa losowe. Początkiem było potraktowanie Ryszarda – Polaka jak Białorusina i wcielenie do formacji paramilitarnych w ramach akcji werbunkowej prowadzonej przez okupantów niemieckich wspólnie z policją białoruską. Autor wspomina szkolenie w Mińsku Białoruskim, potem w obozie ćwiczeniowym w Egerze na Węgrzech i wywiezienie do obozu pracy w Niemczech po tym, ja z grupą polskich chłopców wystąpili z prośbą o zwolnienie z proniemieckiej formacji. Opowiadanie o życiu i pracy w obozach w Chemnitz kończy opis ucieczki w czasie odgruzowywania Drezna w lutym 1945 roku. Jest to jednocześnie początek kolejnego etapu wojennych doświadczeń Ryszarda, który został wcielony do formowanej przez gen. Grigorija Zwieriewa w ostatnich miesiącach wojny II Dywizji Rosyjskiej Armii Wyzwoleńczej gen. Andrieja Własowa. Autor przedstawia “własowców” od wewnątrz, na poligonie, przygotowujących się do wymarszu na front i wśród nich siebie – Polaka, dręczonego poczuciem absurdu okoliczności, w których nie chcąc się znalazł.

Trzecia część wspomnień, to wspomnienia przebiegu nieplanowanej podróży do Polski Centralnej i losu repatrianta. To także opisy realiów socjalistycznej codzienności i zdarzeń, których był świadkiem albo przypadkowym uczestnikiem.

(opis wydawcy)