Wojna Burów z Zulusami 1837-1840. Epizod z dziejów Zululandu i Natalu w XIX wieku

Autor: Michał Leśniewski

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 453

Okładka: twarda

Format: 16,0 cm x 24,0 cm

Książka jest pierwszą w literaturze światowej monografią konfliktu między Zulusami i Burami, do jakiego doszło w latach 1836–1848, w czasach tak zwanego Wielkiego Treku, czyli marszu Burów z Kolonii Przylądkowej w głąb południowoafrykańskiego interioru. Ta ważna wojna do dzisiaj wykorzystywana jest jako źródło symboliki zarówno przez afrykanerski nacjonalizm (np. bitwa nad Blood River), jak i afrykański ruch wyzwoleńczy (Dingane jako przykład walki z kolonialną ekspansją). Książka rekonstruuje wydarzenia nie tylko pod względem militarnym, ale także politycznym i umieszcza starcie w kontekście szerszej historii regionalnej aż do początków XX wieku. Ukazuje złożoność sytuacji, w której było więcej niż tylko dwóch graczy. Autor przedstawia Zulusów nie jako ofiary, ale lokalne mocarstwo walczące o zachowanie swojej pozycji w regionie.

Spis treści:

Spis map  /7

Wstęp  /9

Rozdział 1. Narodziny i rozwój Państwa Zulusów 1814-1837  /19

Geneza państwowości ludów Nguni w KwaZulu-Natalu  /19

Narodziny i rozwój państwa Zulusów1814? - 1828  /27

Dingane i ugruntowanie państwa 1828-1837  /33

Rozdział 2. Trekburowie i Wielki Trek  /44

Pogranicze Kolonii Przylądkowej. Trekburowie  /44

Geneza Wielkiego Treku i bezpośrednie powody emigracji  /54

Początki migracji  /58

Trek na rozdrożu: Natal czy High Veld  /65

Rozdział 3. Geneza konfliktu 1835-1838  /69

Sytuacja w Natalu w przededniu przybycia voortrekkerów 1835-1837  /70

Przybycie voortrekkerów. Geneza wybuchu konfliktu  /78

Pierwszy cios w wojnie: zabójstwo Pieta Retiefa i jego towarzyszy  /90

Rozdział 4. Amabutho vs. komando  /94

AmaButho  /95

Komando  /109

Plan wojny  /123

Rozdział 5. Początek wojny, luty-maj 1838  /127

Dolina zniszczenia. Zuluski atak na obozowiska voortrekkerów, 16-17.02.1838  /130

Sojusz voortrekkerów z Port Natalem, marzec 1838 roku  /138

Działania zbrojne na przełomie marca i kwietnia 1838 roku  /142

Bitwa pod eThaleni, 10 kwietnia 1838  /146

Bitwa nad Tugelą (pod Ndondakusuka), 17 kwietnia 1838  /156

Złupienie i zniszczenie Port Natalu, 24 kwietnia - 4 maja 1838  /164

Rozdział 6. Okres równowagi i poszukiwania rozwiązań, maj-listopad 1838  /168

Sytuacja Burów i Port Natalu  /169

Dingane zwycięski i co dalej  /175

Bitwa o Veglaer, 12-15 sierpnia 1838 roku  /179

Skutki Veglaer. Śmierć Gerta Maritza i sytuacja w okresie sierpień-listopad 1838  /187

Nowy czynnik. Brytyjska okupacja Port Natalu  /190

Rozdział 7. Czas przełomu?!  /195

Blood River/Ncome - oPathekloof, grudzień 1838 - styczeń 1839  /195

Przybycie A.W.J. Pretoriusa  /196

Przygotowania do ofensywy  /199

Początek kampanii, 2-15 grudnia 1838  /203

Blood River/Ncome, 16 grudnia 1838  /212

Zajęcie uMgungundhlovu  /221

Bitwa w oPathekloof, 27 grudnia 1838 roku  /223

Powrót ekspedycji  /229

I co dalej?  /231

Rozdział 8. Interludium, styczeń-wrzesień 1839  /233

Alternatywy Dingane  /234

Decyzje voortrekkerów  /238

Brytyjskie zaangażowanie  /241

Na drodze do pokoju z Dingane  /244

Niestabilny pokój czy zawieszenie broni  /248

Wojna Zulusów z AmaSwazi /254

Rozdział 9. Klęska Dingane, wrzesień 1839 - luty 1840  /258

Zerwanie Liny. Bunt M`Pande /259

Voortrekkerzy i M`Pande  /261

Wycofanie się Brytyjczyków  /267

Działania Dingane wrzesień-grudzień 1839  /271

Umocnienie sojuszu voortrekkerów i M`Pande. Decyzja o wspólnym ataku  /275

"Krowie komando", 13-31 stycznia 1840  /279

Bitwa pod Maqongqo, 30 stycznia 1840  /285

Upadek i śmierć Dingane, intronizacja M`Pande i koniec konfliktu  /289

Epilog  /297

Republika Natalii  /298

M`Pande i odbudowa państwa Zulusów  /305

Upadek Republiki  /310

I co było dalej? Krótki zarys dziejów do roku 1906  /317

Bibliografia  /334

Przypisy  /348

Indeks osobowy  /437

Indeks rzeczowy  /445