Wiktor z Tonnony i jego dzieło

Niniejsza praca składa się z dwóch części. Pierwsza stanowi studium dotyczącego Wiktora i jego Kroniki. Zarysowano tam historyczną panoramę epoki ze szczególnym uwzględnieniem sporów chrystologicznych. Następnie autor odtwarza biografię Wiktora, by potem poddać analizie poszczególne kwestie związane z jego dziełem. Na drugą część dzieła składa się tekst Kroniki wraz z polskim przekładem i rozbudowanym komentarzem historycznym. Wydanie tekstu łacińskiego źródła jest pierwszym, które uwzględnia nie tylko rękopisy hiszpańskie, ale również lekcje z Liber canonum kardynała Deusdedita, które wydają się być poprawniejsze od tradycji hiszpańskiej.

Kronikę należy traktować przede wszystkim jako dzieło związane z historią Kościoła, wydarzenia polityczne tworzą w niej podstawowe ramy, w których rozgrywają się wydarzenia eklezjalne, jednak Wiktor nie dbał o ich precyzyjne datowanie. Ponadto Kronika oparta jest na bardzo wąskiej bazie źródłowej, w znacznym stopniu na greckiej Historii Kościoła Teodora Lektora, a ponieważ Wiktor nie zawsze radził sobie z jej wyszukaną greką, w dziele swym zawarł wiele informacji zniekształconych, co znów nakazuje ostrożność w korzystaniu z Kroniki. W końcu nieskrywane zaangażowanie się autora w opisywany przez siebie spór wpływa na zniekształcenie wielu informacji, Wiktor modeluje bowiem przeszłość w taki sposób, aby uzyskać u swych czytelników oczekiwaną postawę wobec spornych kwestii.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów /9

Przedsłowie  /11

Kronika Wiktora w dobie sporów chrystologicznych epoki Justyniańskiej  /13

I. Spór wokół tzw. Trzech Rozdziałów  /13

1. Teologiczne podłoże konfliktu /13

2. Dwa sobory w Efezie (431i 449 rok)  /14

3. Sobór w Chalcedonie (451 rok)  /19

4. Ruch negacji soboru w Chalcedonie w latach 475-518  /25

5. Teologia neochalcedońska /28

6. Reakcja chalcedońska za panowania Justyna  /31

7. Próby osiągnięcia kompromisu chrystologicznego za panowania Justyniana  /35

7.1. Mnisi scytyjscy i formuła teopaschicka  /35

7.2. Colloquium z 532 roku  /36

7.3. Odnowienie neochalcedonizmu /37

7.4. Zachód i stosunek papieży do formuł kompromisowych /40

7.5. Potępienie Trzech Rozdziałów  /41

7.6. Papież Wigiliusz  /43

8. Afryka wobec sporu o Trzy Rozdziały /54

II. Wiktor z Tonnony  /70

1. Tonnona  /70

1.1. Wiktor, Chronicon - Tunnuriensis/Tunnensis/Tuniensis   /70

1.2. Jan z Bielar, Chronicon - Tunnuriensis/Tunnensis/Tuniensis  /71

1.3. Izydor z Sewilli - Tunnuriensis/Tunnuensis/Tononensis /Tonnonensis/ Tunnumensis/Tumunensis/Cumminensis/Tannanesis/Tononnensis/Toronensis /Turonensis  /71

1.4. Notitia provinciarum et civitatum Africae, 484 rok - Tennonensis /73

1.5. Synod kartagiński w 525 roku - Tonnonensis /74

1.6. Dzieje Tonnony  /76

2. Wiktor  /78

III. Cel i charakter dzieła  /87

1. Kronika uniwersalna czy kontynuacja Kroniki Prospera?  /87

2. Dzieło Wiktora jako kronika /95

IV. Źródła wykorzystywane przez Wiktora w Kronice /99

1. Prosper z Akwitanii /99

2. Teodor Lektor  /113

3. Pozostałe źródła /145

V. Chronologia w dziele Wiktora /154

1. Datowanie poprawne  /155

2. Niewielkie pomyłki chronologiczne. Datowanie błędne o rok lub dwa lata  /158

3. Datowanie błędne o kilka lub kilkanaście lat  /164

4. Sukcesje biskupie /167

VI. Horyzont geograficzny Kroniki Wiktora  /173

VII. Historia polityczna w Kronice Wiktora  /182

1. Cesarze rzymscy  /182

2. Informacje o wydarzeniach poza cesarstwem  /187

3. Najazdy barbarzyńskie i wojny prowadzone przez cesarstwo  /193

4. Bunty, niepokoje społeczne, uzurpacja  /195

5. Pozostałe wydarzenia polityczne, nieszczęścia naturalne /197

VIII. Recepcja Kroniki  /198

1. Epistula fidei catholicae  /198

2. Jan z Bielar  /200

3. Izydor z Sewilli  /202

4. Deusdedit /216

IX. Rękopisy Kroniki  /223

X. Wydania drukiem i przekłady  /229

1. Wydania drukiem  /229

2. Przekłady  /233

XI. Zasady dotyczące niniejszego wydania  /234

Kronika Wiktora z Tonnony  /236

Komentarz /291

Bibliografia  /471

Indeksy /511