Warszawa i jej mieszkańcy w czasach wielkiej wojny północnej (1700 - 1721)

Autor: Rafał Radziwonka

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 506

Okładka: miękka

Format: 16,5 x 23,5 cm

Książkę poświęcono losom Warszawy i jej mieszkańców w czasach wielkiej wojny północnej z lat 1700-1721. Szczegółowo omówiono w niej wpływ jaki na życie mieszkańców miasta miały działania zbrojne i towarzyszące im wydarzenia, wśród których należy wymienić okresy okupacji przez różne wojska (szwedzkie, rosyjskie, saskie i polsko-litewskie), liczne kontrybucje pieniężne i żywnościowe oraz wielką epidemię dżumy z lat 1708-1712.

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział I. Warszawa - miasto rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości  /31

I.1. Warszawa jako "miasto rezydencjonalne Jego Królewskiej Mości". Uregulowania prawne  /31

I.2. Ogólna charakterystyka ludności Warszawy: jej liczba, podział majątkowy, stanowy i  religijny /35

I.3. Lewobrzeżna Warszawa: Stare i Nowe Miasto oraz przedmieścia i jurydyki /43

I.3.1. Stara Warszawa  /44

I.3.2. Nowa Warszawa /48

I.3.3. Przedmieścia /50

I.3.4. Jurydyki  /52

I.4. Prawobrzeżna Warszawa: Praga, Skaryszew, Kamion  oraz Kępa Solecka (Olenderska)  /59

I.4.1. Praga  /59

I.4.2. Skaryszew  /62

I.4.3. Kamion /63

I.4.4. Kępa Solecka (Olenderska)  /64

Podsumowanie /67

Rozdział II. Warszawa na przełomie XVII i XVIII w. oraz w czasie wielkiej wojny północnej. Zarys historyczny /69

II.1. Rzeczypospolita po śmierci Jana III Sobieskiego i elekcja Augusta II  Wettyna  /69

II.2. Rządy Sasa w latach 1697-1702  /73

II.3. Warszawa w pierwszym okresie wielkiej wojny północnej (1702-1704)  /76

II.4. Oblężenie Warszawy (1704) i bitwa kawaleryjska pod miastem (31 VII 1705)  /90

II.5. Sytuacja w mieście w okresie przewagi szwedzkiej (1705-1709)  /99

II.6. Powrót Augusta II do Rzeczypospolitej (1709) i konfederacja tarnogrodzka (1715-1716)  /106

II.7. Stabilizacja sytuacji w Rzeczypospolitej - sejm "niemy" (1717) oraz pokój w Nystad (1721)  /112

Podsumowanie  /114

Rozdział III. Przemiany architektoniczne i urbanistyczne Warszawy przełomu XVII i XVIII w. /116

Wstęp /116

III.1. Nieruchomości w Starej Warszawie  /118

III.2. Nieruchomości w Nowej Warszawie  /131

III.3. Nieruchomości na przedmieściach  /134

III.4. Nieruchomości w jurydykach /144

III.5. Nieruchomości w prawobrzeżnej Warszawie /149

III.6. Inne nieruchomości w Warszawie  /151

III.7. Własność w Warszawie w 1702 r.  /165

III.7.1. Stara Warszawa /165

III.7.2. Nowa Warszawa /168

III.7.3. Przedmieścia /171

III.7.4. Własność w Krakowie w latach 1697-1702 /176

Podsumowanie  /179

Rozdział IV. Skład i charakterystyka władz poszczególnych organizmów miejskich na terenie Warszawy  /181

IV.1. Kadra urzędnicza Starej Warszawy /181

IV.1.1. Publiki i konsulta /206

IV.1.2. Władze "powietrzne" Starej Warszawy /209

Podsumowanie /213

IV.2. Kadra urzędnicza Nowej Warszawy  /214

Podsumowanie /221

IV.3. Kadra urzędnicza w niektórych jurydykach /221

Podsumowanie /223

IV.4. Kadra urzędnicza w prawobrzeżnej Warszawie - Praga i Skaryszew /224

Podsumowanie /225

Rozdział V. Struktura i demografia ludności Warszawy  z początków epoki saskiej  /227

Wstęp  /227

V.1. Podział mieszkańców Warszawy ze względu na pochodzenie społeczne  /227

V.1.1. Mieszczaństwo: patrycjat, pospólstwo, plebs /228

V.1.2. Niemieszczańskie grupy ludności w Warszawie w latach 1700-1721  /294

V.2. Liczebność mieszkańców i jej zmiany spowodowane klęskami elementarnymi  /311

V.3. Demografia Warszawy epoki wielkiej wojny północnej /313

V.3.1. Wiek - na przykładzie patrycjuszy Starej Warszawy /313

V.3.2. Płeć  /324

V.3.3. Zawody /328

V.3.4. Wyznania /330

V.3.5. Stan cywilny /340

V.3.6. Rodzina /342

Podsumowanie  /346

Rozdział VI. Życie codzienne mieszkańców Warszawy w początkach epoki saskiej /349

VI.1. Miejsca zamieszkania, życie codzienne, praca  i sposób spędzania wolnego czasu mieszczan warszawskich  /349

VI.1.1. Miejsca zamieszkania /50

VI.1.2. Sposoby odżywiania /353

VI.1.3. Miejsca i organizacja pracy /354

VI.1.4. Sposób spędzania wolnego czasu  /357

VI.2. Życie mieszkańców Warszawy  /360

VI.2.1. Życie polityczne  /360

VI.2.2. Życie ekonomiczne /365

VI.2.3. Życie społeczne /386

VI.2.4. Życie kulturalne /388

VI.3. Życie religijne mieszczan i bractwa religijne /399

VI.4. Konflikty oraz ich przyczyny  /412

Podsumowanie /415

Rozdział VII. Odbudowa miasta po zniszczeniach wielkiej wojny północnej. Warszawa w latach 1710-1721 /416

VII.1. Warszawa po powrocie Augusta II do Rzeczypospolitej. Próba ustalenia skali zniszczeń zabudowy /416

VII.2. Wpływ działań wojennych i klęsk elementarnych na życie w Warszawie w latach 1710-1721  /422

VII.3. Obciążenia materialne mieszkańców Warszawy w czasach wielkiej wojny północnej. Koszty kontrybucji płaconych w latach 1702-1716 /424

VII.4. Odbudowa Warszawy po zniszczeniach z lat 1702-1710 i zasiedlanie nowych terenów  /427

VII.5. Plany Augusta II wzniesienia nowej siedziby monarszej. Początki Osi Saskiej (1712-1721) /432

VII.6. Próba ustalenia strat demograficznych Warszawy w wyniku wielkiej epidemii dżumy w latach 1708-1712  /440

Podsumowanie  /449

Zakończenie  /451

Abstract  /462

Bibliografia  /464

Wykaz najważniejszych skrótów  /486

Spis tabel  /487

Spis ilustracji  /488

Indeks osób  /489