- Kategorie
-
Warmia w okresie rządów biskupa Mikołaja Szyszkowskiego (1633-1643)
Wpisz swój e-mail |
Wysyłka w ciągu | 24 godziny |
Cena przesyłki | 11 |
Dostępność | Brak towaru 0 szt. |
Kod kreskowy | |
ISBN | 978-83-8100-056-7 |
EAN | 9788381000567 |
Zostaw telefon |
Autor: Irena Makarczyk
Rok wydania: 2017
Ilość stron: 587
Oprawa: miękka
Format: 17,0 cm x 24,0 cm
Autorka przedstawia Warmię w okresie rządów biskupa Mikołaja Szyszkowskiego z perspektywy diecezji oraz obu domen - biskupiej i kapitulnej. Publikacja składa się z trzech obszernych części. W pierwszej omówiono sprawy i formalności towarzyszące zmianie personalnej na warmińskim tronie biskupim, przedstawiono osobę przyszłego biskupa oraz panującą na Warmii atmosferę w przeddzień podpisania rozejmu i towarzyszącą Mikołajowi Szyszkowskiemu na początku jego rządów. Kolejną część poświęcono diecezji warmińskiej w czasie rządów biskupa Szyszkowskiego. Ukazano stan Kościoła warmińskiego, jego problemy, działania zmierzające do odbudowy ze zniszczeń, fundacje nowych sanktuariów, dążenia do podniesienia poziomu kształcenia duchowieństwa, organizację kolegium i gimnazjum jezuickiego w Reszlu oraz ówczesne relacje ze Stolicą Apostolską. Trzecia część dotyczy dominium warmińskiego, które tworzyły dwie domeny - biskupia oraz kapitulna. Tu biskup i kapituła sprawowali władzę świecką i byli równorzędnymi partnerami. Pracę kończy rozdział, w którym przedstawiono ostatnie dni życia biskupa Szyszkowskiego oraz rozliczenia wszelkich spraw po jego śmierci.
Jak podkreśla w swojej recenzji prof. Kazimierz Łatak, „Monografia jest rezultatem wszechstronnej i gruntownej kwerendy źródłowej, dopełnionej analizą literatury przedmiotu dawnej i najnowszej, polskiej i niemieckiej. Wartość merytoryczna i metodologiczna dociekań nie tylko nie budzi zastrzeżeń, ale bez wątpienia będzie stanowić mocny fundament i wzorcowe odniesienie dla innych historyków. (...) Jako studium wzorcowe wnosi niepośledni wkład w rozwój badań nad dziejami Warmii i jej kultury w pierwszej połowie XVII wieku; jest dziełem nowatorskim i oryginalnym, znaczącym z punktu widzenia interesu nauki i kultury polskiej".
Spis treści:
Wstęp /7
Część I. Zmiana na warmińskiej stolicy biskupiej
I. Awans Jana Olbrachta Wazy na biskupstwo krakowskie /33
II. Mikołaj Szyszkowski - pochodzenie, rodzina /47
III. Przygotowanie na Warmii w 1633 roku do przekazania diecezji oraz domeny biskupiej /61
IV. Sytuacja na Warmii w przededniu podpisania rozejmu w Sztumskiej Wsi w 1635 roku /73
Część II. Diecezja warmińska w okresie rządów Mikołaja Szyszkowskiego
I. Centralne urzędy i instytucje diecezjalne /87
1. Biskup ordynariusz i kancelaria biskupia, biskup pomocniczy, oficjał generalny, administrator sede vacant i sede impedita /87
2. Kapituła katedralna we Fromborku /95
2.1. Skład osobowy, obowiązki i przywileje, nowelizacja statutów w 1639 roku, fundacje kanoników i kapituły /96
2.2. Kościół katedralny, kolegium wikariuszy, pozostała służba liturgiczna /132
3. Kapituła kolegiacka w Dobrym Mieście /159
II. Organizacja terytorialna diecezji /175
1. Sieć archiprezbiterialna i parafialna. Stan i odbudowa kościołów. Duchowieństwo i wierni. Zarządzenia biskupa /215
2. Kościoły w diasporze /215
2.1. Prusy Książęce - parafia katolicka w Królewcu /215
2.2. Prusy Królewskie - parafia katolicka w Elblągu przy kościele św. Mikołaja /221
3. Fundacje nowych sanktuariów - Stoczek Klasztorny i Święta Lipka /226
III. Instytucje dydaktyczne i naukowe /239
1. Wznowienie działalności ośrodka szkolnego w Braniewie /239
2. Jezuici w Reszlu. Początki gimnazjum /263
IV. Relacje ze Stolicą Apostolską /227
1. Obrona przywileju egzempcji diecezji warmińskiej w latach 1634-1635 /277
2. Relacja o stanie diecezji z 1640 roku /285
Część III. Domena biskupa i kapituły w okresie rządów Mikołaja Szyszkowskiego
I. Urzędnicy zarządu świeckiego /297
II. Struktura zagospodarowanych gruntów /317
1. Dobra szlacheckie /318
2. Ziemia tzw. wolnych /320
3. Wsie czynszowe panów dominialnych /322
4. Ziemia zajmowana przez sołtysów /324
5. Dobra gracjalne (emfiteutyczne) /325
5.1. Gracje okresu sediswakancji /327
5.2. Dobra gracjalne nadane przez biskupa Mikołaja Szyszkowskiego /328
5.3. Dobra gracjalne nadane przez kapitułę katedralną /335
6. Dobra kościelne /336
7. Obroty ziemią /338
III. Stosunki społeczno-gospodarcze na wsi warmińskiej /345
1. Zniszczenia wojenne i działania w kierunku odbudowy /345
1.1. Wsie panów dominialnych /345
1.2. Folwarki panów dominialnych /351
2. Grupy ludności wiejskiej. Stan i kondycja po zniszczeniach wojennych /370
3. Problemy ówczesnej wsi /395
4. Gospodarka rolna /410
5. Urządzenia gospodarcze /434
IV. Ustawy gospodarczo-porządkowe /451
1. Ustawa krajowa (Landesordnung) z 1636 roku /451
2. Ustawy wiejskie /457
2.1. Wilkierz dla wsi szlacheckiej Bludyny z 1636 roku /458
2.2. Wilkierz dla wsi w komornictwach - Olsztyn (1639), Pieniężno (1640) /460
V. Miasta warmińskie /463
VI. Sejmik warmiński /487
VII. Śmierć biskupa Mikołaja Szyszkowskiego 7 lutego 1643 roku /503
Zakończenie /519
Dodatek źródłowy /525
Aneks /530
Spis tabel /533
Spis ilustracji /536
Wykaz skrótów /537
Bibliografia /539
Zusammenfassung /555
Indeks osób /561