Walki na przyczółkach Schwedt i Cedynia. Styczeń - marzec 1945

Autor: Tomasz Zgoda

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 508

Okładka: miękka 

Format: 16,0 cm x 23,0 cm

Temat walk na przyczółku mostowym Schwedt nie doczekał się pełnego przedstawienia ze strony polskich historyków. Wzbudził on umiarkowane zainteresowanie również wśród autorów pochodzących z państw biorących udział w walkach w 1945 r.

Opracowania publikowane w kraju w okresie obowiązywania poprzedniego ustronu jedynie zdawkowo opisywały te wydarzenia [...] Miesięczne walki na przyczółku mostowym były lakonicznie kwitowane kilkoma zaledwie zdaniami. Skupiano się głównie na opisie zdobycia Chojny, wyolbrzymiając siły niemieckie, broniące miasteczka oraz przypisując udział w obronie oddziałom, których tam nie było [...]

Podstawą do prześledzenia walk są raporty Korpusu "Odra" (Korps Oder) składane Grupie Armii "Wisła" (Heeresgruppe Weichsel). Były one składane dwa razy dziennie. Meldunki poranne opisywały przebieg wydarzeń od poprzedniego meldunku dziennego do ranka. Meldunki dzienne zawierały opis działań bojowych od poprzedniego meldunku porannego do popołudnia. W ich treści zawarte są informacje o przebiegu działań bojowych, stratach własnych i nieprzyjaciela, zadaniach dla Grupy Bojowej "Schwedt" (Kampfgruppe Schwedt) na kolejne dni, przegrupowaniach oddziałów cz też o pogodzie na tym odcinku frontu [...]

Tworząc to opracowanie, moim celem było możliwie pełne i obiektywne przedstawienie wydarzeń opisywanych dni. Zdaję sobie przy tym sprawę z liczności białych plam, które nie mogły zostać uzupełnione, opierając się na dostępnych materiałach. Mam nadzieję, że udostępnienie w przyszłości kolejnych materiałó źródłowych pozwoli na ich wypełnienie.

(fragmenty Wstępu)

Spis treści:

Wstęp od Rodziny   /9

Od wydawcy /10

WALKI NA PRZYCZÓŁKU SCHWEDT /13

Wstęp /15

I . Chojna i okolice przed nadejściem frontu /21

II. Utworzenie przyczółka mostowego /33

Działania Armii Czerwonej /33

Kierunek Schwedt /37

Sytuacja na miejscu /41

Zbrodnia wojenna w Myśliborzu  /50

Rozbudowa stanowisk  /54

Rozpoznanie przedpola przyczółka mostowego  /55

Filia obozu koncentracyjnego Ravensbruck w Chojnie /59

Działalność sądu polowego w Schwedt  /62

III. Siły stron  /65

1. Oddziały niemieckie /65

SS-Jagdverbande  /65

600. Batalion Strzelców Spadochronowych SS /75

210. Brygada Dział Szturmowych  /78

Oddziały alarmowe /80

Volkssturm /89

Artyleria przeciwlotnicza /91

III batalion 26. Pułku Strzelców Spadochronowych /93

54. Spadochronowy Batalion Niszczycieli Czołgów (Fallschirm-Panzer-Jagd-Bataillon 54)  /95

103. Pułk Grenadierów SS (rumuński nr 1) SS Grenadier Regiment 103 (rumanischen Nr 1) /96

Artyleria przeciwlotnicza  /98

Siły niemieckie oczami Armii Czerwonej /99

Odznaczenia /102

2. Oddziały sowieckie /104

Korpus Zmechanizowany /105

49. Gwardyjska Brygada Pancerna /112

8. Gwardyjski Korpus Zmechanizowany /112

129. Korpus Strzelecki /121

Odznaczenia  /124

IV. Zdobycie Chojny. Dalsze działania ofensywne Armii Czerwonej /127

V. Konrofensywa Grupy Bojowej "Schwedt"  /143

VI. Stabilizacja fronu /167

VII. Opuszczenie przyczółka mostowego /225

VIII. Straty stron /237

1. Strona niemiecka /244

Straty w sile żywej /244

Straty w broni pancernej /249

Cywile /250

2. Strona sowiecka  /251

Straty w sile żywej /251

Straty w broni pancernej /253

3. Podsumowanie /259

4. Zniszczenia w zabudowie /260

Posłowie /262

Załączniki /265

1. Struktura dowodzenia /265

2. Słownik Landsera Bruckenkopf Schwedt 1945  /275

WALKI NA PRZYCZÓŁKU CEDYNIA  /277

I. Siły stron /279

1. Strona niemiecka  /279

1. Morska Dywizja Piechoty  /279

610. Dywizja Specjalnego Przeznaczenia (610 Division zur besonderen Verwendung)  /287

SS-Jagdverbande  /287

600. Batalion Strzelców Spadochronowych SS  /292

210. Brygada Dział Szturmowych  /295

184. Brygada Dział Szturmowych  /297

257. Batalion Budowlano-Saperski (Bau-Pionier-Bataillon 257)  /298

I batalion 8. Pułku Policyjnego SS  /298

Volkssturm  /300

Inne jednostki /300

145. Pułk Artylerii Przeciwlotniczej (Flak Regiment 145) /300

Bateria Artylerii Przeciwlotniczej RAD-u 1//433 (RAD 9/141) (RAD-Flakbatterie 1./433 [RAD 9/141])  /301

Bateria Artylerii Przeciwloniczej RAD-u 7./211 (1/155) (RAD-Flakbatterie 7./211 [RAD 1/155])  302

24. Pancerny Batalion Rozpoznawczy  /303

Siły niemieckie oczami Armii Czerwonej /303

2. Strona sowiecka  /309

9. Gwardyjski Korpus Pancerny  /311

5. Gwardyjski Pułk Motocyklowy  /311

19. Gwardyjska Brygada Zmechanizowana /312

82. Dywizja Strzelecka  /317

129. Korpus Strzelecki /318

301. Dywizja Strzelecka  /321

Odznaczenia /323

II. Pierwsze dni. Zdobycie Cedyni przez Armię Czerwoną /325

III. Kriegsmarine broni przyczółka mostowego /349

IV. Wymiana załogi przyczółka i kontratak /389

V. Cisza przed burzą  /419

VI. Ostatnie dni przyczółka mostowego /441

1. 25 marca - rozpoznanie przed walką /441

2. 26 marca - plan natarcia i likwidacja przyczółka mostowego /446

3. Pierwszy dzień walk /448

4. Likwidacja przyczółka mostowego /453

5. Wsparcie artyleryjskie /454

6. Natarcie /455

VII. Straty stron /471

1. Strona niemiecka /471

Przyczołek mostowy Cedynia /471

Przyczółek mostowy Siekierki /473

2. Strona sowiecka /474

Straty w sile żywej  /474

Straty w broni ciężkiej /484

3. Zniszczenia w zabudowie /489

Bibliografia /491

Wykaz polskich i niemeickich nazw miejscowości występujących w tekście /497

Lista jednostek niemieckich występujących w tekście /501

Tabela stopni Kriegsmarine i ich polskie odpowiedniki /508