Walka o spadek po Mieszku III Starym (1202-1249)

Autor: Łukasz Szempliński

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 320

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 23,0 cm

Czasy rozbicia dzielnicowego w Polsce doczekały się już licznych prac i monografii, co nie oznacza, że wszystkie dotyczące tej epoki zagadnienia zostały już wyczerpująco opracowane. Jednym z problemów traktowanych dotychczas przez historyków epizodycznie lub przyczynkowo jest walka o Wielkopolskę na początku XIII w. między przedstawicielami rozrodzonej dynastii Piastów. O  tej właśnie rywalizacji traktuje niniejsza praca dr. Łukasza Szemplińskiego, omawiająca temat w sposób kompleksowy, a niepomijająca też kwestii dyskusyjnych i polemicznych.

Śmierć w 1202 r. księcia wielkopolskiego i seniora Polski Mieszka III Starego stworzyła nową sytuację polityczną na obszarze jego dziedzicznej dzielnicy, w której zakwestionowane zostały integralność Wielkopolski oraz prawa sukcesyjne do niej linii miejscowych Piastów. W szranki, których stawką było dziedzictwo wielkopolskie, stanęli nie tylko potomkowie zmarłego seniora, dwaj konkurujący ze sobą Władysławowie - Laskonogi i Odonic, ale i przedstawiciele linii śląskiej, w osobie obu Henryków - Brodatego i jego syna Pobożnego. Z czasem walka przeszła na kolejne pokolenie obu gałęzi piastowskich, ciągnąc się aż po połowę XIII stulecia.

W rywalizacji tej kumulowały się ambicje poszczególnych członków dynastii, interesy przedstawicieli możnowładztwa i rycerstwa obu dzielnic, a także polityka hierarchów potężniejącego polskiego Kościoła. Walka ta przybrała w pewnych okresach czasu formę uciążliwej i wyniszczającej  wojny, co więcej - przyciągającej uwagę i aktywność czynników zewnętrznych, m. in. władców pomorskich czy wschodnioniemieckich. Doprowadziła ona jednak do konsolidacji Wielkopolski wokół jej rodzimej dynastii, co nie pozostało bez wpływu na podejmowane i schyłku stulecia próby zjednoczenia Polski.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wykaz skrótów /

Marcin Danielewski - Przedsłowie /9

Wstęp /11

Rozdział I. Dzieje polityczne w latach 1202-1231  /19

1. Konflikt w Wielkopolsce w latach 1202-1231 /19

A. Dwaj rywale /20

B. Zasięg ojcowizny Władysława Odonica  /25

C. W obozie juniorów i seniorów /31

D. Powrót Władysława Odonica i wznowienie wojny w Wielkopolsce /76

Rozdział II. Możnowładztwo i Kościół wobec walki o władzę w Wielkopolsce w latach 1202-1231 /107

1. Postawa możnowładców w latach 1202-1231 /107

A. Otoczenie Władysława Laskonogiego w latach 1205-1231 /114

B. Otoczenie Władysława Odonica w latach 1206-1231 /120

C. Charakterystyka obydwu stronnictw /123

2. Postawa Kościoła w latach 1202-1231  /130

Rozdział III. Dzieje polityczne w latach 1231-1249  /160

1. Konflikt pomiędzy Władysławem Odonicem a Henrykiem Brodatym i Henrykiem Pobożnym  /160

2. Rewindykacja ziem wielkopolskich podjęta przez Przemysła I i Bolesława Pobożnego  /190

Rozdział IV. Możnowładztwo i Kościół wobec wydarzeń z lat 1231-1249  /233

1. Postawa możnowładztwa podczas konfliktu Władysława Odonica z książętami śląskimi /233

A. Sytuacja po zjednoczeniu dzielnicy przez Władysława Odonica /233

B. Stronnictwo śląskie w Wielkopolsce /237

C. Otoczenie Władysława Odonica w latach 1234-1239 /241

D. Postawa rycerstwa wielkopolskiego podczas akcji rekuperacyjnej synów Odonica /243

2. Postawa Kościoła wobec walki o Wielkopolskę w latach1231-1249 /245

Zakończenie /265

Edward Skibiński - Posłowie /269

Tablica genealogiczna Piastów wielkopolskich w XII - I poł. XIII w. /277

Polska w okresie rozbicia dzielnicowego około połowy XIII w.  /278

Bibliografia  /279

Indeks osobowy /307