W stronę rytuałów i Galla Anonima

Autor: Jacek Banaszkiewicz

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 376

Oprawa: miękka

Format: 13,0 cm x 20,5 cm

Kolejny tom studiów (starszych i najnowszych) Prof. Jacka Banaszkiewicza gromadzi artykułu poświęcone średniowiecznym rytuałom i miejscom władzy. Autor pisze o rycie otwierania bitwy, symbolice oraz zgubnej mocy włóczni-chorągwi, niosącej zagładę przeciwnikowi, także o urządzeniach słowiańskich miejsc wiecowych i posągach bóstw, stawianych przy siedzibach władców. W planie mitologicznym i ustaleń Georges`a Dumezila analizuje dar złotej ręki dla komesa Żelisława, ofiarowany temu rycerzowi przez Bolesława Krzywoustego; pokazuje również siłę rytualnego oddziaływania takich obiektów jak czapka i łóżko. Samodzielną część tworzą pozostałe rozprawy, poświęcone Bolesławowi Chrobremu i złotemu wiekowi polskiej historii, jaki wykreował Gall Anonim na użytek piastowskiej dynastii.  J. Banaszkiewicz wskazuje narracyjne rozwiązania, które wpływały na pracę kronikarza, a pojawiały się też w chansons de geste. Rzecz domyka studium o cudownych narodzinach Bolesława III za wstawiennictwem św. Idziego z Saint Gilles.

Spis treści:

Wstęp  /7

Miejsca władzy

- Pons mercati, gradus lignei, stepen` i inne. Uwagi o znaku władzy i prawa słowiańskich miejsc wiecowych  /13

- Otto  z Bambergu i pontifex idolorum. O urządzeniu i obyczaju miejsca wiecowego pogańskiego Szczecina  /28

- Dlaczego w Helfendorf Lantperht zeskoczył z konie super petram i z niej sądził biskupa Emmerama?  /42

- Pan Rugii - Rugiewit i jego towarzysze z Gardźca: Porewit i Porenut (Saxo Grammatyk, Gesta Danorum, XIV, 39, 38-41)  /59

Ryty I

- Włócznia i chorągiew. O rycie otwierania bitwy w związku z cudem kampanii nakielskiej Bolesława Krzywoustego (Kadłubek, III, 14)  /79

- Kolorowe włócznie Wizygotów Euryka (Hydatius c. 243)  /111

- Czym była i jak została zniszczona chorągiew Świętowita (Saxo Grammaticus, Gesta Danorum, XIV, 39, 14-28)  /133

Ryty II

- Theatrum rituale Konrada II? Wipo o pierwszych czynach władcy (Gesta Chuonradi II imperatoris, cap. V)  /157

- Łóżko i czapka. Kilka uwag o współczesnej rytualizacji średniowiecza  /182

- Złota ręka komesa Żelisławqa (Gall, II, 25; Kadłubek, II, 24, 26)  /210

- Król i łaźnia, Bóg i łaźnia (Gall Anonim o Bolesławie Chrobrym, Povest`vremennych let o stworzeniu Pierwszego Człowieka)  /244

- Rodulf, król Herulów, który grał (Paweł Piakon, Hist. Long., I, 20)  264

Gall

- Giecz na Gallowej liście wielkich grodów Bolesława Chrobrego  /279

- Królowa Elissent z eposu o Girarcie z Roussillon i żona Bolesława Chrobrego z Kroniki Galla Anonima  /303

- "Na koronę mego cesarstwa! To, co widzę, większe jest, niż wieść niesie". Mechanizm fabularny "wizyty Saby u Salomona" w średniowiecznych realizacjach kronikarsko-epickich (Kronika salernitańska, Kronika Galla, Pelerinage de Charlemagne, Galien Restore)   /322

- Książę polski Bolesław i szkocki rycerz Desire. Dwie opowieści o potomkach zrodzonych za wstawiennictwem św. Idziego (Gall, Epylogus i ks. I, rozdz. 30-31 oraz Le lai de Desire koniec XII w.)  /344