W służbie nowoczesności. Fotografia w Warszawie 1864 - 1883

Autorka: Marta Ziętkiewicz

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 286

Okładka: miękka

Format: 16,0 cm x 23,0 cm

Tematem książki są dzieje fotografii warszawskiej w okresie od upadku powstania styczniowego do roku 1883, czyli symbolicznej daty wynalezienia przez Konrada Brandla tzw. fotorewolweru zwiastującego kres wcześniejszego sposobu wykonywania zdjęć. Autorka zdecydowała się analizować medium nie jako autonomiczną formę sztuki czy wytwórczości, lecz jako element szerszej kultury popularnej zwracając uwagę, że narodziny i rozwój fotografii były nierozerwalnie związane z kształtowaniem się nowoczesnego społeczeństwa przemysłowego i w pierwszej kolejności miały służyć jego potrzebom. Książka śledzi więc bacznie uwikłania ówcześnie powstających zdjęć, umiejscawiając je w ramach określonych praktyk społecznych, w obrębie których stanowiły one tylko pretekst do mówienia o szerszych zjawiskach kulturowych. Skupiając się na najważniejszych typach XIX-wiecznej fotografii: portrecie, fotografii naukowej, reprodukcjom dzieł sztuki czy w końcu widokom miasta, publikacja zapoznaje czytelnika z całym wachlarzem uwarunkowań, które wpływały na rozwój medium w omawianym okresie. Ogromną zaletą książki jest nie tylko nowatorskie spojrzenie na polską fotografię, ale również wprowadzenie wielu nowych ustaleń faktograficznych opartych na szeroko zakrojonej kwerendzie archiwalnej, co stanowi istotne uzupełnienie stanu wiedzy na temat historii medium. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Prolog /7

1. Warszawskie zakłady fotograficzne w latach 1864-1883  /24

Uwarunkowania działalności warszawskich zakładów fotograficznych  /26

Charakterystyka zakładów  /32

Strategie reklamowe  /43

Udział fotografów warszawskich w wystawach międzynarodowych  /52

Prowincja Królestwa Polskiego jako zaplecze działalności warszawskich zakładów fotograficznych /61

2. Społeczeństwo w obiektywie. Fotografia portretowa  /71

Początki fotografii portretowej  /72

Społeczna rola portretu  /80

Konwencja fotografii portretowej  /91

Fotografie słynnych osobistości, sław i celebrytów  /98

Portret prywatny w przestrzeni publicznej  /103

3. Fotografia i sztuka  /111

Społeczny kontekst zainteresowania sztuką w XIX wieku  /113

Początki fotografowania zabytków  /113

Fotografowanie zabytków w Królestwie Polskim  /121

Historia wielu porażek i jednego sukcesu, czyli rzecz o albumach dzieł sztuki ilustrowanych fotografią  /128

Fotografia a współczesna sztuka polska /143

Fotografia jako pomoc warsztatowa  /160

4. Fotografie w służbie nauki  /164

Fotografia jako narzędzie nowoczesnej nauki  /166

Fotografia astronomiczna  /167

Fotografia medyczna  /170

Fotografia etnograficzna  /185

5. Warszawa w fotografii - pejzaż miejski i fotografia reporterska  /201

Pejzaż miejski  /203

Uchwycić życie miasta - początki fotografii reportażowej  /210

Nowa widzialność  /228

Narodziny fotografii momentalnej  /236

Zakończenie  /240

Summary /249

Wykaz skrótów  /255

Bibliografia /256

Spis ilustracji  /271

Indeks osób /277