Utajony w każdym geniusz pracy i służby obywatelskiej. Ernesta Adama (1868-1926) działalność publiczna

Autor: Adam Wątor

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 260

Okładka: twarda

Format: 15,0 cm x 21,5 cm

Uwaga! Uszkodzony narożnik okładki

Postać Ernesta Adama jest znana przede wszystkim badaczom zajmującym się dziejami Lwowa, jego aktywność publiczna związana była bowiem nierozerwalnie z miastem nad Pełtwią, również historykom oświaty ze względu na udział w utworzeniu i działalność w Towarzystwie Szkoły Ludowej, także jako organizatora polskiego szkolnictwa zawodowego (handlowego). Niewiele natomiast wiadomo o jego pracy społecznej, organizowaniu różnych form pomocy dla dzieci i młodzieży, wspieraniu emancypacji kobiet oraz ich aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym i gospodarczym. Podobnie słabo prezentuje się wiedza na temat działalności finansowej i gospodarczej Adama. Fakt ten musi budzić zdumienie, ponieważ wiele przedsięwzięć ekonomiczno-finansowych w Galicji przed wybuchem Wielkiej Wojny powiązanych było z osobą Adama, w latach Drugiej Rzeczypospolitej był jednym z uznanych bankowców, także z epizodem kierowania Polską Krajową Kasą Pożyczkową. Zdaniem jego pierwszego biografa, Ernest Adam był „najtęższym umysłem finansowym” w Galicji. Należy również pamiętać o jego działalności parlamentarnej, spółdzielczej i redaktorskiej. Pomimo to, poza hasłami słownikowymi o różnej zresztą objętości , pisano o nim jedynie okazjonalnie. 

Prezentowana publikacja jest przede wszystkim opowieścią o aktywnym człowieku i czasach, w których dane było mu żyć na przełomie XIX i XX stulecia, w dwóch zasadniczo od siebie odmiennych epokach historycznych: w latach niewoli, pod austriackim zaborem, i w niepodległej Drugiej Rzeczypospolitej. Książka ta syntetyzuje typ biografii klasycznej z pretekstową. Bohater jest tutaj wrośnięty w zachodzące wówczas przeobrażenia gospodarcze, społeczne, kulturowe i procesy historyczne. Jego losy stanowią jednocześnie okazję do zarysowania różnorodnych zagadnień i problemów (zdepersonalizowanych) szerszego tła, wykraczającego poza ścisłe ramy „czystej biografii”, działalności instytucji, organizacji i stowarzyszeń.                                                                                                                                                

(Ze Wstępu)

Spis treści:

Wstęp  /9

Część I. Pod austriackim zaborem  /15

1. Początek drogi  /15

2. W stowarzyszeniach finansowych, gospodarczych i społecznych  /28

3. W Towarzystwie Szkoły Ludowej  /39

4. W życiu politycznym  /56

Część II. W latach Wielkiej Wojny  /92

Część III. W Niepodległej Polsce  /123

Zamiast zakończenia  /173

Wykaz ważniejszych skrótów  /177

Aneks  /179

1. Oświata ludu w Galicji  /179

2. Odezwa Organizacji Narodowej V okręgu  /222

Bibliografia  /223

Indeks osób  /243

Streszczenie /257

Summary  /259