Unia 1940-1948. Dzieje zapomnianego ruchu ideowego

Autor: Marek Handerek

Rok wydania: 2019

Liczba stron: 408 + 16

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Seria: Monografie t. 142

Uwagi - okładka z nieznacznymi zabrudzeniami

Książka prezentuje dzieje utworzonej w 1940 r. Unii – organizacji polityczno-wojskowej, odwołującej się do katolickiej nauki społecznej oraz polskiego mesjanizmu. Liderzy Unii pragnęli, aby stała się ona zaczątkiem wielkiego ruchu ideowego reformującego Polskę, Europę, a nawet świat. Na kartach książki zostały omówione zarówno różne formy aktywności unionistów w okresie okupacji oraz w pierwszych latach po zakończeniu II wojny światowej, jak i kwestie programowe. Doktryna unionistyczna miała doprowadzić do ustanowienia nowego ładu międzynarodowego, opartego na moralności chrześcijańskiej, oraz sprawić, że ludzie raz na zawsze zerwą ze szkodliwymi ideologiami powodującymi chaos i wojny. 

Rolą monografii jest możliwie wyczerpujące omówienie działalności Unii oraz przedstawienie jej dorobku intelektualnego, który stanowi istotny wkład w rozwój polskiej myśli politycznej. Najbardziej aktywni w formowaniu doktryny unionistycznej byli Jerzy Braun, Kazimierz Studentowicz i Stanisław Bukowski. W szeregach Unii znaleźli się również inni znani i wybitni Polacy, m.in. Zofia Kossak-Szczucka i młody Karol Wojtyła.

Spis treści:

Wstęp     /7

I. Geneza i powstanie Unii     /25 

Przedwojenne korzenie ruchu     /25 

Początki konspiracji: Nowa Polska, Warszawianka, Grunwald     /36 

Powstanie Unii    /45 

Włączenie KNOP i części OW „Wilki”     /49 

II. Kształtowanie się ideologii i programu ruchu     /66

Dorobek programowy    /66

Inspiracje     /75

Historiozofia i mesjanizm     /78

Fundamenty „zunionizowanej” Polski     /84

Zagadnienia społeczno-gospodarcze     /93

Stosunek do najważniejszych sąsiadów i mniejszości narodowych    /105

Geopolityka w służbie misji dziejowej     /128

III. Struktura i formy działania      /136

Kierownictwo i Rada Programowa    /136

Produkcja granatów ręcznych    /139

Przekazanie Polskich Wojsk Unijnych pod komendę ZWZ-AK     /142

Unijna Kolumna      /147

Program szkoleń wewnątrzorganizacyjnych     /149

Unie sektoralne      /151

Reforma struktur      /164

Prace w mniejszych okręgach     /166

Okręg krakowski      /169

Formy organizacyjne planowane na okres powojenny      /175

Prasa polityczna Unii      /178

IV. Unia w mozaice politycznej podziemia     /182

Kontakty z piłsudczykami      /182

Unia wobec obozu narodowego     /186

Stosunek do ruchu ludowego     /200

Współpraca z ugrupowaniami i organizacjami spoza „wielkiej czwórki”     /204

Unia a Kościół katolicki     /209

Połączenie ze Stronnictwem Pracy     /215

Unioniści w Społecznej Organizacji Samoobrony      /229

Wobec rządu i jego przedstawicielstwa w kraju     /237

Unioniści w Państwowym Korpusie Bezpieczeństwa     /239

Komitet Bezpieczeństwa Warszawy     /242

Unioniści w Komórce Bezpieczeństwa     /247

Ludzie Unii w innych departamentach Delegatury Rządu      /256

Instytut Europy Środkowej     /261

V. Schyłek działalności organizacji     /273

Unioniści w powstaniu warszawskim      /273

I Zjazd Unii w Krakowie i jego następstwa     /289

II Zjazd Unii i jego konsekwencje     /293

Rola unionistów w powojennym Stronnictwie Pracy    /298

III Zjazd Unii    /306

Koniec zorganizowanej działalności     /309

VI. Unioniści po 1945 r. w kraju i za granicą     /313

Przejęcie „Tygodnika Warszawskiego”     /313

W sojuszu z Kościołem katolickim     /322

Próby zaszczepienia unionizmu na Zachodzie     /325

Unioniści w emigracyjnym SP     /336

Łączność unionistów w kraju i za granicą    /343

Rozbicie środowiska     /349

Epilog     /355

Nieznane dziedzictwo    /355

Zakończenie     /362

Aneks     /371

Wykaz skrótów     /375

Bibliografia   /378

Indeks osób     /393