Udręki majestatu. Polscy "królowie nieszczęśliwi" w ikonografii nowożytnej

Autorka: Agnieszka Skrodzka

Rok wydania: 2018

Ilość stron: 459

Oprawa: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Seria: Dysertacje doktorskie Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk 12

Książka opisuje zagadnienie do tej pory niezauważane przez historyków sztuki, lub też będące na marginesie ich zainteresowań. Mowa o ikonografii "królów nieszczęśliwych", czyli o dziełach sztuki, w których przedstawiono tragiczne wydarzenia z życia władców, lub też aluzje do rozmaitych nieszczęść będących udziałem tych królów. Przyjęte przez autorkę kryterium wyboru materiału to opozycja wobec ikonografii ukazującej króla w majestacie władzy, porównywanego z władcami biblijnymi i antycznymi albo z mitycznymi herosami, adorowanego przez poddanych i cieszącego się ich zaufaniem. Wyodrębniona w ten sposób grupa zawiera dzieła sztuki związane między innymi z królewskimi abdykacjami i zamachami na życie władców, wizerunki ukazujące nieszczęśliwy stan ich ducha, czy obiekty satyryczne. Różnorodność tej grupy odzwierciedla rozmaitość funkcji tych dzieł. Są wśród nich takie, które miały na celu podniesienie królewskiego autorytetu, inne miały wzbudzić w odbiorcach współczucie i sympatię, jeszcze inne powstały, by deprecjonować osobę władcy. Autorka prezentuje wiele dzieł nieznanych do tej pory obiegowi naukowemu. Wszystkie zaś obiekty poddaje zupełnie nowej interpretacji w kontekście toposu "króla nieszczęśliwego", a także w oparciu o przekazy współczesnych i tradycję ikonograficzną.

Spis treści:

Wprowadzenie  /7

I. Władcy europejscy  /23

Abdykacje  /25

Zamachy i królobójstwa  /47

Ucieczki  /69

II. Królowie polscy  /85

Jan II Kazimierz  /87

• Initium Calamitatis Regni  /87
• Abdykacja  /104
• Jan Kazimierz w Paryżu  /130

August II Sas  /176

• Trudne panowanie i abdykacja  /176
• Powtórne panowanie  /194

Stanisław Leszczyńskie  /199

• "Królem z rozkazu Szweda"  /199
• Teść Ludwika XV  /208
• Wyprawa po tron polski  /216
• Ucieczka i abdykacja  /230
• Król Polski księciem Lotaryngii i Baru  /240

Stanisław II August  /257

• Nieszczęśliwe początki  /257
• Porwanie króla  /265
• Rozbiory Polski  /312
• Abdykacja  /320

Pobyt w Rosji  /332

Podsumowanie  /355

Bibliografia  /363

Summary  /435

Spis ilustracji  /440

Indeks osobowy  /449