Ubiory w nowożytnym Gdańsku od połowu XVI do końca XVIII wieku

Autorka: Aleksandra Kajdańska

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 618

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 17,0 cm x 23,5 cm

Książka poświęcona jest rozwojowi ubiorów oraz mody w Gdańsku, w tle znakomicie obrazując dynamiczny i bogaty rozwój miasta w analizowanym okresie. Zważywszy na tematykę i wartość naukową ma duże znaczenie dla promocji historii Gdańska. Praca jest podzielona chronologicznie na pięć rozdziałów. W każdym z nich Autorka omówiła ubiory męskie i damskie oraz następujące w nich zmiany z uwzględnieniem trendów dominujących w poszczególnych okresach. Analizę ubiorów przeprowadziła na bazie zachowanych obiektów znajdujących się w kolekcjach w muzeach na świecie i w Polsce, głównie w Muzeum Narodowym w Warszawie oraz w Muzeum Narodowym w Gdańsku. Autorka wykorzystała też szeroko rozumianą ikonografię, pamiętniki, opisy z podróży i zapisy inwentarzy, a samą modę rozpatrywała w kontekście ówczesnych realiów nie tylko historycznych i politycznych, ale też związanych z dokonującym się rozwojem przemysłowym i innowacjami technicznymi. Książka została wzbogacona około 300 ilustracjami strojów z analizowanego okresu. Całość stanowi niezwykle cenne, bogate i interesujące studium nie tylko mody w Gdańsku okresu XVI–XVIII wieku, ale też panujących zwyczajów, rozwoju i kontaktów międzynarodowych miasta oraz szeroko pojętej gdańskiej kultury.

Spis treści:

Wprowadzenie  /11

Rozdział 1. „Złoty wiek” w ubiorach w Gdańsku: koniec XVI wieku do 1620 roku  /29

1.1. Rozwój gospodarczy i kulturalny Gdańska  /29

1.2. Hiszpańska moda dworska i jej wpływ na ubiór w Europie i Polsce na przełomie XVI/XVII wieku /34

1.3. Moda kobieca  /36

1.4. Ubiory kobiece w Polsce  /47

1.5. Moda męska /51

1.6. Moda w Gdańsku. Ubiory kobiece i męskie   /55

1.7. Ubiory w twórczości Antona Möllera  /70

1.7.1. Frauentrachtenbuch (Księga ubiorów kobiecych) Antona Möllera, 1601  /71

1.7.2. Portrety  /81

1.8. Ubiory w twórczości Izaaka van den Blockego   /88

1.9. Moda angielska w Gdańsku na początku XVII wieku   /91

1.10. Ubiór polski w Gdańsku   /95

Rozdział 2. „Srebrny wiek” w Gdańsku: rozwój nowej mody francuskiej (1620–1650)   /107

2.1. Sytuacja gospodarcza i polityczna Gdańska   /107

2.2. Początek dominacji mody francuskiej   /108

2.2.1. Moda męska 108 2.2.2. Moda damska   /109

2.3. Moda w Gdańsku. Zmiany w modzie damskiej i męskiej  /111

2.4. Strój polski  /126 

Rozdział 3. Pomiędzy potopem szwedzkim a wojną północną: rozkwit mody francuskiej (1650–1700)  /149

3.1. Sytuacja gospodarcza Gdańska  /149

3.2. Moda francuska za panowania Ludwika XIV  /151

3.3. Moda męska 151 3.4. Moda męska w Polsce  /155

3.5. Moda damska  /159

3.6. Moda damska w Polsce   /165

3.7. Moda damska w Gdańsku  /170

3.8. Moda męska w Gdańsku  /174

Rozdział 4. Pomiędzy oświeceniem a rokokiem: moda w Gdańsku w latach 1700–1750   /185

4.1. Sytuacja polityczna i gospodarcza Gdańska  /185

4.2. Oświecenie w Gdańsku  /188

4.3. Oświecenie a moda europejska – tkaniny, kolory i innowacje  /191

4.4. Moda w pierwszej połowie XVIII wieku  /200

4.4.1. Moda kobieca  /200

4.4.2. Moda męska /213

4.5. Moda angielska, czyli anglomania  /216

4.6. Moda w Polsce: walka pomiędzy tym, co obce, a tym, co polskie  /221

4.6.1. Moda damska w Polsce  /222

4.6.2. Moda męska w Polsce /233

4.6.3. Zachodnioeuropejska moda męska w Polsce  /246

4.7. Moda w Gdańsku. Ubiór damski i męski  /252

4.7.1. Portrety /273

4.7.1.1. Portrety kobiece 274

4.7.1.2. Portrety męskie  /278

4.8. Ubiory polskie w Gdańsku  /287

4.8.1. Rejestr sprawunków Jacka Rostworowskiego /288

4.8.1.1. Sukna  /288

4.8.1.2. Materiały („Materye”)  /290

4.8.1.3. „Do Manistów” (mennonitów)  /292

Rozdział 5. Modny Gdańsk w latach 1750–1795  /299

5.1. Sytuacja polityczna i gospodarcza  /299

5.2. Rozwój miasta i jego kultura  /303

5.3. Towarzystwa naukowe  /307

5.4. Teatr, muzyka, literatura i prasa  /308

5.5. Druk w służbie mody – pierwsze cykliczne żurnale mody /314

5.6. Moda i polityka w drugiej połowie XVIII wieku  /323

5.7. Tkaniny  /327

5.8. Moda kobieca  /328

5.9. Nakrycia głowy – Leonard Autié i Rose Bertin  /343

5.10. Moda męska  /351

5.11. Moda a rewolucja francuska (moda damska i męska od 1789 do 1795 roku)   /357

5.12. Moda w Polsce  /367

5.12.1. Moda męska – kontynuacja walki mody polskiej z modą zachodnioeuropejską  /367

5.12.2. Moda damska w Polsce w drugiej połowie XVIII wieku  /385

5.13. Moda w Gdańsku w drugiej połowie XVIII wieku  /405

5.13.1. Moda damska 406

5.13.2. Moda męska  /423

5.13.3. Strój polski  /436

5.13.4. Menonici  /440

5.13.5. Ubiory przedstawicieli innych warstw społecznych w Gdańsku  /442

5.13.6. Marynarze, dokerzy, tragarze  /447

5.13.7. Kaszubi  /460

5.14. Moda w Gdańsku po 1789 roku  /469

Zakończenie  /479

Bibliografia  /483

Źródła  /483

Czasopisma (żurnale, almanachy, kalendarze)  /485

Opracowania  /485

Artykuły  /498

Słowniki  /508