Typologie codzienności. Naczynia gliniane na nowożytnym Mazowszu i Podlasiu (XVI-XIX w.). Studium archeologiczne

Autor: Maciej Trzeciecki

Rok wydania: 2024

Liczba stron: 417  

Okładka: miękka

Format: 21,0 cm x 30,0 cm

Książka jest pierwszą w polskiej literaturze przedmiotu próbą ujęcia w skali regionalnej stylistycznych przemian ceramiki między XVIa początkiem XIX w. Przedstawia, głównie za pośrednictwem analiz ilościowych, potencjał poznawczy fragmentów naczyń glinianych wdobytych na nowożytnych stanowiskach Mazowsza i Podlasia. Nie bez znaczenia jest tu położenie obu regionów - zarówno geograficzne, jak i na "mentalnej mapie" Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Warto tu zwrócić uwagę na silne zakorzenienie tradycji lokalnych, stosunkowo późno poddanych procesom modernizacyjnym dojrzałego średniowiecza, kilkuwiekowe oddziaływanie wzorów kultury Rusi i Wielkiego Księstwa Litewskiego, a jednocześnie - dzięki ulokowaniu tu pod koniec XVI w. stolicy państwa i gospodarczemu znaczeniu szlaku wiślanego - na stosunkowo łatwu dostęp do innowacji warsztatowych i stylistycznych. Podstawowe dla niniejszej pracy znaczenie miała odpowiedź na pytanie o możliwości zdefinowania tych cech naczyń glinianych wyrabianych i używanych na Mazowszu i Podlasiu, które uznać można za "tradycjne" lub "innowacyjne" oraz śledzenia ich konfrontacji między schyłkiem średniowiecza a początkiem nowoczesności.

(opis wydawcy) 

Spis treści:

Wprowadzenie /9

1. Przesłanki teoretyczne i metodologiczne  /15

2. Terytorium, czas i miejsca - kryteria selekcji danych /25

3. Metody analizy  /47

4. Horyzont I, XVI - połowa XVII w.  /63

4.1. Zmienność proporcji grup gatunkowych w zespołach  /63

4.2. Ceramika brunatna /70

4.3. Ceramika siwa  /74

4.4. Ceramika ceglasta  /86

4.5. Ceramika biała /92

4.6. Pozostałe grupy gatunkowe /96

5. Horyzont II, połowa XVII - połowa XVIII w.  /99

5.1. Zmienność proporcji grup gatunkowych w zespołach  /99

5.2. Ceramika brunatna  /104

5.3. Ceramika siwa /106

5.4. Ceramika ceglasta  /116

5.5. Ceramika biała /123

5.6. Pozostałe grupy gatunkowej /127

6. Horyzont III, połowa XVIII - początek XIX w.  /133

6.1. Zmienność proporcji grup gatunkowych w zespołach  /133

6.2. Ceramika siwa /138

6.3. Ceramika ceglasta /148

6.4. Ceramika biała /154

6.5. Pozostałe grupy gatunkowe /158

7. Przemiany stylistyczne mazowieckiej i podlaskiej ceramiki między XVI a XIX w. na tle porównawczym /167

7.1. Schyłek średniowiecza (XIV - XV w.) - między tradycją a innowacją /168

7.2. Wczesny okres nowożytny (XVI- połowa XVII w.) - między kontynuacją a zmianą  /178

7.3. Późny okres nowożytny (połowa XVII i XVIII w.) - między kryzysem a koniunkturą  /197

8. Podsumowanie /221

Typologies of Everyday. Pottery in Post-medieval Mazovia and Podlachia (16th - 19th Centuries). An Archeological Study  /231

Literatura /237

Tablice /265