Trzecia władza. Sądownictwo w latach 1946 - 2023

Autor: Tomasz Pietryga

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 560

Okładka: miękka

Format: 15,5 cm x 23,5 cm

Książka Tomasza Pietrygi Trzecia władza. Sądownictwo w latach 1946-2023 jest analizą sytuacji w sądownictwie i próbą odpowiedzi na pytanie, dlaczego po 2015 roku doszło do tak poważnego kryzysu ustrojowego w Polsce, trwającego do dziś. Jej treść opiera się na analizie materiałów źródłowych i dostępnych publikacji oraz na własnych spostrzeżeniach autora z ostatnich trzech dekad.

To pierwsze tak szczegółowe i kompleksowe omówienie sytuacji w polskim sądownictwie. Autor dokonuje tu kilku istotnych odkryć historycznych z okresu transformacji ustrojowej po 1989 roku, a także opisuje kulisy działań politycznych związanych z reformą sądownictwa, nieznane dotąd opinii publicznej.

Książka jest warta uwagi, po pierwsze - ze względu na swoją unikalność; po drugie - jest napisana przystępnym językiem, w formule publicystyki faktu; po trzecie - Tomasz Pietryga stara się iść "środkiem drogi". Autor, opisując wydarzenia, abstrahuje od sympatii politycznych i istniejących w Polsce podziałów dotyczących oceny sytuacji w sądownictwie. Na zimno analizuje fakty i wyciąga wnioski, nie opowiadając się po żadnej ze stron sporu. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp /11

ROZDZIAŁ I. Sądownictwo i sędziowie w PRL, "karnawał solidarności", stan wojenny i jego konsekwencje /15

W służbie propagandy /25

Na rygle i zasuwy /30

Przełom /35

Wojna /38

W służbie u generałów /44

Dekrety o stanie wojennym /45

Wnioski /48

ROZDZIAŁ II. Okrągły Stół /51

Początek, czyli skok w nieznane /55

Reformy na stole /58

Dwa światy /62

Jak powstała Krajowa Rada Sądownictwa /66

Sędziowie a polityka /74

Kadencyjność /84

Rękojmia /86

Wytyczne /89

Suweren w sądach /90

Kolegia ds. wykroczeń /94

Porozumienia i rozbieżności /98

Wnioski /103

ROZDZIAŁ III. Sądownictwo w czasach przełomu 1989-1990 /109

Wasz prezydent, nasz premier /111

Profesor Strzembosz głową w mur  /112

Turboreformy /118

Pierwsze ustawy, nowe fundamenty /119

Polityka nie dla sędziów /123

Zerwanie z komunistyczną przeszłością /128

Wnioski /135

ROZDZIAŁ IV. Sąd Najwyższy w czasie transformacji /143

Nieudany zryw Komitetu Helsińskiego /147

Pozorna weryfikacja w Sądzie Najwyższym /150

Nominacje u generała /161

Nowe kierownictwo z rysą  /162

Nowe otwarcie, starzy sędziowie /168

Sędziowie partyjni w SN /171

ROZDZIAŁ V. Sędziowie stanu wojennego /175

Pułkownik Janusz Godyń /176

Pułkownik Edward Matwijów /180

Pułkownik Bogdan Szerszenowicz /185

Pułkownik Józef Dołhy /190

Józef Iwulski /194

Alfred Michalczyk /198

Pułkownik Józef Medyk /199

Tadeusz Wiśniewski /202

Marian Buliński /205

Jerzy Bratoszewski /206

Aniela Popowicz /207

Pułkownik Henryk Kwaśny /208

Andrzej Bartel /209

Wiesław Maciak /210

Jak Bogdan Rychlicki /211

Podpułkownik Jerzy Steckiewicz /215

Tadeusz Żyznowski /216

Pułkownik Stanisław Kosmal /217

Lidia Misiurkiewicz /217

Waldemar Płóciennik /218

Wnioski /219

ROZDZIAŁ VI. Kruche fundamenty /223

Mała stabilizacja /227

Sąd Najwyższy po nowemu /229

Powrót weryfikacji /232

Minister chce wrócić do sądów /235

Weryfikacja bez limitu /241

Trybunał mówi "nie"  /251

Wnioski /254

ROZDZIAŁ VII. Druga próba weryfikacji sądownictwa, lata 1997-2001  /257

Sąd Najwyższy zalegalizował kłamstwo /258

Od Cimoszewicza do Kubickiego /261

Drugie podejście /264

Jedyny taki proces /284

Wnioski /290

ROZDZIAŁ VIII. Pierwsza "wojna o sądy" po dojściu PiS do władzy w 2005 r. (przyczyny, przebieg, konsekwencje)  /293

Ziobro wkracza na scenę /302

Sprawa prof. Waltosia /307

W stronę wojny totalnej /313

Na podbój Temidy /319

Sądy 24-godzinne /333

Wnioski /432

ROZDZIAŁ IX. Sąd nad dekretami stanu wojennego /349

Rządy Platformy Obywatelskiej (2007-2015)  /355

Karuzela z ministrami /359

Wojna o wynagrodzenia, narodziny sędziowskiego aktywizmu /363

Asesorzy i brak rąk do pracy /375

Sędziowie nie chcą być oceniami /376

Sędzia w delegacji /379

Narodziny Iustitii /386

Czas Czumy /394

Czas Kwiatkowskiego /397

Czas Gowina /397

Małe sądy do likwidacji /398

Tysiące spraw do kosza /409

Wnioski /413

ROZDZIAŁ X. Druga "wojna o sądy" po dojściu PiS do władzy, lata 2015-2023  /417

Zepsute elity /420

Kraków 2010 /422

Ziobro powraca /428

Wojna o Trybunał /432

Uniewinnienie Kamińskiego, czyli pierwszy wystrzał /433

Ale od początku...  /436

Podzieleni przeszłością  /438

Rzepliński przejmuje władzę /442

Demonstracja siły /447

ROZDZIAŁ XI. Krajobraz po bitwie /453

Komitet Obrony Demokracji /454

Wymiana kadr /457

Kongres zmienił wszystko /460

Czystki w sądach /466

Zmiany w ustawie z 2017 r.  /473

KRS, czyli bitwa o "ciąg technologiczny"  /479

Sytuacja w Sądzie Najwyższym  /486

Sędziowie wyklęci /489

Uchwała, która podzieliła sąd /493

Jak to było z KRS  /496

Izba Dyscyplinarna, PiS w defensywie /501

Trybunał Konstytucyjny z odsieczą /508

Unia nie lubi PiS   /510

Spóźnione rozliczenie z przeszłością /512

Zakończenie /519

Bibliografia /529

Summary /549

Indeks osób /551