Terminologia tekstylna w Biblii Hebrajskiej i Septuagincie Szaty, dodatki i tekstylia użytkowe

Autorka: Anna Rambiert-Kwaśniewska

Rok wydania: 2023

Liczba stron: 580

Okładka: miękka

Format: 16,00 cm x 24,00 cm

 

Autorka wprowadza czytelników w świat tekstyliów biblijnych, odsłaniając przed nimi bogactwo i różnorodność terminów hebrajskich oraz ich ekwiwalenty greckie. Charakterystyczne odniesienia do tekstyliów używanych przez Izraelitów wskazują, że zwyczaje zmieniały się pod wpływem przemian politycznych na Bliskim Wschodzie. Modę narzucał ten, kto aktualnie dominował. Kontekst kulturowy i historyczny, w którym powstały analizowane teksty, odgrywa kluczową rolę w opisie postaci biblijnych, ich tożsamości, cech (np. skromność), ceremonii i rytuałów czy komunikacji niewerbalnej. Monografia stanowi całościowe, kompetentne opracowanie  specjalistycznej wiedzy leksykograficznej, prezentując zestawienie i analizę pojęć związanych z  tekstyliami w Biblii. Jest cennym źródłem informacji dla tych, którzy pragną zgłębić niuanse i symbolikę związane z tą tematyką w biblijnych narracjach. Lektura tej publikacji może prowadzić do osobistej refleksji i duchowych spostrzeżeń dotyczących przekazu biblijnego, łączących się z tematyką skromności, tożsamości, sprawiedliwości czy przemiany duchowej.

Z recenzji dr hab. Anny Kuśmirek, prof. UKSW

Spis treści:

Wykaz skrótów / 5

Wstęp / 9

Status quaestionis / 11

Szaty i inne tekstylia w Biblii Hebrajskiej / 11

Szaty i inne tekstylia w tekstach z Qumran / 13

Szaty i inne tekstylia w Septuagincie / 15

Żydowskie tekstylia a archeologia / 16

Współczesne kierunki badań nad szatami i innymi tekstyliami bliskowschodnimi i biblijnymi / 17

Metodologia / 19

1. SZATY I STROJE NA STAROŻYTNYM BLISKIM WSCHODZIE I W EGIPCIE / 25

1.1. Szaty / 25

1.1.1. Odzienie wierzchnie / 30

1.1.2. Odzienie spodnie / 35

1.1.3. Szaty kapłańskie / 40

1.1.4. Szaty żałobne / 49

1.2. Tekstylne dodatki / 52

1.3. Podsumowanie / 56

2. SZATY, DODATKI I TEKSTYLIA UŻYTKOWE W PIĘCIOKSIĘGU / 59

2.1. Szaty uniwersalne / 59

2.1.1. beged – odzież, okrycie / 59

2.1.2. śimlâ – odzież, okrycie / 82

2.1.3. śalmâ – odzież, okrycie / 91

2.1.4. lebûš – ubiór / 93

2.1.5. kesût – okrycie / 95

2.1.6. sût – strój, okrycie / 99

2.1.7. mad – strój, rodzaj tuniki? / 100

2.1.8. ’adderet – ubiór / 103

2.2. Odzienie wierzchnie / 105

2.2.1. me‘îl – wierzchnia suknia / 105

2.3 Odzienie spodnie / 109

2.3.1. kuttōnet – tunika / 109

2.3.2. ḥǎlîpâ – zmiana bielizny / 114

2.3.3. miknāsajim – bokserki, spodenki / 115

2.4. Szaty kapłańskie / 119

2.4.1. ʼēpōd – efod / 121

2.4.2. ḥōšen – pektorał / 126

2.5. Elementy tekstylne / 134

2.5.1. kānāp – rąbek, skraj / 134

2.5.2. šûl – skraj, rąbek / 138

2.6. Tekstylia żałobne i pokutne / 139

2.6.1. śaq – wór / 139

2.7. Tekstylne dodatki / 141

2.7.1. ḥēšeb – przepaska / 141

2.7.2. ’abenēṭ – pas / 145

2.7.3. miṣenepet – zawój, turban / 147

2.7.4. migbā‘â – zawój / 150

2.7.5. peʼēr – zawój / 152

2.7.6. ṣîṣit – frędzle / 153

2.7.7. gādil – frędzla / 158

2.7.8. pātîl – sznurek / 160

2.7.9. ṣā‘îp – welon / 165

2.7.10. maswe(h) – zasłona, welon / 169

2.7.11. rimmôn – jabłko granatu / 170

2.8. Tekstylia użytkowe / 172

2.8.1. śaq – wór / 172

2.8.2. ’amtaḥat – wór / 175

2.8.3. kîs – worek, sakiewka / 179

2.8.4. māsāk – zasłona, kotara / 180

2.8.5. qelaʻ – zasłona / 187

2.8.6. pārōket – zasłona, kotara / 191

2.8.7. ḥebel – sznur / 195

2.8.8. ʽăbōt – sznurek / 197

2.8.9. ḥûṭ – sznurek, nitka / 199

Ekskurs – ʼōhel / 201

3. SZATY, DODATKI I TEKSTYLIA UŻYTKOWE W ZBIORZE PROROKÓW / 203

3.1. Szaty uniwersalne / 203

3.1.1. beged – odzież, płaszcz / 203

3.1.2. śimlâ – odzienie, płaszcz / 226

3.1.3. śalmâ – (kosztowny) ubiór / 232

3.1.4. lebûš – odzienie / 235

3.1.5. malbûš – (kosztowne) odzienie / 240

3.1.6. tilbōšet – ubiór / 242

3.1.7. mad – strój (militarny) / 244

3.1.8. madû – suknia wierzchnia / 249

3.1.9. ’adderet – szata (prorocka) / 250

3.1.10. kesût – okrycie / 257

3.2. Odzienie wierzchnie / 258

3.2.1. me‘îl / 258

3.2.2. maʻăṭepet – wierzchnia szata, płaszcz / 266

3.2.3. miṭpaḥat – szal, płaszcz / 267

3.2.4. redîd – cienki płaszcz / 269

3.2.5. gelôm – płaszcz / 270

3.3. Odzienie spodnie / 271

3.3.1. kuttōnet – tunika / 271

3.3.2. ḥǎlîpâ – bogata tunika? / 274

3.3.3. maḥălāṣôt – doskonała tunika lniana? / 276

3.3.4. gilājôn – gładka, transparentna szata? / 278

3.3.5. sādîn – lniana bielizna / 280

3.3.6. ʼeder – odzienie spodnie? / 281

3.3.7. miknāsajim – bokserki, spodenki / 283

3.3.8. petîgîl – wytworna tunika? / 284

3.4. Szaty kultyczne / 285

3.4.1. ʼēpōd – przepaska, szaty bóstwa, posąg / 285

3.5. Elementy tekstylne / 294

3.5.1. kānāp – poła, skraj / 294

3.5.2. šûl – skraj, rąbek / 301

3.5.3. šōbel – skraj / 304

3.6. Tekstylia żałobne i pokutne / 306

3.6.1. śaq – wór żałobny / 306

3.7. Tekstylne dodatki / 318

3.7.1. re‘ālâ – welon / 318

3.7.2. ṣammâ – welon? / 320

3.7.3. miṣenepet – zawój, turban / 321

3.7.4. ṣānîp – zawój, opaska / 322

3.7.5. peʼēr – zawój / 325

3.7.6. qiššurîm – wstążki? / 329

3.7.7. ’abenēṭ – pas, fartuch / 332

3.7.8. ’ēzôr – pas, kilt / 333

3.7.9. ḥăgôrâ – pas, przepaska / 337

3.7.10. gādil – feston, siatka (tekstylna inspiracja) / 338

3.7.11. śebākâ – sieć (tekstylna inspiracja) / 340

3.8. Tekstylia użytkowe / 341

3.8.1. śaq – wór / 341

3.8.2. belôj – szmaty, łachmany / 343

3.8.3. seḥābâ – zużyte odzienie, łachmany / 345

3.8.4. melaḥ – znoszone szaty / 346

3.8.5. kîs – sakiewka, niewielki worek / 347

3.8.6. ḥārîṭ – worek, torebka / 348

3.8.7. māsāk – zasłona / 350

3.8.8. dōq – płachta / 352

3.8.9. ḥebel – sznur, lina / 353

3.8.10. qāw – sznur mierniczy / 362

3.8.11. ʽăbōt – sznur, linka / 366

3.8.12. ḥûṭ – nić / 369

3.8.13. tiqwâ – sznurek / 370

3.8.14. pātîl – sznurek / 371

3.8.15. ḥittûl – opatrunek, bandaż / 373

Ekskur s I: ʼōhel – namiot / 375

Ekskur s II: rešet i meṣûdâ – sidła, sieci / 376

4. SZATY, DODATKI I TEKSTYLIA UŻYTKOWE W PISMACH / 379

4.1. Szaty uniwersalne / 379

4.1.1. beged – odzież / 379

4.1.2. śimlâ – strój, płaszcz? / 389

4.1.3. śalmâ – strój, drogocenne szaty / 391

4.1.4. lebûš – ubiór, odzienie / 393

4.1.5. malbûš – cenna szata, płaszcz / 403

4.1.6. kesût – okrycie, płaszcz / 405

4.1.7. mad – okrycie / 407

4.1.8. madû – płaszcz posłańca / 407

4.1.9. šît – charakterystyczny strój, płaszcz / 408

4.2. Odzienie wierzchnie / 411

4.2.1. me‘îl – tunika wierzchnia, płaszcz / 411

4.2.2. miṭpaḥat – płaszcz, duży szal / 415

4.2.3. redîd – lekki płaszcz / 416

4.2.4. takrîk – bogata narzutka, płaszcz / 417

4.3. Odzienie spodnie / 419

4.3.1. kuttōnet – tunika / 419

4.3.2. sādîn – lniana płachta (tunika?) / 422

4.3.3. ḥătullâ – pieluchy / 423

4.4. Szaty kultyczne / 424

4.4.1. ʼēpōd – efod królewski / 424

4.5. Elementy tekstylne / 425

4.5.1. kānāp – rąbek, skraj / 425

4.5.2. šûl – skraj, rąbek / 427

4.6. Tekstylia żałobne i pokutne / 428

4.6.1. śaq – wór / 428

4.7. Tekstylne dodatki / 433

4.7.1. ṣānîp – bogaty turban / 433

4.7.2. ṣammâ – woalka, transparentny welon / 434

4.7.3. śebākâ – sidła, sieć (tekstylna inspiracja) / 436

4.7.4. ʼēzôr – pas, przepaska biodrowa / 437

4.7.5. mēzaḥ – przepaska biodrowa / 439

4.8. Tekstylia użytkowe / 440

4.8.1. kîs – sakiewka, bukłak? / 440

4.8.2. pārōket – zasłona, kotara / 442

4.8.3. ḥebel – sznur mierniczy, pęta / 443

4.8.4. qāw – sznur mierniczy / 449

4.8.5. ḥûṭ – sznurek, wstążka / 451

4.8.6. ʽăbōt – postronek? / 452

4.8.7. jeter – linka / 454

Eksku r s I: ʼōhel – namiot / 456

Ekskurs II: rešet, śebākâ, meṣôdâ – sidła, sieć / 457

5. SZATY, DODATKI I TEKSTYLIA UŻYTKOWE W TZW. APOKRYFACH LXX / 461

5.1. Szaty uniwersalne / 461

5.2. Odzienie wierzchnie / 468

5.3. Odzienie spodnie / 470

5.4. Szaty kultyczne /471

5.5. Tekstylia żałobne i pokutne / 477

5.6. Tekstylne dodatki / 480

5.7. Tekstylia użytkowe / 482

Ekskurs: skēnē – namiot / 488

6. SZATY I TEKSTYLIA UŻYTKOWE A TEKST STAREGO TESTAMENTU / 491

6.1. Szaty i tekstylia użytkowe a środowisko Biblii Hebrajskiej / 493

6.1.1. Hebrajska terminologia tekstylna statystycznie / 493

6.1.2. Terminologia tekstylna a realia historyczno-kulturowe Biblii Hebrajskiej /504

6.2. Szaty i tekstylia użytkowe a środowisko Septuaginty / 511

6.2.1. Grecka terminologia tekstylna statystycznie / 512

6.2.2. Terminologia tekstylna a realia historyczno-kulturowe Septuaginty / 522

6.3. Cechy przekładu /531

6.3.1. „Ekwiwalencja formalna” / 534

6.3.2. „Ekwiwalencja funkcjonalna”/„dynamiczna” / 536

6.3.3. Transkrypcje, świadome modyfikacje i domniemane błędy translacyjne /542

6.4. Konkluzja / 543

Zakończenie / 545

Bibliografia / 551

Summary / 571