Sztuka i piękno w średniowieczu

Umberto Eco - autor światowych bestsellerów: Imię Róży, Tajemniczy płomień królowej Loany i Historia piękna - fascynuje również jako wybitny uczony i znawca Średniowiecza.  Przedstawiając dzieje teorii estetycznych tej epoki, stworzył przewodnik niezbędny dla każdego, kto chciałby poznać i zrozumieć sztukę Średniowiecza. Omawia w nim problemy takie, jak estetyka proporcji i światła, teorie scholastyczne, a także problematykę alegoryzmu i symbolizmu czy poetykę, aby ułożyć z nich obraz historii piękna w Średniowieczu. Książka zadowoli z pewnością wszystkich specjalistów, ale - za sprawą literackiego kunsztu i jasności wykładu - wciągnie każdego, kto zainteresowany jest sztuką i korzeniami naszej kultury.

(opis wydawcy)

Spis treści:

I. Wstęp    /5

II. Średniowieczna wrażliwość estetyczna  /12

2.1. Zainteresowania estetyczne średniowiecza   /12

2.2. Mistycy   /15

2.3. Kolekcjonerstwo   /23

2.4. Piękno i użyteczność   /28

III. Piękno jako jedno z transcendentaliów    /30

3.1. Estetyczna wizja świata   /30

3.2. Transcendentalia. Filip Kanclerz   /33

3.3. Komentarze do Pseudo-Dionizego   /35

3.4. Wilhelm z Owernii i Robert Grosseteste   /37

3.5. Summa Fratis Alexandri i święty Bonawentura   /39

3.6. Albert Wielki   /41

IV. Estetyka proporcji   /45

4.1. Tradycja klasyczna   /45

4.2. Estetyka muzyczna   /46

4.3. Szkoła z Chartres   /50

4.4. Homo quadratus   /53

4.5. Proporcja jako zasada artystyczna   /55

V. Estetyka światła   /61

5.1. Wrażliwość na barwę i światło   /62

5.2. Optyka i perspektywa   /67

5.3. Metafizyka światła: Robert Grosseteste  /68

5.4. Święty Bonawentura   /71

VI. Symbol i alegoria    /74

6.1. Świat symboliczny   /74

6.2. Niejasne rozróżnienie pomiędzy symbolizmem a alegoryzmem   /79

6.3. Pansemioza metafizyczna    /82

6.4. Alegoryzm Pisma Świętego   /87

6.5. Alegoryzm encyklopedyczny   /92

6.6. Alegoryzm uniwersalny   /96

6.7. Alegoryzm dzieł sztuki   /98

6.8. Tomasz z Akwinu i koniec uniersum alegorycznego  /103

VII. Psychologia i teoria poznania wrażenia estetycznego  /110

7.1. Podmiot i przedmiot   /110

7.2. Wrażenie estetyczne    /111

7.3. Psychologia widzenia    /114

7.4. Wrażenie artystyczne u Tomasza z Akwinu   /117

VIII. Tomasz z Akwinu i estetyka organizmu   /122

8.1. Forma i substancja   /122

8.2. Proportio i integritas    /124

8.3. Claritas   /131

IX. Rozwój i kryzysestetyki organizmu   /133

9.1. Ulryk ze Strasburga, Bonawentura i Lullus    /133

9.2. Duns Szkot, Ockham i jednostka   /135

9.3. Mistycy niemieccy   /140

X. Teorie sztuki   /142

10.1. Teoria ars   /142

10.2. Ontologia formy artystycznej   /145

10.3. Sztuki wyzwolone i sztuki służebne    /147

10.4. Sztuki piękne   /149

10.5. Poetyki    /153

XI. Inwencja artystyczna i godność artysty   /157

11.1. Infima doctrina   /157

11.2. Poeta theologus   /158

11.3. Idea wzorcza    /160

11.4. Intuicja i uczucie   /164

11.5. Nowa godność artysty   /167

11.6. Dante i nowa koncepcja roli poety   /170

XII. Po scholastyce   /178

Średniowieczny dualizm teorii i praktyki   /178

Struktury myśli średniowiecznej   /180

Estetyka Mikołaja z Kuzy   /186

Hermetyzm neoplatoński   /191

Astrologia przeciw Opatrzności   /197

Sympatia przeciw proporcji   /199

Talizman przeciw modlitwie   /203

Estetyka jako norma życia   /205

Artysta i nowa interpretacja tekstów i świata   /207

Zakończenie   /209

Bibliografia   /214

Indeks osób   /229

Indeks rzeczowy i terminologiczny   /239