Świt narodów europejskich. Powstanie świadomości narodowej na obszarze Europy pokarolińskiej

Autor: Benedykt Zientara

Rok wydania: 2019

Ilość stron: 496

Oprawa: twarda

Format: 17,0 cm x 24,5 cm

Seria: Rodowody Cywilizacji (CERAM)

W bogatym dorobku profesora Benedykta Zientary to pozycja szczególna. Zawiera analizę rozwoju więzi etnicznych w krajach powstałych po rozpadzie monarchii frankijskiej, a więc w krajach całej zachodniej Europy, gdzie w czasach wczesnego średniowiecza wykuwały się też wzorce łączenia rzymskiego dziedzictwa kulturalnego z chrześcijańskimi zasadami. Rysując bardzo szerokie tło procesów społecznych, jakie formowały Europejczyków wieków miedzy IX a XIII, autor objął także środkową i wschodnią część naszego kontynentu z jej ludami i tradycjami.

Spis treści:

Spis ilustracji i map /7

Wstęp do niniejszego wydania (Marek Barański) /9

Przedmowa /13

1. WSTĘP /17

1. Europa średniowieczna: wieża Babel czy zgodny chór? /17
2. Co to znaczy: naród? /19
3. Nationes - gentes - populi /27
4. Patria /32

II. PUNKT WYJŚCIA /35

1. Świadomość plemienna /35
2. Rzymianie a barbarzyńcy /39
3. Rozpad i nowe więzi /49
4. Wandalowie i Ostrogoci /51
5. Hiszpania wizygocka /61

III. SANCTA GENS FRANCORUM /74

1. Geneza Franków /75
2. Budowa państwa Franków /79
3. Frankowie i "Francia": struktura terytorialna, językowa, świadomość /85
4. Mesjanizm frankijski jako fundament imperium karolińskiego /97
5. Czynniki odśrodkowe: Akwitania /101
6. Czynniki odśrodkowe: Burgundia /105
7. Marginalne terytoria na zachodzie: Bretania i Waskonia /112
8. Marginalne terytoria na wschodzie: Alemania, Bawaria, Turyngia /114
9. Ostatnie nabytki: Fryzowie, Sasi, Goci /118
10. Rozkład wspólnoty frankijskiej: przesłanki i siły działające /120

IV. <LA DOLCE FRANCE, TERE MAJOR> /144

1. Siły odśrodkowe i tradycja karolińska w królestwie zachodniofrankijskim /144
2. Król symbolem jedności Francji i ośrodkiem kształtowania świadomości francuskiej /154
3. Tradycja frankijsko-karolińska a francuska świadomość narodowa /163
4. Naród francuski a regionalizmy i patriotyzmy dzielnicowe /184

V. <TERA NATIVITATIS, DELECTABILIS GERMANIA> /198

1. Królestwo wschodniofrankijskie, wyodrębnienie i wspólnoty plemienne /198
2. Początki świadomości niemieckiej /209
3. Pozytywny i negatywny wpływ idei Cesarstwa na kształtowanie niemieckiej świadomości narodowej /222

VI. ITALIA - DILETTO ALMO PAESE /235

1. Italia bizantyjska i Italia longobardzka /235
2. Tendencje unifikacyjne i odśrodkowe: od Karola Wielkiego do Ottona /248
3. Odnowienie tradycji rzymskich w oczach mieszkańców Italii /260
4. Idea jedności: Fryderyk II i Dante /277

VII. AMBORUM NEUTRUM /294

1. Regnum Lotharii i jego rozpad /294
2. Usamodzielnienie i wyodrębnienie niderlandzkich organizmów politycznych /307

VIII. ŚREDNIOWIECZNA ŚWIADOMOŚĆ NARODOWA: DROGI ROZWOJU, PRZESZKODY I MANOWCE /321

Zakończenie /346

Wykaz skrótów /350
Bibliografia i przypisy /352
Uzupełnienie bibliografii /390
Indeks osób /392
Indeks nazw geograficznych i etnicznych /406