Święty Ludwik Jacques Le Goff - komplet

Autor: Jacques Le Goff

Rok wydania: 2020

Liczba stron: tom I - 488, tom II - 389 + mapy i zdjęcia

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

 

"[...] Biografia świętego Ludwika oferuje nam następną szczególną cechę: król został po śmierci kanonizowany. Omówimy trudności, które opóźniły wyniesienie go na ołtarze. Wynika z nich dwudziestosiedmioletni okres pomiędzy datą jego śmierci (1270) a datą kanonizacji (1297) w czasie którego zwolennicy jego świętości w pewnym sensie zachowywali go przy życiu, aby nie umknął z pamięci świadków i kurii papieskiej. Okres ten stanowi w pewnym sensie rodzaj dodatku do życiorysu, który musiałem wziąć pod uwagę. Był to również czas gruntownego ponownego opracowywania jego biografii. 

Moim zamiarem jest zatem przedstawienie "całościowej" historii świętego Ludwika, w miarę upływu jego życia, według źródeł i według zasadniczych tematów tworzących osobowość króla samą w sobie, jak i jego postać na tle epoki. "

(fragment Wstępu, T. )

Spis treści Tom I:

Przedmowa  /7

Wstęp  /9

CZĘŚĆ PIERWSZA. Życie świętego Ludwika

I. Od narodzin do ślubu (1214-1234)

Mały dziedzic korony  /25

Świat wokół młodego króla  /28

Horyzont wschodni: Bizancjum, islam, imperium mongolskie  /33

Świat chrześcijański  /42

W pełni rozkwitu  /43

Niepokoje religijne  /47

Organizacja polityczna. Wyłanianie się państwa monarchicznego  /55

Francja  /58

Dziedzictwo po dziadku świętego Ludwika  /62

Krótkie panowanie ojca  /65

Śmierć ojca  /71

Biada ziemi, której królem dziecko  /77

Namaszczenie króla-dziecka  /83

Trudna małoletniość  /87

Sprawa uniwersytetu paryskiego  /99

Ludwik i cesarz Fryderyk II  /103

Konflikty z biskupami. Sprawa Beauvais  /104

Pobożny król. Założenie Royaumont  /107

Pobożny król. Zagubienie świętego gwoździa  /110

II. Od ślubu do wyprawy krzyżowej (1234-1248)

Ślub Ludwika IX (1234)  /114  

Stan rycerski braci. Pojawienie się Joinville`a  /122

Król-ojciec  /124

Król relikwii. Korona cierniowa  /125

Sainte-Chapelle  /130

Król eschatologiczny. Mongolska apokalipsa /132

Król zwycięsca. Wojna z Anglikami  /133

Choroba króla i przyjęcie krzyża  /140

Król, papież i cesarz  /145

Święty Ludwik i Morze Śródziemne  /150

Przygotowania do wyprawy krzyżowej  /156

III. Krucjata i pobyt w Ziemi Świętej (1248-1254)

Krucjata myślą przewodnią panowania?  /162

Święty Ludwik i Wschód  /162

Z Paryża do Aiques-Mortes  /164

Podróż i kampania egipska  /168

Król jeńcem  /172

Król odległy  /173

Sprawa pastuszków  /174

Ludwik IX w Ziemi Świętej  /177

Krucjata, Ludwik IX i Zachód  /178

Śmierć matki  /185

IV. Od jednej wyprawy do drugiej i do śmierci (1254-1270)

Przypadki morskie  /187

Spotkanie z Hugonem z Digne  /188

Powrót strapionego krzyżowca  /191

• Reformator królestwa  /193
• Nowi ludzie króla  /197
• Wymiar sprawiedliwości w miastach  /200
• Król-kontroler  /201
• Król i kontrole w Langwedocji  /201
• Król i miasta  /204
• Ludwik i Paryż  /208
• Surowy sędzia: dwie spektakularne sprawy  /213
• Nowe zasady oczyszczające: ustawy przeciw ordaliom i lichwie, Żydom i Lombardczykom  /218
• "Dobra" moneta  /220

Rozjemca  /225

• Dziedzictwo flamandzkie  /226
• Pokój z Aragonią: traktat w Corbeil (1258)  /228
• Pokój między Francją a Anglią: traktat paryski (1259)  /230

"Wyrok" z Amiens  /236

Ludwik IX i przyszłość dynastii Kapetyngów i rodziny królewskiej  /236

Zgony i narodziny /239

Siostra i bracia  /242

Święty Ludwik i ciała królów  /245

Ludwik IX bierze krzyż po raz wtóry  /260

Ostatnie oczyszczenie  /262

V. Ku świętości: od śmierci do kanonizacji (1270-1297)

Udręki królewskiego ciała  /268

Powrót do Francji  /270

Ku kanonizacji   /271

Historia relikwii  /274

CZĘŚĆ DRUGA. Tworzenie pamięci o królu: czy święty Ludwik naprawdę istniał?

I. Król z dokumentów urzędowych  /284

II. Król według hagiografów z zakonów żebraczych: święty król odnowionego chrześcijaństwa  /294

Zakony żebrzące  /295

Gotfryd z Beaulieu  /298

Wilhelm z Chartres  /300

Wilhelm z Saint-Pathus  /302

III. Obraz króla według mnichów z Saint-Denis: święty król dynastii i "narodu"  /309

Primat  /211

Wilhelm z Nangis i jego Żywot świętego Ludwika  /312

• Kronika powszechna Wilhelma z Nangis  /313
• Żywot świętego Ludwika Wilhelma z Saint-Pathus  /320

IV. Obraz króla ukazany przez exempla  /325

Exempla jako świadectwo niepełne  /327

Historie Minstrela z Reims  /337

V. Starotestamentowe prefiguracje świętego Ludwika  /346

Dawid i Salomon  /349

Ludwik i Jozjasz  /353

VI. Król w "zwierciadłach władców"  /359

Zwierciadła karolińskie  /361

Policratius Jana z Salisbury  /362

Zwierciadła XIII wieku  /363

Eruditio regum et principum Gilberta z Tournai  /365

Sakra zwierciadłem władcy  /372

Nauki dla syna i córki  /373

VII. Król według obcych kronikarzy   /385

Mateusz Paris, angielski benedyktyn  /386

Salimbene z Parmy, włoski franciszkanin  /402

VIII. Król w perspektywie toposów. Czy święty Ludwik naprawdę istniał?  /411

IX. Prawdziwy Ludwik IX Joinville`a  /421

Wyjątkowy świadek  /421

Świadek wiarygodny  /423

Biografia czy autobiografia?  /426

Realny święty Ludwik Joinville`a  /428

Król się śmieje  /433

Wady króla  /435

Sen Joinville`a  /440

X. Święty Ludwik - między modelem a człowiekiem  /443

Historia i jednostka  /443

Przełom XII i XIII wieku  /445

Jaźń  /449

Przypadek świętego Ludwika  /451

Sumienie  /455

Król mówiący po francusku  /457

Portret króla  /458

INDEKSY  /464

 

Spis treści Tom II:

Od zewnątrz do wewnątrz  /7

CZĘŚĆ TRZECIA. Święty Ludwik, król idealny i niezwykły

I. Święty Ludwik w przestrzeni i czasie

Świat świętego Ludwika  /9

• Święty Ludwik i przestrzeń  /9
• Paryż stolicą  /11
• Siedziby i trasy podróży świętego Ludwika  /13
• Król Ile-de-France  /16
• Wizytowanie królestwa  /17
• Wyjazd i powrót z krucjaty  /17
• Król-pielgrzym  /19
• Święty Ludwik i morze  /21
• Wschód świętego Ludwika  /25
• Saraceni, Beduini, asasyni  /26
• Mongolska iluzja  /31
• Orient baśniowy i cudowny  /34

Czas świętego Ludwika /37

• Dobre wykorzystanie czasu  /37
• Czas kolisty i liturgiczny  /39
• Święty Ludwik i czas historyczny  /43

II. Obrazy i słowa

Król i muzyka  /48

Architektura: styl dworski?  /50

Lekcje w obrazach  /53

Księgi obrazów  /55

Król i jego intelektualiści  /60

Encyklopedysta w służbie króla: Wincenty z Beauvais  /63

Nowy Salomon  /67

III. Słowa i gesty: król - człowiek rozsądny 

Słowo króla  /70

Słowo królewskie  /71

Święty Ludwik mówi  /72

• Słowo przyjacielskie  /74
• Słowo nauczające  /75
• Rządy słowa  /77
• Słowa wiary  /77

Powściągliwe gesty  /80

• Gdzie szukać gestów świętego Ludwika?  /82
• Gesty świętego króla  /86
• Apoteoza: gesty zmarłego świętego  /87
• Gesty pobożności  /88
• Wzorce a osobowość  /91
• Król człowiek roztropny  /93

Święty Ludwik przy stole: Między królewskim biesiadowaniem a skromnością w jedzeniu  /95

• Umiarkowanie  /97
• Pokora i asceza  /99
• Joinville: panowanie nad sobą  /104
• Obowiązki króla  /105
• Królewski wzór  /108

IV. Król trzech funkcji

Trzy funkcje  /111

Król chrześcijański, król trzech funkcji  /112

Pierwsza funkcja: król uświęcony strażnik sprawiedliwości i pokoju  /113

Pokój /116

Druga funkcja: król-wojownik  /119

Święty Ludwik i trzecia funkcja  /121

Święty Ludwik i gospodarka  /125

Gospodarka i administracja  /126

Król i jego dobre miasta  /129

Finansowanie wojen i krucjat  /131

Lichwa  /132

Pieniądz  /134

Zbawienie i konieczność  /135

V. Święty Ludwik, król feudalny czy król nowoczesny?

Feudalizm i państwo nowoczesne  /141

O królewskim korzystaniu z systemu feudalnego  /142

Wielki sojusz tronu i ołtarza  /145

Administracja lokalna i władza prawodawcza  /147

Święty Ludwik i prawo  /152

Społeczeństwo feudalne i mieszczańskie  /153

Święty Ludwik nie poluje  /155

System królewski  /157

Granice królewskiej władzy  /159

Święty Ludwik ukazuje się swym poddanym  /162

Święty Ludwik rachmistrzem?  /164

VI. Święty Ludwik w rodzinie w rodzinie

Ojciec  /168

Dziadek  .169

Matka  /171

Bracia i siostry  /179

Siostra  /188

Małżonka  /189

Dzieci  /194

Dwór i otoczenie  /202

VII. Religijność świętego Ludwika

Model cysterski. Model żebraczy  /205

Wiara świętego Ludwika  /209

Wiedza religijna /211

Nabożność i ascetyzm  /214

Sumienie  /217

Praktyka sakramentalna  /219

Święty Ludwik i modlitwa  /221

Kult świętych  /229

Nabożne obsesje świętego Ludwika  /230

Oddanie krucjatom  /232

VIII. Konflikty i krytycy

Święty Ludwik i Kościół  /235

Święty Ludwik i heretycy  /238

Święty Ludwik i muzułmanie  /241

Święty Ludwik i Żydzi  /245

Krytycy i nieprzekonani  /263

Krytyka polityczna  /268

Król zakonników  /271

IX. Święty Ludwik, pomazaniec, cudotwórca i święty

Sakralność króla Francji  /273

• Znaczenie sakry  /273
• Sakra królewska  /275
• System sakry  /279

Świętość Ludwika IX  /280

• Święty świecki  /283
• Modele świętości Ludwika IX  /287
• Cuda świętego Ludwika /288
• Cuda i życie  /296
• Relikwie  /299
• Ostatni święty król  /299

X. Król cierpiący, król-Chrystus

Wartościowanie ciała  /302

Sprawa gwałtu  /304

Chory król  /306

Cierpliwość w cierpieniu  /308

Dobrowolne cierpienie - król-asceta i pokutnik  /309

Śmierć bliskich - boleść rodzinna i dynastyczna  /310

Ból zrodzony z porażki krucjaty  /312

Cierpienia więźnia  /313

"Odmówiony dar łez"  /315

Cierpienie bliźniego - uczynki miłosierdzia  /316

Trąd grzechu  /320

Chrystus ukrzyżowany jako wzór  /321

Męczennik: agonia i śmierć  /322

ZAKOŃCZENIE  /325

ANEKSY

Aneks I. "Formuła somatyczna" świętego Ludwika według doktora Augusta Bracheta (1894)  /336

Aneks II. List Ludwika IX z Ziemi Świętej do poddanych (1250)  /338

DODATKI  /345

CHRONOLOGIA  /346

BIBLIOGRAFIA  /350

INDEKSY  /369

TABLICA GENEALOGICZNA  /383