Świat przywrócony. Metternich, Castlereagh i zagadnienie pokoju 1812–1822

Autor: Henry Kissinger

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 492

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 15,0 cm x 22,0 cm

7. tom serii Historia i Polityka pod redakcją Jana Sadkiewicza

Co decyduje o polityce państw? Dlaczego wybierają taką, a nie inną drogę postępowania? Jaką rolę odgrywa położenie geograficzne, a jaką osobowości przywódców? Jaki wpływ na politykę zagraniczną państwa wywiera jego struktura wewnętrzna, doświadczenia historyczne, panujące przekonania, ideologia? W jaki sposób państwa mogą zostać przekonane do podporządkowania się wspólnej polityce mimo dzielących je różnic? Jak kształtuje się równowaga sił i co decyduje o naturze porządku międzynarodowego? Jak – last but not least – zapewnić trwały pokój i stabilność w systemie międzynarodowym?

Odpowiedzi na te i inne pytania poszukuje jeden z najwybitniejszych teoretyków i praktyków polityki XX wieku w książce, która – napisana u progu jego kariery – do dziś stanowi nieocenioną lekcję myślenia politycznego, taktyki dyplomatycznej i strategii państwowej.

(opis wydawcy)

Spis treści:

Jan Sadkiewicz, W laboratorium polityki  /7

Podziękowania  /15

I. Wprowadzenie  /17

granice dyplomacji – elementy stabilnego porządku międzynarodowego – wyzwanie dla męża stanu

II. Polityk kontynentalny  /25

osobowość Metternicha – jego spojrzenie na stosunki międzynarodowe – początki kariery dyplomatycznej – powołanie na stanowisko ministra spraw zagranicznych – natura „kolaboracji” – konsekwencje klęski Napoleona w Rosji

Mapa Europy w 1815  /54-55

III. Polityk wyspiarski  /57

osobowość Castlereagha – jego spojrzenie na stosunki międzynarodowe – Castlereagh a struktura wewnętrzna Wielkiej Brytanii – reakcja Castlereagha na Metternichowską ofertę mediacji – plan Pitta

IV. Metternich i definicja równowagi politycznej /73

Metternichowska polityka mediacji – jego definicja taktyki Austrii – memorandum Knesebecka – instrukcje Metternicha dla wysłanników do Londynu i kwatery głównej sprzymierzonych – negocjacje z Aleksandrem – Metternichowska koncepcja równowagi politycznej – instrukcja Schwarzenberga – przyczyna wojny i natura pokoju

V. Formowanie koalicji  /101

Metternich i struktura wewnętrzna Austrii – relacje między porządkiem prawowitym a rewolucyjnym – program polityki mocarstwa zachowawczego – początek austriackiej mediacji – funkcja negocjacji w porządku prawowitym i w porządku rewolucyjnym – rozmowa w Dreźnie – kongres w Pradze – natura dyplomacji Metternicha

VI. Testowanie przymierza  /131

wyspiarska koncepcja koalicji – nieufność Castlereagha wobec Metternicha – kwestia polska – Castlereaghowski plan traktatu o przymierzu powszechnym – problemy wojen koalicyjnych – propozycje frankfurckie – Castlereagha rusza na kontynent

VII. Kryzys koalicji  /161

pogląd Castlereagha na przymierze – funkcja celów wojennych – „prawowitość” koalicji – zrozumienie między Castlereaghiem i Metternichem – narada w Langres – kongres w Chatillon (pierwsza faza) – narada w Troyes – określenie celów wojennych

VIII. Traktat w Chaumont i natura pokoju  /189

kongres w Chatillon (faza druga) – nemezis rządów charyzmatycznych – traktat w Chaumont – restauracja Burbonow – dwa rodzaje porozumień pokojowych – traktat paryski

IX. Kongres wiedeński  /209

elementy stabilnego porozumienia – bezpieczeństwo i prawowitość – skład dyplomatyczny w Wiedniu – kwestie proceduralne – negocjacje w sprawie polskiej – negocjacje w sprawie Saksonii – trudności wewnętrzne Castlereagha – Talleyrand dołącza do Wielkiej Czwórki – tajne przymierze z 11 stycznia – ostateczne porozumienie – budowa prawowitego porządku

X. Święte Przymierze i natura bezpieczeństwa  /249

ucieczka Napoleona i jedność Europy – legitymizacja wojny – problemy bezpieczeństwa zbiorowego – drugi traktat paryski – Czwórprzymierze i Święte Przymierze – mąż stanu i prorok – pierwsza faza

XI. Metternich i dylemat konserwatysty  /271

konserwatyzm i rewolucja – pojęcia obowiązku i lojalności – konserwatyzm racjonalistyczny i historyczny – myśl Metternicha o naturze konstytucji – myśl Metternicha o naturze rewolucji – dylemat konserwatysty – austriacka struktura wewnętrzna – polityka a administrowanie

XII. Kongres w Akwizgranie i organizacja pokoju  /301

dyplomacja w prawowitym porządku – składniki nowego porządku międzynarodowego – podstawy współpracy austriacko-brytyjskiej – zmagania społeczne i polityczne – instrukcje na kongres w Akwizgranie – problematyka kongresu w Akwizgranie – zakończenie kongresu

XIII. Dekrety karlsbadzkie i zdominowanie Europy Środkowej /325

stosunek Austrii do Europy Środkowej – organizacja Niemiec – zawiedzione nadzieje na zjednoczenie – zamordowanie Kotzebuego – konferencje w Cieplicach i Karlsbadzie – reakcja mocarstw – krańcowy przypadek współpracy austriacko-brytyjskiej

XIV. Kongres w Opawie i organizacja Europy  /345

struktura „systemu Metternicha” – brytyjska koncepcja rewolucji – rewolucja w Neapolu – dylemat Metternicha – egzegeza Świętego Przymierza – kongres w Opawie – reakcja Castlereagha – sukces Metternicha

XV. Kongres w Lublanie i rząd Europy  /375

taktyka dyplomatyczna Metternicha – kongres w Lublanie – pierwsza faza – Castlereagh i przymierze – rewolucja piemoncka – przeformułowanie polityki Metternicha – jałowość dyplomacji – jedność Europy

XVI. Wojna o niepodległość Grecji  /395

powstanie greckie (pierwsza faza) – mąż stanu i prorok – powstanie greckie (druga faza) – reinterpretacja Świętego Przymierza – Castlereagh ponownie przystępuje do przymierza – rozmowa hanowerska – apel Metternicha do Aleksandra – negocjacje Tatiszczew-Metternich – zaproszenie i memorandum – uświadomienie sobie niezgodności polityki wyspiarskiej i kontynentalnej

XVII. Natura działań męża stanu  /429

koniec systemu konferencyjnego – lekcje polityki Castlereagha i Metternicha – być mężem stanu

Bibliografia  /455

Indeks nazwisk  /473

Indeks nazw geograficznych  /479