Sukcesy i porażki. Ziemiaństwo polskie Ziem Zabranych w wyborach do Dumy Państwowej i Rady Państwa 1906-1913

Autor: Roman Jurkowski

Rok wydania: 2009 

Ilość stron: 548

Oprawa: miękka

Format: 17,5 cm x 25,0 cm

Wydarzenia w Rosji, w uproszczeniu nazywane rewolucją 1905-1907 roku, wywołały w państwie rosyjskim kryzys polityczny. Skłoniły one cara Mikołaja II do zaakceptowania zmiany funkcji Dumy Państwowej, projektowanej w połowie 1905 roku, z opiniotwórczej na ustawodawczą. Oficjalnie potwierdzono to w manifeście z 30 października (17 października w kalendarzu juliańskim) 1905 roku. I Duma Państwowa zebrała się w kwietniu 1906 roku i została rozwiązana przez cara zaledwie 10 tygodni po rozpoczęciu prac. Następne trzy Dumy obradowały kolejno w latach 1907-1917; kres IV Dumie przyniosła rewolucja lutowa i przewrót bolszewicki w 1917 roku. W każdej Dumie znajdowali się posłowie Polacy, zarówno z guberni Królestwa Polskiego, jak i z tzw. Ziem Zabranych - obszarów dawnej Rzeczypospolitej bezpośrednio włączonych do imperium rosyjskiego. W swojej najnowszej książce Roman Jurkowski, autor wielu opracowań na temat dziejów polskiego ziemiaństwa z Ziem Zabranych, analizuje przyczyny, które złożyły się na powodzenia i porażki działań podejmowanych przez Polaków zamieszkujących te tereny. Celem tych działań było wprowadzenie do dwóch izb parlamentarnych państwa rosyjskiego, Dumy oraz Rady Państwa, jak największej liczby polskich posłów. Na podstawie obszernego materiału źródłowego, wydobytego z archiwów m.in. Wilna, Mińska, Kijowa, Moskwy i Petersburga oraz pochodzącego z ówczesnej polskiej i rosyjskiej prasy, autor szczegółowo rekonstruuje przebieg wyborów i ukazuje mechanizm tzw. rosyjskiego parlamentaryzmu. Przedstawia sylwetki ziemian, sposoby organizowania zebrań i zjazdów przedwyborczych w poszczególnych powiatach i guberniach, polemiki i dyskusje prowadzone na łamach prasy przed i po wyborze elektorów i - ostatecznie - posłów. Opisuje także relacje nawiązywane z przedstawicielami innych narodowości zamieszkujących te tereny - z Rosjanami, Litwinami, Ukraińcami, Białorusinami, Łotyszami i Żydami.

Spis treści:

Wykaz skrótów  /7

Wstęp  /9

Rozdział 1. Przepisy ordynacji wyborczej do I, II, III, IV Dumy Państwowej i Rady Państwa  /23

1.1. Ordynacja wyborcza do I i II Dumy Państwowej  /25

1.2. Ordynacja wyborcza do III i IV Dumy Państwowej  /61

1.3. Przepisy wyborcze do Rady Państwa  /69

Rozdział 2. Wybory do I Dumy  /78

Rozdział 3. Wybory do II Dumy  /135

Rozdział 4. Przebieg wyborów do III i IV Dumy  /235

Rozdział 5. Wybory do Rady Państwa w latach 1906, 1909, 1910 i 1913  /337

Rozdział 6. Wokół wyborów  /428

6.1. Przygotowanie i przebieg akcji wyborczej  /428

6.2. Nadużycia i niesprawiedliwości  /446

Rozdział 7. Portret zbiorowy posłów  /466

Zakończenie /505

Bibliografia  /515

Wykaz tabel  /527

Indeks nazwisk  /529

Indeks nazw miejscowych  /543

Pезюме /547

Summary  /549