• Studia nad kształtowaniem się pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego we wczesnym średniowieczu

Symbol: 6171
Brak towaru
65.00
Wpisz swój e-mail
Wysyłka w ciągu 24 godziny
Cena przesyłki 11
Odbiór w punkcie Poczta Polska 10
In Post paczkomaty 11
Poczta Polska Pocztex 48 11
In Post kurier 12
Odbiór w punkcie Poczty Polskiej 13
Poczta Polska Pocztex 48 17
Dostępność Brak towaru
ISBN 978-83-944431-5-3
Zostaw telefon

Autor: Sławomir Wadyl 

Rok wydania: 2019

Ilość stron: 364

Oprawa: miękka

Format: 20,5 cm x 29,0 cm

 

Zagadnienie stosunków plemion pruskich z ościennymi ludami i kulturami należy do kanonu tematów historiografii pruskiej. Podejmowali je najwybitniejsi historycy Starych Prusów: Henryk Łowmiański, Jan Powierski i inni; podejmowano je również na gruncie archeologii jako kwestię obecności Słowian na pograniczach ich wpływu na kulturę pruską w okresie wczesnego średniowiecza.
Cechą charakterystyczną niemal wszystkich dotychczasowych opracowań przedstawionego wyżej problemu jest pewien – niemal paradygmatyczny – sposób podejścia/sformułowania samego zagadnienia. Wyraża on się już w samych tytułach rozpraw mu poświęconych, jak np. Stosunki polsko-pruskie…; Stosunki mazowiecko-pruskie…, czy pomorsko-pruskie…, etc. Uczeni – w szczególności chodzi tu o uczonych polskich – wykazywali się tu niemal paradygmatycznym „słowianocentryzmem”. Dopiero w ostatnich latach pojawiła się grupa badaczy młodszego pokolenia, w tym związanych z naszym regionem, która zaczęła dostrzegać i podkreślać konieczność podejmowania prób opisywania relacji międzyetnicznych i międzykulturowych z – jak to ujmują – pruskiego punktu widzenia.

 Spis treści:

Przedmowa /9

Rozdział 1. Zagadnienia wprowadzające  /11

1.1. Problematyka i zakres pracy  /11

1.2. Zakres terytorialny - zdefiniowanie pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego  /13

1.3. Charakterystyka środowiska fizycznogeograficznego pogranicza  /14

1.4. Zarys dziejów badań i ich dotychczasowe kierunki  /17

1.4.1. Stan badań archeologicznych ze szczególnym uwzględnieniem ceramiki naczyniowej  /17

1.4.2. Stan badań historycznych  /20

1.4.3. Stan badań toponomastycznych  /21

1.5. Charakterystyka i krytyka źródeł  /21

1.6. Charakterystyka stanowisk, na których pozyskano materiały źródłowe, będące podstawą źródłową analizy ceramiki  /23

1.6.1. Kryteria doboru stanowisk  /23

1.6.2. Charakterystyka stanowisk  /23

Rozdział 2. Ceramika naczyniowa z pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego  /35

2.1. Wprowadzenie  /35

2.2. Model analizy porównawczej. Założenia metodyczne  /35

2.3. Analiza ceramiki pogranicza  /41

2.3.1. Mezoregion środkowego i górnego Wla  /41

2.3.1.1. Podstawa źródłowa /41

2.3.1.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /43

2.3.1.3. Morfologia naczyń  /47

2.3.1.4. Ornamentyka  /50

2.3.1.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /55

2.3.1.6. Chronologia  /60

2.3.2. Mezoregion środkowej Drwęcy  /62

2.3.2.1. Podstawa źródłowa /62

2.3.2.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /63

2.3.2.3. Morfologia naczyń  /65

2.3.1.4. Ornamentyka  /66

2.3.1.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /68

2.3.1.6. Chronologia  /70

2.3.3. Mezoregion górnej Drwęcy  /71

2.3.3.1. Podstawa źródłowa /71

2.3.3.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /73

2.3.3.3. Morfologia naczyń  /75

2.3.3.4. Ornamentyka  /76

2.3.3.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /79

2.3.3.6. Chronologia  /82

2.3.4. Mikroregion Malbork (Wielbark)-Węgry  /83

2.3.4.1. Podstawa źródłowa /83

2.3.4.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /83

2.3.4.3. Morfologia naczyń  /86

2.3.4.4. Ornamentyka  /91

2.3.4.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /96

2.3.4.6. Chronologia  /104

2.3.5. Mikroregion Baldram-Podzamcze  /106

2.3.5.1. Podstawa źródłowa /106

2.3.5.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /107

2.3.5.3. Morfologia naczyń  /112

2.3.5.4. Ornamentyka  /117

2.3.5.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /124

2.3.5.6. Chronologia  /133

2.3.6. Mikroregion Rejsyty-Myślice  /135

2.3.6.1. Podstawa źródłowa /135

2.3.6.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /136

2.3.6.3. Morfologia naczyń  /138

2.3.6.4. Ornamentyka  /139

2.3.6.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /141

2.3.6.6. Chronologia  /144

2.3.7. Mikroregion Weklice  /144

2.3.7.1. Podstawa źródłowa /144

2.3.7.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /145

2.3.7.3. Morfologia naczyń  /146

2.3.7.4. Ornamentyka  /147

2.3.7.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /148

2.3.7.6. Chronologia  /151

2.3.8. Osada w Bągarcie (stan. 1, gm. Dzierzgoń)  /152

2.3.8.1. Podstawa źródłowa /152

2.3.8.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /152

2.3.8.3. Morfologia naczyń  /153

2.3.8.4. Ornamentyka  /154

2.3.8.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /156

2.3.8.6. Chronologia  /159

2.3.9. Grodzisko w Łaniochu (stan. 9, gm. Iława)  /159

2.3.9.1. Podstawa źródłowa /159

2.3.9.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /159

2.3.9.3. Morfologia naczyń  /159

2.3.9.4. Ornamentyka  /160

2.3.9.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /161

2.3.9.6. Chronologia  /162

2.3.10. Grodzisko w Kołodziejach (stan. 1, gm. Prabuty)  /164

2.3.10.1. Podstawa źródłowa /164

2.3.10.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /164

2.3.10.3. Morfologia naczyń  /165

2.3.10.4. Ornamentyka  /166

2.3.10.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /167

2.3.10.6. Chronologia  /168

2.3.11. Grodzisko w Starym Dzierzgoniu (stan. 1, gm. loco)  /169

2.3.11.1. Podstawa źródłowa /169

2.3.11.2. Technologia i technika produkcji naczyń  /169

2.3.11.3. Morfologia naczyń  /170

2.3.11.4. Ornamentyka  /170

2.3.11.5. Związki chronologiczno-przestrzenne  /171

2.3.11.6. Chronologia  /173

2.4. Synchronizacja zespołów ceramicznych i próba nakreślenia modelu rozprzestrzeniania się ceramiki wczesnośredniowiecznej w strefie pogranicza  /173

2.5. Stylistyka i ornamentyka. Style garncarskie na obszarze pogranicza  /185

2.6. Problem tzw. pucharków na pustej nóżce   /191

2.7. Występowanie elementów charakterystycznych dla tradycyjnej pruskiej ("olsztyńskiej", "elbląskiej") ceramiki naczyniowej  /194

2.8. Ceramika w świetle analiz petrograficznych i fizykochemicznych (w oparciu o analizy przeprowadzone w ramach programu "Adalbertus")  /195

2.9. Modele dystrybucji, redystrybucji naczyń ceramicznych (alternatywne dla funkcjonowania stref osadnictwa słowiańskiego) w strefie pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego i na ziemiach pruskich  /200

2.10. Ceramika "słowiańska" w basenie Morza Bałtyckiego a tzw. Baltic ware  /203

Rozdział 3. Słowiański krąg kulturowy i pruski krąg kulturowy. Próba zdefiniowania  /207

3.1. O interpretacji etnicznej w archeologii wczesnego średniowiecza  /207

3.1.1. Interpretacja etniczna w archeologii  /207

3.1.2. Kultura archeologiczna a grupa etniczna  /208

3.1.3. Etniczność - próba zdefiniowania  /208

3.1.4. Etniczność jako kreacja elit, zabieg polityczny  /209

3.1.5. Symbol kreuje tożsamość etniczną. Brathera wizja etniczności  /210

3.2. Wyróżniki przynależności etnicznej  /210

3.3. Strefa osadnictwa słowiańskiego a strefa osadnictwa pruskiego. Zdefiniowanie podstawowych wyróżników archeologicznych  /214

3.3.1. Ceramika "słowiańska" a ceramika "pruska"  /214

3.3.2. Antropomorficzne rzeźby kamienne  /218

3.3.3. Skarby  /219

3.3.4. Obrządek pogrzebowy  /228

3.3.4.1. Cmentarzyska słowiańskie  /229

3.3.4.2. Cmentarzyska pruskie  /230

3.3.4.3. Cmentarzyska na obszarze pogranicza  /233

Rozdział 4. Kształtowanie się pomorsko- i mazowiecko-pruskiej rubieży granicznej we wczesnym średniowieczu w oparciu o nowsze wyniki badań archeologicznych  /237

4.1. Granice i pogranicza w perspektywie archeologicznej  /237

4.2. Kształtowanie się pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego we wczesnym średniowieczu  /240

4.2.1. Prawobrzeżne dorzecze dolnej Wisły w późnym okresie wpływów rzymskich (faza C2-C3) i w okresie wędrówek ludów (fazy D i E)  /240

4.2.2. Zasiedlenie obszarów ościennych w starszych fazach wczesnego średniowiecza  /247

4.2.3. Zasiedlenie pogranicza od przełomu VII i VIII do końca IX w.  /257

4.2.4. Zasiedlenie pogranicza w X w.  /260

4.2.5. Zasiedlenie pogranicza w XI w.  /261

4.2.6. Zasiedlenie pogranicza w XII i pierwszej połowie XIII w.  /267

Rozdział 5. Pogranicze pomorsko- i mazowiecko-pruskie w świetle źródeł pisanych  /273

5.1. Uwagi wstępne  /273

5.2. Wczesnośredniowieczne wiadomości o pograniczu  /274

5.3. Pomizania, Sausin et terra Lubouie. Nazwa i czas ukształtowania   /276

5.4. Ziemia lubawska. Przynależność polityczna i oblicze etnokulturowe w świetle źródeł pisanych  /279

5.5. Opisy przebiegu zachodnich granic Prus i charakter etniczny Pomezanii  /279

Rozdział 6. Pogranicze pomorsko- i mazowiecko-pruskie w świetle danych toponomastycznych  /285

6.1. Uwagi wstępne  /285

6.2. Hydronimia prawobrzeżnego dorzecza dolnej Wisły  /286

6.3. Choronimy pogranicza /294

6.3.1. Nazwy ziem  /294

6.3.2. Nazwy włości  /294

6.3.3. Nazwy miejscowe  /296

6.3.3.1. Pomezania  /296

6.3.3.2. Ziemia lubawska  /298

6.4. Uwagi podsumowujące  /299

Uwagi końcowe  /301

Aneks 1. Katalog stanowisk z obszaru pogranicza pomorsko- i mazowiecko-pruskiego /303

Aneks 2. Katalog skarbów z obszaru pograniczna pomorsko- i mazowiecko-pruskiego  /335

Bibliografia  /339

Nie ma jeszcze komentarzy ani ocen dla tego produktu.
Podpis
E-mail
Zadaj pytanie