Stosunki dyplomatyczne Moskwy z Europą Zachodnią w czasach Iwana III

Autor: Krzysztof Bojko

Rok wydania: 2010

Liczba stron: 224

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 23,5 cm

W pracy "Stosunki dyplomatyczne Moskwy z Europą Zachodnią w czasach Iwana III" autor podejmuje mało znany temat nawiązania relacji dyplomatycznych między Księstwem Moskiewskim a jego zachodnimi sąsiadami, w tym Polską. Przedstawiając proces budowy nowożytnego państwa rosyjskiego przez Iwana III, autor ukazał zarazem powstawanie i funkcjonowanie rosyjskiej służby dyplomatycznej na przełomie XV i XVI wieku. Już w Średniowieczu rosyjska dyplomacja znacznie przewyższała pod względem skuteczności służby dyplomatyczne państw Zachodu. Przedstawienie przez Kreml jasnej i zarazem ambitnej wizji interesów politycznych Rosji, poparcie tej wizji przez Cerkiew prawosławną i naród oraz aktywne zaangażowanie rosyjskiej dyplomacji w jej realizację pozwoliły z czasem wprowadzić Rosję do grona światowych mocarstw. Pomimo że od opisywanych w książce wydarzeń minęło ponad pół tysiąclecia, łatwo dostrzec wiele analogii historycznych między Rosją Iwana III a Rosją współczesną. Dyplomacja obecnej Rosji skutecznie kontynuuje tradycje swej poprzedniczki. Również relacje polsko-rosyjskie zachowały specjalny, delikatny charakter. Choć tak sobie bliscy, Rosjanie i Polacy bardzo się różnią. Książka powinna być obowiązkową lekturą nie tylko dla mediewistów i dyplomatów, ale i dla wszystkich czytelników pragnących zrozumieć mentalność, sposób myślenia, ambicje i cele polityczne Rosji i Rosjan.

Spis treści:

Wstęp /7

Rozdział 1. Stan państwa moskiewskiego u progu panowania Iwana III /17

1.1. Jednoczenie ziem ruskich przez Księstwo Moskiewskie /17

1.2. Zrzucenie zależności tatarskiej /29

Rozdział 2. Początki otwarcia na Zachód - kontakty Iwana III z państwami Półwyspu Apenińskiego /37

2.1. Próby narzucenia Rusi Moskiewskiej uchwał soboru florenckiego /37

2.2. Aktywność dyplomacji moskiewskiej w Italii podczas wojny wenecko-tureckiej /42

2.3. Załamanie się papiesko-weneckich projektów wciągnięcia Moskwy do krucjaty antytureckiej /50

2.4. Stosunki Moskwy z Italią po zakończeniu wojny wenecko-tureckiej /54

Rozdział 3. Uaktywnienie polityki Iwana III wobec Europy Środkowej i Wschodniej /61

3.1. Zajęcie Nowogrodu Wielkiego i Tweru /61

3.2. Próby nawiązania kontaktów Macieja Korwina z Rosją /81

3.3. Podpisanie pierwszego układu Moskwy z Habsburgami (1491) /87

Rozdział 4. Ofensywa Moskwy wobec państw bałtyckich /97

4.1. Strategia moskiewska wobec Skandynawii i Hanzy w ostatnim ćwierćwieczu XV wieku /97

4.2. Ślub Heleny Iwanówny jako element aktywizacji moskiewskiej polityki zagranicznej wobec Zachodu /110

4.3. Konflikt Moskwy z Inflantami w końcu XV wieku oraz nieudana antyjagiellońska współpraca Iwana III z Zakonem w Prusach i Mazowszem /123

Rozdział 5. Przemiany w Księstwie Moskiewskim w okresie panowania Iwana III /151

5.1. Pozycja Iwana III i jego rola w przeobrażeniu ekonomicznym, militarnym i kulturalnym państwa moskiewskiego /151

5.2. Cerkiew prawosławna a polityka Iwana III /161

5.3. Sytuacja społeczno-gospodarcza Księstwa Moskiewskiego w XV wieku /170

Zakończenie /175

Wykaz skrótów /185

Bibliografia /187

Indeks osobowy /207

Indeks geograficzny /217