Sto lat władzy lokalnej na polskiej wsi 1918 - 2018

Autorzy: Andrzej Piasecki, Arkadiusz Ptak

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 134

Okładka: miękka

Format: 16,5 cm x 24,0 cm

Problematyka władzy lokalnej jest z natury rzeczy bardzo szeroka i podejmowana przez przedstawicieli różnych dyscyplin naukowych. Każda z nich koncentruje się na nieco innym aspekcie funkcjonowania władzy lokalnej. W niniejszej monografii, mającej charakter przede wszystkim politologiczny, podjęto próbę odpowiedzi na dwa zasadnicze pytania badawcze:
1. Jakie społeczność wiejska miała polityczne i prawne możliwości udziału w wyłanianiu władz lokalnych oraz w zarządzaniu sprawami lokalnymi?
2. Jaką rolę w tym poszerzaniu (lub ograniczaniu) możliwości partycypacji odgrywały zmieniające się podziały terytorialne obszarów wiejskich?
(fragment Wprowadzenia)

Spis treści:

Wprowadzenie /7

Rozdział 1. Bilans otwarcie Polski niepodległej  /11

1.1. Skutki zaborów i wojen  /11

1.2. Głębokie zróżnicowanie /17

1.3. Warunki społeczne i gospodarcze /20

Rozdział 2. Okres międzywojenny (1918-1939)  /25

2.1. W cieniu pozaborczej spuścizny (1918-1933)   /25

2.2. Unifikacja i centralizacja wiejskiego samorządu (1933-1939)  /34

Rozdział 3. Pod niemiecką i sowiecką okupacją (1939-1944/1945)  /41

Rozdział 4. Polska Ludowa (1944-1990)  /47

4.1. Budowa systemu władzy lokalnej (1944-1954)  /50

4.2. Gromadzkie rady naukowe (1954-1972)  /58

4.3. W kierunku dalszej centralizacji. Gminy i sołectwa w latach 1972-1983  /61

4.4. Samorząd terytorialny czy kolejna reforma rad narodowych (1983-1990)?  /69

Rozdział 5. Trzecia Rzeczypospolita  /73

5.1. Gmina (r)ewolucja w 1990 r.  /75

5.2. Bezpośrednie wybory wójtów  /86

5.3. Demokracja bezpośrednia na wsi  /89

5.3.1. Uwarunkowania historyczne i społeczno-polityczne  /89

5.3.2. Referenda gminne  /92

5.3.3. Zebrania wiejskie w sołectwach  /100

5.3.4. Inne formy demokracji bezpośredniej  /103

5.4. Modernizacja i europeizacja wiejskich wspólnot samorządowych  /106

Podsumowanie  /113

Bibliografia /119

Wykaz aktów prawnych  /119

Literatura  /121

Indeks nazwisk  /131