Starożytny Rzym

Autorzy: Maria Jaczynowska, Marcin Pawlak

Rok wydania: 2008

Liczba stron: 493

Okładka: twarda

Format: 17,00 cm x 24,00 cm

Uwagi - okładka z lekkimi zarysowaniami, okładka w jednym miejscu uszkodzona, brzegi stron przykurzone

 

Praca M. Jaczynowskiej i M. Pawlaka to klasyczny podręcznik tak pod względem układu, jak i treści. Książka podzielona została na siedem części, a te na rozdziały i podrozdziały. Całość rozpoczyna słowo wstępne, w sumie podzielone na dwa odrębne teksty. Pierwszy dotyczy kształtu syntezy, drugi zaś jest autobiografią naukową prof. Jaczynowskiej.

Pierwsza część traktuje o okresie kiedy Rzym był królestwem. Część druga poświęcona została okresowi republikańskiemu do 133 r. p.n.e. Część trzecia powiada o późnej republice w przedziale czasowym od 133 do 30 r. p.n.e. Część czwarta zarezerwowana została na omówienie okresu wczesnego cesarstwa rzymskiego od 30 r. p.n.e. do 193 r. n.e. Piąta część traktuje o okresie pryncypatu lat 193 – 284 n.e. Część szósta omawia stricte późne cesarstwo rzymskie, a ostatnia siódma część zawiera rozdziały i podrozdziały omawiające sytuację ostatnich lat zjednoczonego Cesarstwa do jego podziału.

Po treści głównej umieszczone zostało zwięzłe zakończenie, a następnie zestawienie najważniejszych dat z zastosowaniem podziału na: Cesarstwo Rzymskie, Cesarstwo Zachodnie i Cesarstwo Wschodnie. Po tym wstawiony został słownik najważniejszych pojęć i terminów występujących w tekście podręcznika. Dalej wybrana bibliografia, a następnie indeksy osób, bogów i postaci mitologicznych, nazw geograficznych i etnicznych oraz spis map. Całość liczy łącznie 493 strony.

Spis treści:

Wstęp   /13

Część pierwsza. Rzym królewski  .23

Warunki naturalne Italii  /25

Rola Etrusków  /28

Początki Rzymu   /30

Ustrój   /33

Część druga. Republika rzymska do 133 p.n.e.   /35

Patrycjusze i plebejusze: kwestie sporne  /37

Źródła konfliktu  /37

Prawo XII Tablic i "państwo plebejuszów"   /38

Leges Liciniae Sextiae (367 r. p.n.e.)  /40

Koniec walk plebejuszów i patrycjuszami   /42

Podbój Italii i jego skutki   /43

Zdobycie Wejów i najazd Galów  /43

Wojny z Sumnitami  /44

Wyjna z Pyrrusem   /47

Organizacja Italii po podboju   /49

Rzym   /49

Kolonie   /50

Municypia  /51

Socci   /51

Ustrój społeczno-polityczny republiki rzymskiej  /52

Społeczeństwo   /52

Organizacja armii rzymskiej  /55

Ustrój polityczny   /57

Religia Rzymian  /61

Wielkie podboje w rejonie Morza Śródziemnego (264-146 p.n.e.)  /67

Wojny punickie  /67

Przyczyny   /67

Pierwsza wojna punicka (264-241 p.n.e)  /68

Wojna z Galami na Nizinie Padańskiej  /70

Druga wojna punicka (218-201 p.n.e.)  /71

Hannibal w Italii   /72

Bitwa pod Kannami  /73

Wojna na Sycylii i w Hiszpanii  /75

Wojna w Afryce  /76

Trzecia wojna punicka  (149-146 p.n.e.)  /77

Wojna z państwami hellenistycznymi  /79

Przygotowania. Pierwsza wojna z macedońska (215-205 p.n.e.)  /79

Druga wojna macedońska (200-196 p.n.e.)  /80

Wojna z Antiochem (192-188 p.n.e.)   /82

Trzecia wojna macedońska (171-167 p.n.e.)   /84

Koniec niepodległości Macedonii i Grecji (148-146 p.n.e.)  /85

Podbój Hiszpanii  /87

Prowincja Azja  /88

Przemiany ekonomiczne, społeczne i kulturalne w okresie wielkich podbojów   /89

Prowincje  /89

Italia  /91

Zmiany w społeczeństwie rzymskim  /98

Część trzecia. Późna republika  (133-3o p.n.e.)  /105

Reformy Grakchów  /107

Trybunat Tyberiusza Grakcha  /107

Program reform Gajusza Grakcha  /108

Konflikty w Rzymie w latach 120-80 p.n.e.  /110

Reforma wojskowa Mariusza  /110

Wojna ze sprzymierzeńcami  /113

Wojny z Mitrydatesem i konflikty wewnętrzne (88-71 p.n.e.)  /116

Początek wojen z Mitrydatesem VI, królem Pontu  /1116

Pierwsza wojna domowa  /117

Dyktatura Sulli   /118

Trzecia wojna z Mitrydatesem (74-63 p.n.e.)   /122

Powstanie Spartakusa  /126

Sytuacja w Rzymie w latach 70-62 p.n.e.  /129

Źródło ekonomicznej potęgi nobilów. Wyzysk prowincji   /131

Kampania wschodnia Pompejusza /132

Sprzysiężenie Katyliny  /134

Potwór trójgłowy (60-52 p.n.e.)  /136

Układ trzech  /136

Podbój Galii /138

Wojna z Wercyngetoryksem  /140

Wyprawa Krassusa przeciw Partom  /141

Druga wojna domowa (49-45 p.n.e.)  /142

Rzym u progu wojny domowej (58-49 p.n.e.)   /142

Kampanie z lat 49-45 p.n.e.  /145

Od Rubikonu do Farsalos  /145

Wojna w Afryce i w Hiszpanii  /147

Dyktatura Cezara  /149

Reformy Cezara  /150

Idy marcowe  /153

Wojny domowe po śmierci Cezara  /154

Sytuacja w Rzymie  /154

Triumwirat    /155

Antoniusz na Wschodzie  /157

Akcjum i koniec wojen domowych  /158

Rozwój kultury rzymskiej w II-I wieku p.n.e.   /161

Przemiany w obyczajach  /161

Budownictwo i rzeźba  /163

Przemiany w religii   /166

Filozofia i literatura rzymska  /168

Część czwarta. Wczesne cesarstwo rzymskie (30 p.n.e.-193 n.e.)   /173

Pryncypat Augusta  /175

Kształtowanie podstaw nowego ustroju za panowania Augusta  /177

Polityka społeczna Augusta  /178

Stan senatorski i ekwici  /178

Inne grupy społeczne   /180

Reforma armii  /181

Granice imperium  /183

August i bogowie  /186

Problem sukcesji  /196

Panowanie dynastii julijsko-klaudyjskiej (14-68 n.e.)  /198

Tyberiusz (14-37 n.e.)  /198

Gajusz Kaligula (37-41 n.e.)  /201

Klaudiusz (41-54 n.e.)  /202

Neron (54-68 n.e.)  /205

Rok czterech cesarzy (68-69 n.e.)  /208

Panowanie dynastii Flawiuszów (69-96 n.e.)  /209

Panowanie dynastii Antoninów (96-192 n.e.)   /214

Przemiany ekonomiczno-społeczne w okresie pryncypatu   /225

Rola prowincji   /225

Sytuacja gospodarcza Italii w I i II wieku n.e.  /231

Urbanizacja prowincji i awans arystokracji prowincjonalnej  /238

Rozwój kultury w okresie pryncypatu  /244

Przemiany religijne  /253

Kulty pochodzenia wschodniego  /253

Przeobrażenia starej religii   /255

Rola kultu cesarskiego   /260

Narodziny chrześcijaństwa i jego rozwój w I i II wieku n.e.  /262

Źródła historii wczesnego chrześcijaństwa   /262

Nauczanie Jezusa i początki chrześcijaństwa  /264

Stosunek władz rzymskich do chrześcijan  /268

Część piąta. Okres przejściowy między pryncypatem a ustrojem późnego cesarstwa rzymskiego (193-284 n.e.)   /271

Walka o władzę po śmierci Kommodusa  /274

Panowanie Petrinaksa  /274

Walka trzech cesarzy o tron   /275

Panowanie dynastii Sewerów (193-211 n.e.)  /278

Septymiusz Sewer (193-211 n.e.)   /278

Druga wojna partyjska (197-198 n.e.)   /280

Wojna w Brytanii (208-211 n.e.)  /281

Dzieło reorganizacji imperium  /281

Rządy Karakalli i Gety, synów Septymiusza Sewera  /284

Edykt Karakalli  /285

Karakalla jako nowy Aleksander   /285

Panowanie Heliogabala (218-222 n.e.)  /286

Sewerus Aleksander (222-235 n.e.)   /287

Kryzys III wieku n.e.  /288

Charakterystyka ogólna  /288

Zmiana sytuacji na północnych i wschodnich granicach cesarstwa  /289

Od Sewera Aleksandra do Waleriana. Osłabienie władzy cesarskiej i walki w obronie granic   /292

Od Galiena do Aureliana. Walka o przywrócenie jedności państwa  /298

Kryzys ekonomiczny i demograficzny w III w n.e.  /304

Rozwój chrześcijaństwa w III wieku n.e.  /306

Chrześcijaństwo pierwszych wieków: ideologia i organizacja  /306

Organizacja gmin chrześcijańskich  /307

Stosunek władz cesarskich do chrześcijan   /308

Część szósta. Późne cesarstwo rzymskie  /311

Źródła dziejów późnego cesarstwa  /313

Dioklecjan i pierwsza tetrarchia (284-305 n.e.)  /318

Charakter władzy tetrarchów  /320

Wojenne działania tetrarchów  /321

Reformy okresu tetrarchii  /322

Prześladowania chrześcijan (303-311 n.e.)  /325

Abdykacja Dioklecjana i Maksymiana (306-337 n.e.)  /328

Panowanie Konstantyna Wielkiego (306-311 n.e.)  /331

Droga Konstantyna do władzy  /328

Konstantyn i Licyniusz  (312-326 n.e.)  /331

Konstantyn a chrześcijaństwo  /331

Konstantyn wobec sporów wśród chrześcijan  /332

Założenie Konstantynopola  /334

Ostatnie lata życia i sprawa następstwa  /336

Państwo późnoantyczne: władza i społeczeństwo w VI wieku n.e.  /337

Cesarz  /338

Administracja cesarska  /339

Armia późnego cesarstwa   /342

Senat i senatorowie  /345

Kuriałowie  /347

Koloni  /347

Kościół w chrześcijańskim cesarstwie  /348

Biskupi i kler   /348

Narodziny i rozwój monastycyzmu  /349

Struktury kościelne  /350

Prymat Rzymu   /351

Rola synodów   /351

Rządy następców Konstantyna  /352

Rządy Konstansa na Zachodzie (340-350 n.e.)  /353

Rządy Konstancjusza II - wojny z Persją i opanowanie Zachodu   /354

Działania Juliana w Galii (355-361 n.e.)   /356

Przejęcie władzy przez Juliana  /358

Rządy Juliana (361-363 n.e.)   /358

Wyprawa perska i śmierć Juliana  /359

Julian Apostata - próba odrodzenia religii pogańskiej   /360

Organizacja kultu pogańskiego  /361

Pobyt Juliana w Antiochii  /363

Śmierć Juliana i jej skutki   /363

Przejęcie władzy przez Jowiana i pokój z Persją (363-364 n.e.)   /364

Walentynian I i nowa dynastia  /365

Rewolta Prokopiusza (365-366 n.e.)   /366

Polityka dynastyczna Walentyniana i Walensa  /367

Rządy Walensa na Wschodzie (364-378 n.e.)  /367

Goci w pierwszej połowie IV w. n.e.   /370

Bitwa pod Adrianopolem (378 n.e.)  /374

Panowanie Teodozjusza I Wielkiego (379-395 n.e.)  /375

Objęcie władzy i próby rozwiązania problemu gockiego  /375

Uzurpacja Maksymusa i śmierć Gracjana  /377

Walka z pogaństwem   /379

Uzurpacja Eugeniusza i śmierć Teodozjusza  /381

Część siódma. Od jedności do podziału cesarstwa rzymskiego  /385

Zachodnia część cesarstwa w latach 395-425 n.e.  /387

Przywracanie porządku na Zachodzie  /391

Rządy Arkadiusza na Wschodzie (395-408 n.e.)   /394

Panowanie Teodozjusza II (408-450 n.e.). Codex Theodosianus  /395

Attyla i Hynowie  /396

Kontrowersje chrystologiczne  /398

Panowanie Walentyniana III na Zachodzie (425-455 n.e.)   /399

Dominacja Aecjusza (435-454 n.e.)   /402

Najazd Hunów na Zachód (451-452 n.e.)   /402

Upadek władzy cesarskiej na Zachodzie  /404

Królestwa germańskie na Zachodzie  /408

Królestwa germańskie na Zachodzie  /408

Wizygoci   /409

Burgundowie  /410

Frankowie  /411

Swebowie  /411

Wandalowie  /412

Państwo Ostrorogów w Italii  /412

Cesarstwo wschodnie do Justyniana (455-527 n.e.)  /415

Panowanie Justyniana Wielkiego (527-565 n.e.)  /420

Odzyskiwanie Zachodu. Podbój Afryki i wojna w Italii   /423

Polityka religijna i ostatnie lata rządów   /425

Kultura późnego cesarstwa   /427

Zakończenie  /535

Zestawienie najważniejszych dat  /437

Cesarstwo rzymskie   /439

Zachód   /443

Wschód   /444

Słownik ważniejszych pojęć i terminów   /445

Wskazówki bibliograficzne  /455

Indeks osób, bogów i postaci mitologicznych  /459

Indeks nazw geograficznych i etnicznych   /469

Spis map  /479