Stalin. Rys historyczny bolszewizmu

Autor: Boris Souvarine

Rok wydania: 2018

Liczba stron: 718

Okładka: miękka

Format: 15,5 cm x 24 cm

Uwaga - przetarta, zarysowana okładka

Książka ta została napisana w latach 1930-1935 na zlecenie amerykańskiego wydawcy. Przygotowywana była w bardzo trudnych warunkach. Rozdział po rozdziale trzeba było wysyłać do Nowego Jorku i dawać je do tłumaczenia, w miarę jak powstawały, a zatem rezygnować z ich przejrzenia i przede wszystkim z możliwości obejrzenia całości pracy. Wiele rozdziałów było tworzonych w trakcie opisywanych wydarzeń, bez najmniejszego odstępu czasowego. Biblioteki francuskie nie były wówczas w niczym pomocne przy opracowywaniu niniejszego tematu, zatem musiałem liczyć wyłącznie na siebie. Właściwa dokumentacja niemalże nie istniała, a trud związany z jej poszukiwaniem wymagał więcej czasu niż odpowiednia jej redakcja. Nie miałem też możliwości sprawdzenia wersji angielskiej w celu dokonania niezbędnych poprawek. Boris Souvarine, a właściwie Boris Konstantynowicz Lifszyc, urodzony w roku 1895 na Ukrainie, w wieku dwóch lat emigrował wraz ze swoją rodziną pochodzenia żydowskiego do Francji. Socjalista francuski w okresie I wojny światowej, korespondent paryski dziennika ,,Nowaja Żizn" (publikowanego przez Maksyma Gorkiego w Piotrogrodzie), jeden z założycieli partii komunistycznej we Francji, następnie jeden z sekretarzy III Międzynarodówki. W tym charakterze współpracował z Leninem, Trockim, Zinowiewem, Bucharinem, Radkiem, Rakowskim, Klarą Zetkin, Gramscim, Bordigą i innymi, zanim został wykluczony z tej organizacji za ,,niezdyscyplinowanie". Następnie był korespondentem paryskim Instytutu Marksa-Engelsa pod kierownictwem Dawida Riazanowa, którego był przyjacielem. Wykluczony z tego Instytutu, został korespondentem Instytutu Historii Społecznej w Amsterdamie. Współpracownik wydawnictwa Encyklopedia Britannica oraz Encyclopaedia of the Social Sciences. Założyciel i dyrektor czasopism ,,La Critique Sociale", a następnie ,,Contrat Social". Zmarł w Paryżu w 1984 roku.

Spis treści:

"Wspaniały Gruzin ze stali", "kaukaski Lenin" /1

Słowo od tłumacza /5

Nota o autorze /7

Wstęp /9

Przedsłowie /17

I. Soso /23

Narodziny Stalina - Jego rodzina i kraj pochodzenia - Dzieciństwo i młodość - Kaukaz i Gruzja - Środowisko i zwyczaje - Bandyci i szlachta - Warunki ekonomiczne i społeczne - Seminarium w Tyflisie - Kolej żelazna na Zakaukaziu - Pierwsi gruzińscy socjaldemokraci - Przyłączenie się Stalina do ruchu socjalistycznego.

II. Lata nauki /37

Socjalizm w Rosji - Robotnicy i chłopi - Przemysł w czasach caratu - Spóźniony kapitalizm i bezsilna burżuazja - Inteligencja - Pionierzy rewolucji - Teoretycy i doktryny - Herzen, Bakunin, Nieczajew, Tkaczew - Populizm i terroryzm - Wkroczenie na scenę proletariatu - Marksizm - Plechanow - Kręgi robotników i socjalistów - I Kongres Partii Socjaldemokratycznej - Stalin w Tyflisie - Autobiografia w skrócie - Lenin - "Iskra" - Początki bolszewizmu - Trocki - Główne idee Lenina.

III. Prolog rewolucji /65

Stalin i Lenin - II Zjazd Socjaldemokracji - "Twardzi" i "miękcy" - Bolszewicy i mienszewicy - Rozłam - Lenin jakobinem - Stalin bolszewikiem - Walki wewnątrzpartyjne - Izolacja Lenina - Dyskusje i polemiki - Róża Luksemburg - Proroctwo Plechanowa - Pierwsi leninowcy - Wojna rosyjsko-japońska - Partia socjalistyczno-rewolucyjna - Strajki i ruch robotniczy - "Krwawa niedziela" w Sankt Petersburgu - Rewolucja 1905 r. - III Zjazd Socjaldemokracji, organizowany przez bolszewików - Rada Delegatów Robotniczych - Spór między socjalistami - Lenin w oczach Stalina. 

IV. Zawodowy rewolucjonista /93

Po pierwszej rewolucji - Jedność socjaldemokratyczna - Zjazd w Sztokholmie - Nowe spory między bolszewikami a mienszewikami - Duma - Lenin i bojkot wyborów - Bojewiki - Ekspropriacje i zamachy - Mała wojna partyzancka - Centrum bolszewizmu - Krasin - Sprawa tyfliska - Kamo - Stalin i terroryzm bolszewicki - Cincadze - Piłsudski - Zjazd w Londynie - Stalin w Baku - Stalin w więzieniu - Stalin w Petersburgu - Ostateczny rozłam socjaldemokracji - Bolszewizm i mienszewizm - Zmierzch rewolucji - Tendencje, frakcje i grupy - Sprawa pieniędzy - Bogdanow - Partia bolszewicka - Stalin członkiem komitetu centralnego - Lenin i Trocki - Kwestia narodowa - Stalin w Austrii - Malinowski - Stalin zesłany na Syberię - Policjanci i prowokatorzy.

V. Rewolucja  /141

Wojna 1914 r. - Defensizm i defetyzm - Lenin sam przeciwko wszystkim - Rewolucja lutowa - Rząd Tymczasowy i Rada Pietrogrodzka - Stalin na wolności - Zamęt wśród bolszewików - Powrót Lenina - Tezy kwietniowe - "Cała władza w ręce rad!". Trocki z Leninem - Nadzieje na rewolucję światową - Dni lipcowe - Sprawa rad - Epizod z Korniłowem - VI Zjazd Partii. Rola Stalina - Wielka fala bolszewizmu - Trocki przewodniczącym Rady Piotrogrodzkiej - Lenin teoretykiem integralnej demokracji - "Państwo i rewolucja" - Różnice zdań odnośnie do daty powstania - Lenin żąda zamachu stanu - Trocki kieruje operacjami wojskowymi - Rewolucja październikowa - Pewności i perspektywy.

VI. Wojna domowa /181

Po zwycięstwie - Różnice zdań wśród bolszewików - Lenin przy pracy - Wolność prasy - Gorki przeciw Leninowi - Rada Komisarzy Ludowych - Stalin komisarzem do spraw narodowości - Prawa narodów: teoria i praktyka - Ewolucja Lenina - Ostrzeżenia Róży Luksemburg - W Gruzji - Nierozwiązywalne problemy - Kwestia rolna - Opinia Róży Luksemburg - Wahania Lenina - Dyktatura proletariatu - Wojna i pokój - Brześć Litewski - Niezgoda bolszewików - Lenin i pokój za wszelką cenę - Prawa Trockiego - Frakcja lewicowa - Ostry kryzys w Partii - VII Zjazd - Partia Komunistyczna - Trocki komisarzem wojny - Czeka - Stalin na froncie - Armia Czerwona - Bunty, zamieszki i rebelie - Opozycja wojskowa - Carycyn - Terror - Stalin przeciwko Trockiemu - Rozejm i rewolucje - Woja domowa rosyjsko-rosyjska - Stalin dowódcą wojskowym - Międzynarodówka Komunistyczna - VIII Zjazd Partii - Stalin komisarzem do sprawa inspekcji - Współpracownicy Lenina.

VII Republika Rad /239

Ewolucja bolszewizmu - Lenin i dyktatura -  Kierownicza oligarchia - Kara śmierci - Militaryzacja reżimu - Armie prace - Koniec Rad - Sprzeczności Lenina - Politbiuro Partii Sekretariat Komitetu Centralnego - IX Zjazd Partii - Opozycja demokratyczna - Dyskusje o związkach zawodowych - Lenin przeciwko Trockiemu - Opozycja Robotnicza - X Zjazd Partii - Kronsztad - Nowa Polityka Ekonomiczna - Thermidor - Stalin sekretarzem Partii - Rzeczywistość sowiecka - Aparat - Antagonizmy osobiste - XI Zjazd Partii - Pochwała Stalina przez Lenina - Choroba Lenina - Stalin przy pracy - Biurokracja - Reformatorskie projekty Lenina - Polityka w sprawie narodowości - Stalin i Gruzja - Lenin przeciwko Stalinowi - Ostatnie rady Lenina - Testament - Kwestia planu gospodarczego - Rozłam między Leninem a Stalinem - Stan Republiki Rad.

VIII Dziedzictwo /295

Trojka - Trocki w oczekiwaniu - Związek Republik Sowieckich - XII Zjazd Partii - Kryzys gospodarczy i "nożyce" - Trocki i chłopi - Tendencje i ugrupowania partyjne - Niejawne frakcje - Dyktatura triumwiratu - Strajki i demonstracje robotnicze - Trocki przeciwko trojce - Czterdziestu Sześciu - Stalin i rewolucja niemiecka - Triumwirat i demokracja - "Nowy Kurs" - Stalin przeciwko Trockiemu - Przegrana opozycji - Odpowiedzialność Trockiego - Śmierć Lenina - Leninizm religią narodową - Bolszewizm i leninizm - XIII Zjazd Partii - Bolszewizacja i Międzynarodówka Komunistyczna - Polowanie na trockistów - Stalin prorokiem - Powstanie w Gruzji - Wyznania Stalina -   Czeka i GPU - Samobójstwa - Nowy konflikt w Partii - Przegrana Trockiego - Rozpad triumwiratu - Opozycja Leningradu - Dyktatura Sekretariatu - Wobec wsi - "Bogaćcie się" - Lewica i prawica - Stalin teoretykiem - Socjalizm w jednym kraju - XIV Zjazd Partii - Stalin i statysta - Przegrana nowej opozycji - Stalin dożywotnim sekretarzem.

IX Dziedzic /371

Stalin z oczach Trockiego - Wariacje na temat Thermidora - Optymizm Trockiego - Blok opozycyjny - Kondycja klasy robotniczej - Dziecięce włóczęgostwo - Przewidywania Stalina - Industrialiści - Plan - Wyrównywania rachunków między leninowcami - "Kwestia angielska" - Stalin przy sterze - Spory, dysputy i kłótnie - Stalin przeciwko nadmiernej industrializacji - "Kwestia chińska" - Porażka Stalina - Klęska komunistów w Chinach - Nieunikniona wojna - Rozbicie bloku opozycyjnego - Plan pięcioletni - Trocki wykluczony z Partii - Opozycja poza prawem - XV Zjazd Partii - Stalin industrialistą - "Kapitulanci" - Komuna Kantońska - Zesłanie opozycji - Trocki na Syberii - Sprzeczności i odpowiedzialność opozycji - Proces szachtyński - Stalin i kolektywizacja rolnictwa - Prawica przeciwko Stalinowi - Nowe walki wewnętrzne - Rewelacje Bucharina - Niebezpieczeństwo ze strony prawicy - Trocki na wygnaniu - Stalin i Plan - Odkułaczanie - Przegrana prawicy - Reżim Stalina - Państwo knuto-sowieckie - "Rok wielkiego przełomu" - Koniec NEP-u - Pięćdziesiąte urodziny Stalina.

X Stalin /449

Plan Stalina - Obietnice i warunki - Edukacja publiczna - Aparat biurokratyczny - Dyktatura Stalina - XVI Zjazd Partii - "Linia generalna" - Kolektywizacja wsi - "Sukcesowy zawrót głowy" - Industrializacja - Drakońskie środki - Dekrety i okólniki - Paszport wewnętrzny - Niedostatek - Represje, aresztowania, zesłania - Riazanow - Milczenie Stalina - Głód - Bilans przemysłowej pięciolatki - Plan, skutki i konsekwencje - Pozory i rzeczywistość - Historyczne zaszłości - Pamięć o Piotrze Wielkim - Podobieństwa i porównania - Nauczanie historii Rosji - Społeczeństwo sowieckie - Socjalizm czy kapitalizm państwowy? - Nowe przywileje - Możliwość wojny - Neopatriotyzm i neodefetyzm - Przeciw socjalizmowi i komunizmowi - Nierówność polityczna i społeczna - Literatura i sztuka za Stalina - Samobójstwa - XVII Zjazd Partii - Stalin ponad wszystkim - "Największy z widzów wszystkich czasów i wszystkich ludów" - II Plan Pięcioletni - Ewolucje Stalina - ZSRS i Liga Narodów - Stalin pacyfistą - Młodzież sowiecka - Międzynarodowa kompromitacja komunizmu - Kim jest Stalin? - Samobójstwo Alliłujewej - Zamordowanie Kirowa, odpowiedź terroryzmem na terror - Odwaga Stalina - Ostatnie słowa Lenina.

XI Kontrrewolucja /517

Daty historyczne - Sprawa Kirowa - Odciągania uwagi i represje - Konstytucja stalinowska - Zesłania i czystki - Metody stalinowskie - Przeniesienia i zniknięcia - Mikołaj Jeżow - Koniec starej gwardii - Usunięcia i likwidacje - Wielki odwrót - Środki gospodarcze - Moralność i obyczaje - "Ofensywa na froncie kulturowym" - Szczęśliwe życie - Stachanowizm - Odkrycie ojczyzny - Stalin i Hitler - Hierarchia i wyróżnienia - Edukacja publiczna - Rewizja historii - Tradycja - Przemiana Stalina - Koniec Rad - Jednomyślność - Samobójstwa i podejrzane zejścia - Proces Szesnastu - Proces Siedemnastu - Upadek Jagody - Masowe aresztowania, seryjne egzekucje - Dekapitacja Armii Czerwonej - Straszliwy rok - Seria samobójstw - Proces Dwudziestu Jeden - Mussolini i Stalin - Hekatomba - Komunistyczna Noc Świętego Bartłomieja - Próba statystyki - Wybory "demokratyczne" - Nowy XVI w. - Iwan Groźny - "Ludzie bez biografii" - Młodzież - Zagadki historyczne - Spisek wojskowy? - Siły sprawcze Stalina - Apologie i peany - Porażka gospodarcza totalitarnej - XVIII Zjazd Partii - Spis z 1937 r. - Bilans katastrofy - Polityka zagraniczna - Reżim Stalina.

Post scriptum - Wojna -/583

Posłowie /589 

Wykaz skrótów do bibliografii /645

Bibliografia /647

Indeks osób /691