Średniowieczne kapaliny z ziem polskich na tle europejskim

Autor: Daniel Gosk

Rok wydania: 2022

Liczba stron: 467

Okładka: twarda

Format: 24,05 cm x 30,5 cm

Monografia poświęcona najpopularniejszemu hełmowi średniowiecza – kapalinowi. Podzielona jest na cztery rozdziały. Pierwszy dotyczy kapalinów na terenie Europy. Drugi skupia się na ewolucji ich konstrukcji oraz formy, jak również stara się odpowiedzieć na pytanie jakie typy tych hełmów kryją się za odpowiednimi określeniami w źródłach pisanych. Rozdział trzeci opisuje produkcję oraz koszta wykonania kapalinów oraz podaje sposób ich noszenia, natomiast rozdział czwarty poświęcony jest szczegółowemu opisowi roli kapalinów w średniowiecznej wojskowości na ziemiach polskich. Pracę uzupełnia katalog ikonograficzny polskich źródeł średniowiecznych, na których wyobrażono tego typu hełmy. Zamyka ją obszerny katalog źródeł materialnych, w którym autor opisał szczegółowo 125 zabytków tego typu hełmów przechowywanych w muzeach europejskich oraz amerykańskich, jak również sprzedanych kiedyś w domach aukcyjnych i znajdujących się w rękach prywatnych. Każdy z zabytków posiada co najmniej jedno zdjęcie przedstawiające jego wizerunek uzupełnione niekiedy o rysunek rekonstrukcyjny. Do pracy dołączony jest pendrive zawierający dodatkowe zdjęcia wielu z opisywanych zabytków (łącznie niemal 500 fotografii). Praca jest bogato ilustrowana zawierając blisko 150 kolorowych wizerunków średniowiecznych źródeł ikonograficznych. 

(opis wydawcy)

Spis treści:

Wstęp  /9

Rozdział I. Kopaliny w krajach cywilizacji łacińskiej  /29

1. Półwysep Iberyjski  /33

2. Królestwo Francji  /39

3. Królestwo Anglii i Szkocji  /43

4. Królestwo Jerozolimskie /48

5. Kraje niemieckie  /48

6. Królestwo Czech  /49

7. Królestwo Węgier /54

8. Skandynawia  /55

9. Półwysep Apeniński  /60

10. Państwo Krzyżackie  /60

Rozdział III. Konstrukcja i nazewnictwo kapalinów / 77

1. Podział konstrukcyjny kapalinów  /79

A. Kapaliny wielokęsowe  /79

a. Konstrukcja żebrowa /79

b. Konstrukcja dzwonu złożonego z trzech kęsów blachy  /79

c. Konstrukcja dzwonu płaskiego złożonego z pięciu kęsów blachy  /82

d. Konstrukcja dzwonu płaskiego złożonego z dwóch kęsów blachy  /83

e. Konstrukcja dzwonu wykonanego z jednego kęsa blachy  /83

B. Kapaliny jednokęsowe  /91

a. Konstrukcja dzwonu z granią  /91

b. Konstrucja dzwonu z grzebieniem  /93

c. Konstrukcja dzwonu ze sterczyną  /96

d. Konstrukcja dzwonu spiczastego  /101

e. Konstrukcja dzwonu kopulastego  /102

f. Konstrukcja kapalinów ze szparą  /103

g. Kapaliny burgundzkie  /105

h. Kapaliny łódkowe  /105

i. Konstrukcja z końca średniowiecza  /108

Rozdział II. Nazewnictwo kapalinów   /108

1. Żelazny kapelusz  /108

2. Kettle Hat /110

3. Caleptra i kłobuczek  /111

4. Kapalin  /113

5. Pekilhube /113

6. Judenhut /114

7. Slappa /115

Rozdział III. Produkcja i koszty kapalinów  /127

1. Produkcja  /129

2. Koszty  /140

Rozdział IV. Kapaliny w Polsce  /149

1. Pospolite ruszenie /151

2. Wojskowość miejska  /155

3. Zaciężni  /160

Zakończenie  /173

Bibliografia  /179

Abstract  /197

Wykaz skrótów /203

Spis ilustracji zabytków ikonografii zagranicznej  /207

Spis ilustracji zabytków archeologicznych  /213

Spis ilustracji zabytków ikonografii polskiej  /223

Katalog zabytków archeologicznych  /229

Katalog zabytków ikonograficznych z ziem polskich  /393