Srebro i herbata. Japońskie elity kupieckie Hakaty i Sakai w relacjach z wojownikami w drugiej połowie XVI wieku

Autor: Jędrzej Greń

Rok wydania: 2020

Liczba stron: 328

Okładka: miękka

Format: 17,0 cm x 24,0 cm

Książka omawia historię dwóch najważniejszych samorządnych miast handlowych Japonii – Hakaty i Sakai – oraz przedstawia charakterystykę i etos elit kupieckich stojących na ich czele w drugiej połowie XVI w. Licząc na umocnienie własnej pozycji społecznej, kupcy budowali relacje z wojownikami walczącymi o władzę nad krajem. Korzystali przy tym nie tylko ze swoich majątków i wpływów w handlu, lecz także z ceremonii herbaty ("chanoyu") i jej języka symboli. Słynne utensylia herbaciane ("meibutsu") stały się narzędziem komunikacji społecznej. Analiza różnorodnych źródeł z epoki ukazuje zarówno ambicje przedstawicieli elity kupieckiej, jak i realia trudnych relacji z władzą wojskową w schyłkowym okresie wojen domowych i podczas stopniowego jednoczenia kraju przez Odę Nobunagę, Toyotomiego Hideyoshiego i Tokugawę Ieyasu.

Spis treści: 

Wstęp /7

Cel i zakres pracy /7
Wyjaśnienie terminów /9
Charakterystyka źródeł /13
Metodologia /21
Stan badań i literatura przedmiotu /24
Uwagi redakcyjne /29

Rozdział 1. Hakata i Sakai – geografia i historia /31

1.1. Charakterystyka geograficzna i najdawniejsze dzieje obu miast /31
1.1.1. Hakata /32
1.1.2. Sakai /36

1.2. Rozwój Hakaty i Sakai w średniowieczu /42
1.2.1. Hakata /44
1.2.2. Sakai /51

1.3. Miasta kupieckie w kontekście wydarzeń politycznych lat 1550–1600 /62

1.4. Podsumowanie /68

Rozdział 2. Elita kupiecka na czele Hakaty i Sakai /71

2.1. Genealogie, majątek, wpływy – pozycja w społeczności lokalnej /71

2.2. Etos kupiecki i styl życia /88

2.3. Kupcy mnichami zen /100

2.4. Podsumowanie /106

Rozdział 3. Kultura herbaty jako środek komunikacji i tworzenia grup społecznych /108

3.1. Ponadregionalna elita kupiecka a integracyjna rola chanoyu /108

3.2. Kupcy jako twórcy i autorytety chanoyu /123

3.3. Wartości społeczne chanoyu w dziennikach herbacianych /145
3.3.1. Harmonia, szacunek, czystość i spokój – społeczny wymiar filozofii chanoyu /145
3.3.2. Między egalitaryzmem a hierarchią /149

3.4. Spotkania codzienne i wielkie uroczystości /162

3.5. Słynne utensylia herbaciane /173
3.5.1. Cechy definiujące słynne utensylia /173
3.5.2. Słynne utensylia w komunikacji społecznej /180

3.6. Podsumowanie /193

Rozdział 4. Obraz relacji kupców z władzą wojskową /196

4.1. Elita kupiecka przy wojownikach o znaczeniu lokalnym /197
4.1.1. Charakter kontaktów /197
4.1.2. Cele wojowników /209
4.1.3. Cele kupców /219

4.2. Elita kupiecka przy suwerenach Japonii /221
4.2.1. Charakter kontaktów /223
4.2.2. Cele Nobunagi i Hideyoshiego /236
4.2.3. Ambicje kupców /241

4.3. Obraz pozycji kupców przy wojownikach a realia /249
4.3.1. Cechy opisu wojowników o znaczeniu lokalnym a realia /250
4.3.2. Obraz suwerenów Japonii w źródłach a realia /267

4.4. Podsumowanie /285

Wnioski /288

Mapy /293

Bibliografia /295

Spis ilustracji /303

Indeks /304