Śmierć kapitana Cooka. Zagadka zbrodni na Hawajach Z dodatkiem relacji świadków

Autor: Damian Leszczyński

Rok wydania: 2025

Liczba stron: 464

Okładka: miękka ze skrzydełkami

Format: 16,5 cm x 23,0 cm 

14 lutego 1779 roku został zabity brytyjski żeglarz i odkrywca, James Cook. Do zbrodni doszło w odległym zakątku świata, na jednej z rajskich wysp Hawajów. Mord ten, niezwykle krwawy i brutalny, dokonał się na oczach świadków — oddziału zbrojnych eskortujących kapitana — a jego sprawcami byli Hawajczycy, którzy wcześniej oddawali Cookowi boską cześć. Kiedy rok później wieść o tym szokującym zdarzeniu dotarła do Europy, zaczęto zadawać pytanie: dlaczego Hawajczycy zabili Cooka? Publikowane w kolejnych latach relacje uczestników wyprawy nie przyniosły zadawalającej odpowiedzi. Czy zabójstwo Cooka było przypadkowe, czy zaplanowane? Czy chodziło o zemstę, czy o mord rytualny? Temat ten, badany przez kolejne dekady, powrócił w drugiej połowie XX wieku, na nowo rozpalając emocje i wywołując spory wśród etnologów, historyków, a także samych Hawajczyków.

W swojej pasjonującej książce Damian Leszczyński powraca do miejsca zbrodni w zatoce Kealakekua na wyspie Hawai’i, badając nie tylko okoliczności i przyczyny śmierci kapitana Cooka, ale również jej szerszy kontekst historyczny i kulturowy oraz powstanie mitu Cooka jako oświeceniowego bohatera. Na podstawie relacji i dokumentów spisanych przez świadków wydarzeń przeprowadza historyczno-filozoficzne śledztwo dotyczące motywów samej zbrodni oraz źródeł jej kolejnych interpretacji. Śmierć kapitana Cooka to zarówno opowieść o dawnych odkrywcach i odległych lądach, jak również próba postawienia pytań o granice naszego poznania przeszłości i rozumienia innych kultur.

Uzupełnieniem książki są po raz pierwszy publikowane w języku polskim relacje, dzienniki, listy i notatki spisane przez świadków wydarzeń w zatoce Kealakekua. Ich lektura pozwala lepiej zrozumieć powody, które sprawiają, że okoliczności śmierci kapitana Cooka wciąż budzą tak wiele kontrowersji.

(opis wydawcy) 

Spis treści:

Wstęp  /7

Rozdział I. 14 lutego 1779 /11

Rozdział II. Kapitan Cook  /25

Rozdział III. Ambicje i chciwość /45

Rozdział IV. Kealakekua /58

Rozdział V. Ostatnie dni /79

Rozdział VI. Post mortem /91

Rozdział VII. Świadkowie /105

Rozdział VIII. Śmierć kapitana Cooka /127

Rozdział IX. Motywy /155

Rozdział X. Winni  /195

Rozdział XI. Apoteoza i potępienie /223

Zakończenie /251

DOKUMENTY

Relacje opublikowane /259

• Relacja Johna Rickmana /261
• Relacja Heinricha Zimmermanna  /271
• Relacja Williama Ellisa /277
• Relacja Johna Ledyarda /287
• Relacja Jamesa Kinga /299
• David Samwell, Opowieść o śmierci kapitana Jamesa Cooka /325
• Relacja Jamesa Burneya /338

Dzienniki /345

• Dziennik Charlesa Clerke`a /347
• Dziennik Jamesa Kinga /362
• Dziennik Thomasa Edgara /379
• Dziennik Williama Bayly`ego /386
• Dziennik Aleksandra Home`a/389
• Dziennik George`a Gilberta /394
• Dziennik Davida Samwella/405

Listy i notatki /427

• List Charlesa Clerke`a /428
• Notatki Williama Bligha /431
• Notatki Jamesa Trevenena  /435

Relacje hawajskie /439

• Relacja i komentarz u Williama Ellisa /440
• Relacja przekazana przez Hirama Binghama /444
• Relacja u Sheldona Dibble`a /448
• Relacja u Jamesa Jacksona Javersa /451
• Śmierć Cooka wesług Samuela Kamakau /453

Literatura /457

Źródła ilustracji /463